Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας ενέταξε στον καταστατικό του χάρτη τη «Σκέψη του Σι Ζινπίνγκ για τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά για μια νέα εποχή». Το αναμενόμενο, αλλά και πολύκροτο νέο προέκυψε από το 19ο Συνέδριο που έληξε την 24η Οκτωβρίου στο Πεκίνο: στον γενικό γραμματέα που θα το καθοδηγήσει μέχρι το 2022 αποδίδεται ένα κύρος ίσο με εκείνο του πατέρα της λαϊκής Δημοκρατίας, Μάο Τσε Τουνγκ, του οποίου οι θεωρίες και το όνομα εντάχθηκαν στον Καταστατικό Χάρτη το 1975, ένα χρόνο πριν από το θάνατο του Μεγάλου Τιμονιέρη.
Τρίτη φάση της Λαϊκής Δημοκρατίας
Οι 2.300 σύνεδροι που εκλέχτηκαν κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας που κράτησε σχεδόν ένα χρόνο και είναι ό,τι κοντινότερο στην (εσωκομματική) δημοκρατία μπορεί να υπάρξει στην Κίνα, έκλεισαν τις εργασίες του Συνεδρίου στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού ορίζοντας τη νέα Κεντρική Επιτροπή (205 μέλη) και προβάλλοντας το 19ο Συνέδριο στην ιστορία ως εκείνο χαράσσει μια τρίτη φάση της Λαϊκής Δημοκρατίας: μετά από τον μαοϊσμό και τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς του Ντενγκ, η χώρα σκοπεύει να γίνει σύντομα ισχυρή, πλούσια και σύγχρονη.
Σε διαφορετική τροχιά από το 17ο Συνέδριο (15-21 Οκτωβρίου 2007) που είχε ορίσει τον Λι Κεκιάνγκ και τον Σι Ζινπίνγκ ως μελλοντικούς ηγέτες του κόμματος, το 19ο δεν υπέδειξε τους διαδόχους τους για το 2022. Αυτό το γεγονός θεωρείται από κάποιους αναλυτές ως σημάδι μιας πιθανής βούλησης του Σι να παρατείνει τη θητεία του ως γενικός γραμματέας μετά από αυτή την ημερομηνία, τροποποιώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μια συνθήκη που ορίζει το όριο στα δέκα χρόνια.
Ο Σι μπαίνει έτσι πλάι στον Μάο Τσε Τουνγκ και «υπερβαίνει» τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, οι θεωρίες του οποίου εντάχθηκαν στο Σύνταγμα μόνο μετά το θάνατό του, και τοποθετείται πολλά σκαλοπάτια ψηλότερα από τους προκατόχους του στην καθοδήγηση του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος του κόσμου (88 εκατομμύρια μέλη) Χου Ζιντάο και Γιάνγκ Ζεμίν, που δεν είχαν την τιμή να δουν τα ονόματά τους να εντάσσονται στον Καταστατικό Χάρτη, αλλά μόνο τις αντίστοιχες θεωρίες της «επιστημονικής ανάπτυξης» και των «τριών εκπροσωπήσεων».
Μεγαλύτερες εξουσίες στην κορυφή
Τι αλλάζει από πρακτική άποψη; Πολλά, κυρίως γιατί, από την πλευρά του Σι, δεν πρόκειται για σφετερισμό εξουσίας. Η επιλογή να ανατεθούν μεγαλύτερες εξουσίες στην κορυφή του κόμματος είναι συλλογική και πραγματοποιήθηκε στο 18ο Συνέδριο (2012), και, επομένως, ήδη κατά την τελευταία πενταετία, ανατέθηκαν στον Σι νέα και πιο αποτελεσματικά καθήκοντα.
Αν, μέχρι τώρα, μέσα στη μόνιμη Κεντρική Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου (το επταμελές το οποίο, στην ουσία, κυβερνά τη δεύτερη οικονομία και την πιο πολυπληθή χώρα του πλανήτη) ο γενικός γραμματέας ήταν περίπου primus inter pares , πρώτος μεταξύ ίσων, σήμερα ο Σι τοποθετείται πολλά σκαλοπάτια πιο πάνω από τους συντρόφους του.
Η σύνθεση του Πολιτικού Γραφείου
Την Τετάρτη, 25 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης της νεοεκλεγμένης Κεντρικής Επιτροπής, επιλέχθηκαν τα νέα πέντε μέλη της μόνιμης επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου, που θα πλαισιώσουν τον Σι και τον πρωθυπουργό Λι Κεκιάνγκ.
