Ένας νέος ριζοσπαστισμός γεννιέται
Βρισκόμαστε στη στροφή για την τελική ευθεία προς την κάλπη με ανοιχτά όλα τα μέτωπα. Μέτωπα κοινωνικά, πολιτικά, ιδεολογικά, μια μάχη εφ’ όλης της ύλης. Ήδη οι πολιτικοί σχηματισμοί έχουν δείξει τα πρώτα δείγματα γραφής της προεκλογικής τους ατζέντας, τις προτεραιότητες, αλλά και τις κοινωνικές συμμαχίες που επιδιώκουν σε αυτή τη φάση.
Μια πρώτη ανάγνωση του κλίματος «φωνάζει» ότι το κοινωνικό και ταξικό ζήτημα έχει έντονη παρουσία, καθώς δημοσκοπικά, αλλά όχι μόνο, προκύπτει ότι στις λαϊκές γειτονιές, όπως της Β’ Πειραιά ή της Δυτικής Αθήνας, η Αριστερά στο σύνολό της έχει σαφή υπεροπλία έναντι της Δεξιάς και Ακροδεξιάς. Η ταξικότητα της ψήφου είναι εμφανής. Η ακρίβεια και η αισχροκέρδεια, οι υπέρογκοι λογαριασμοί της ΔΕΗ, οι πλειστηριασμοί της πρώτης κατοικίας, οι χαμηλοί μισθοί, η φτώχεια, θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην απόφαση των λαϊκών στρωμάτων.
Αν, όμως, η ταξική διάσταση δηλώνει παρούσα, υπάρχουν μια σειρά άλλα ζητήματα, που ξεφεύγουν από τη σφαίρα της οικονομίας και της καθημερινότητας του νοικοκυριού και διεισδύουν στο πεδίο των αξιών, των ιδεών, των ταυτοτικών ζητημάτων, που ενδεχομένως να επηρεάσουν την εκλογική στάση πολλών και κυρίως νεότερων ηλικιών. Άλλωστε, δείγματα μιας τέτοιας στάσης είχαμε όλο το προηγούμενο διάστημα, με την αντιπαράθεση να πηγαίνει στον… «δρόμο» και το «πεζοδρόμιο».
Μια από τις τελευταίες δημοσκοπικές έρευνες, της Palmos Analysis, που αφορά την ηλικιακή κατηγορία 17 – 34, καταγράφει διαιρετικές τομές, που ξαφνιάζουν ευχάριστα, καθώς αναδεικνύουν, έστω και με αντιφάσεις, ένα διάχυτο κοινωνικό ριζοσπαστισμό, μια ελευθεριακή και αλληλέγγυα προσέγγιση. Αν οι δυνάμεις της Αριστεράς προσπεράσουν τις απαντήσεις των νέων ως «περιθωριακές» ή ότι δεν ανήκουν στο κεντρικό πεδίο της αντιπαράθεσης, θα κάνουν μεγάλο λάθος. Ο κόσμος αυτός, σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του, δείχνει ευαισθησία σε ό,τι έχει να κάνει με ελευθερίες, αλληλεγγύη και δικαιώματα και σε ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον, παρότι η σχέση τους με την οργανωμένη πολιτική παραμένει με μπόλικα ερωτηματικά και ενστάσεις.
Η δημοσκόπηση καταγράφει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται της ΝΔ με έξι μονάδες διαφορά και το ΜέΡΑ25 συγκεντρώνει σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία 6%. Όμως, δεν είναι αυτή η είδηση. Είδηση είναι ότι οι απαντήσεις των νέων διαμορφώνουν «ταυτότητα», συνεπώς και μια πολιτισμική κοινότητα, της από εδώ όχθης. Για παράδειγμα, το 73% των ερωτηθέντων απαντά ότι είναι ενάντια στην επαναφορά της θανατικής ποινής, το 71% υπέρ του γάμου και για ομόφυλα ζευγάρια, το 60% είναι υπέρ της τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, το 68% δέχεται και υποστηρίζει τους πρόσφυγες, το 65% εκτιμά ότι οι μετανάστες δεν απειλούν την εθνική μας ταυτότητα, το 70% ανησυχεί για την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη.
Από τις απαντήσεις προκύπτει, ασφαλώς, και δεξιά ή ακόμα και ακροδεξιά μυρωδιά, καθώς οι σκοταδιστικές απόψεις και η «μαυρίλα» είναι παρούσες και σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία. Άλλωστε, δεν αποτελεί πλέον είδηση ότι οι ακροδεξιές απόψεις καταγράφονται με ιδιαίτερη δυναμική. Δύο Ελλάδες, δύο διαφορετικοί κόσμοι που συγκρούονται…
Η προεκλογική αντιπαράθεση, συνεπώς, δεν θα περιοριστεί και σίγουρα δεν θα κερδηθεί στο πεδίο της διαχείρισης. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ παρασυρθεί σε αυτό το πεδίο και υποτιμήσει την «ταυτότητα», την ιδεολογική μάχη και το όραμα, δεν θα βγει κερδισμένος. Μην ξεχνάμε ότι οι δυνάμεις της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς, ίσως για πρώτη φορά μεταπολιτευτικά, επιχειρούν την ιδεολογική κυριαρχία με επιθετικό τρόπο και με σχέδιο. Γι’ αυτό και η μάχη για την πανεπιστημιακή αστυνομία, ο αυταρχισμός, τα ΜΑΤ, το μίσος για τη νεολαία, η έκφραση συμπόνοιας στους αστυνομικούς οι οποίοι πήραν μέρος στη δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη, η εκδικητική πολιτική στον χώρο των φυλακών, η αντιμετώπιση της κοινωνίας του πολιτισμού, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι νεοφιλελεύθερες πρακτικές, η αποδόμηση του όποιου κράτους δικαίου, οι παρακολουθήσεις ως σταθερή πρακτική, η εθνικιστική ρητορική, οι ξενοφοβικές λογικές και οι φράκτες, που εμφανίζονται ως λύση στην επίθεση ενός ανύπαρκτου… εχθρού.
Στις ΗΠΑ, η εκλογική μάχη κρίθηκε οριακά στο γυναικείο ζήτημα και τις εκτρώσεις. Αν είναι έτσι, τότε ζητήματα που μπορούν να συγκινήσουν και να συνεγείρουν τη νεολαία ή τον κόσμο, που στέκεται με επιφύλαξη στα κόμματα (ανάμεσά τους και στην Αριστερά), μπορούν να κρίνουν το αποτέλεσμα. Και η Αριστερά έχει κάθε λόγο να μπει στον… καυγά –σε απόλυτη αντιπαράθεση με τη Δεξιά– και να παρουσιαστεί ως η δύναμη αυτή που διαθέτει οικολογικό, ουμανιστικό και απελευθερωτικό λόγο και απαντά όχι μόνο με βάση τις παλιές διαχωριστικές γραμμές, αλλά και τις νέες, που συγκροτούν εν δυνάμει και με προϋποθέσεις μια νέα πρόταση, ένα νέο ριζοσπαστικό όραμα.
Και μια τελευταία παρατήρηση. Τα ψηφοδέλτια των κομμάτων είναι, ανάμεσα σε άλλα, μια φωτογραφία, η οποία απεικονίζει το κοινωνικό προφίλ των πολιτικών σχηματισμών. Η Αριστερά θα χρειαστεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την παρουσία της νεολαίας, ανθρώπων από τα εναλλακτικά κοινωνικά κινήματα ή από τα κινήματα για το περιβάλλον, πρόσωπα από το αναπηρικό κίνημα, την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, πρόσφυγες, Ρομά και φυσικά αγωνιστές και αγωνίστριες από τον εργατικό και αγροτικό χώρο.
Πάνος Λάμπρου