Ο Λι Τσανσού, 67 ετών, είναι ο επικεφαλής του προσωπικού και δεξί χέρι του Σι Ζινπίνγκ, με τον οποίο τον συνδέει μια φιλία τριάντα χρόνων. Συνόδεψε τον γενικό γραμματέα σε πολλά υπηρεσιακά ταξίδια και από το 2013 προΐσταται της γενικής διεύθυνσης της επιτροπής εθνικής ασφαλείας, της οποίας είναι πρόεδρος ο Σι.
Ο Βανγκ Γιανγκ, 62 ετών, θεωρούμενος ως μεταρρυθμιστής, είναι πρώην γραμματέας του κόμματος στην επαρχία Τσονκίνγκ και από το 2007 ως το 2012 στη βιομηχανική επαρχία Γκουανγκντόνγκ, όπου απέκτησε τη φήμη του «φιλελεύθερου», διευκολύνοντας τη μετανάστευση των εργαζομένων προς τις πόλεις και δημοσιοποιώντας τον ισολογισμό της μεγάλης νότιας επαρχίας. Είναι ένας άνθρωπος κλειδί για τις διεθνείς σχέσεις, από τους ικανότερους στην επικοινωνία με τους αμερικανούς.
Ο Βανγκ Χουνίνγκ, 62 ετών, είναι ο θεωρητικός του κόμματος, διευθυντής του κεντρικού γραφείου πολιτικής ανάλυσης και μεταξύ των επινοητών του όρου «Κινεζικό Όνειρο», του συνθήματος που χαρακτηρίζει τη θητεία του Σι. Θα ασχοληθεί με προπαγάνδα, ιδεολογία και οργάνωση. Πολλοί δεν τον ενέτασσαν στους επικρατούντες υποψηφίους, λόγω του προφίλ του, που το θεωρούσαν «υπερβολικά ακαδημαϊκό»: στα 30 του έγινε ο νεότερος αναπληρωτής καθηγητής του περίφημου Πανεπιστημίου Φουντάν της Σαγκάης. Ο Βανγκ ισχυρίζεται ότι μια πολύ συγκεντρωτική κυβέρνηση είναι χρήσιμη για να διατηρήσει τη σταθερότητα και για να ευνοήσει την ανάπτυξη.
Ο Ζιάο Λεζί, 60 ετών, θα είναι επικεφαλής του μηχανισμού κατά της διαφθοράς με την κεντρική επιτροπή εποπτείας (CCDI) η οποία θα πλαισιωθεί, από τον Μάρτιο 2018, με ένα νέο ειδικό όργανο, που δεν θα έχει δικαιοδοσία μόνο για τα 88 εκατομμύρια μέλη του κόμματος, αλλά για όλη τη δημόσια διοίκηση. Τα τελευταία χρόνια εργάστηκε μαζί με τον Βανγκ Κισάν, πρώην επικεφαλής της CCDI και απόλυτο πρωταγωνιστή της εκστρατείας «ενάντια σε μύγες και τίγρεις», που προώθησε ο Σι το 2013.
Ο Χαν Ζενγκ, 63 ετών, πρώην επικεφαλής του κόμματος στη Σαγκάη, θα είναι εκτελεστικός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Είναι το μοναδικό νέο μέλος της μόνιμης Επιτροπής που δεν θεωρείται «άνθρωπος της απόλυτης εμπιστοσύνης του Σι»– αλλά του ενενηντάχρονου Γιάνγκ Ζεμίν, του πρώην γραμματέα, που εξακολουθεί να έχει αρκετή επιρροή στα κινεζικά παιχνίδια εξουσίας.
Η ατζέντα
Σε τελική ανάλυση, σύμφωνα με τη σημερινή κινεζική ηγεσία, υπάρχει ανάγκη ενός κομματικού «πυρήνα» περισσότερο συμπαγούς και ισχυρού [σε σχέση με τις επαρχίες και με το ίδιο το Συμβούλιο του Κράτους (την κυβέρνηση)], για να αντιμετωπιστεί μια σειρά συνακόλουθων παραγόντων κρίσης:
– η επιβράδυνση της μεγέθυνσης (εξαιτίας της επιβράδυνσης της ζήτησης από το εξωτερικό και των μετασχηματισμών του κινεζικού οικονομικού μοντέλου)
– η διαφθορά που υπονόμευε το κόμμα εκ θεμελίων
– η περιβαλλοντική καταστροφή της χώρας
– ένα κόμμα όλο και πιο μακριά από τους νέους
Θα πρέπει εκτός των άλλων να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο νέος ρόλος που καλείται να παίξει η Κίνα σε διεθνές επίπεδο, σε έναν πολυπολικό και πολυκεντρικό κόσμο μέσα στον οποίο παγιώνονται ισχυρές (και εθνικιστικές) ηγεσίες: τη στιγμή που η ηθική και πολιτική επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών μειώνεται, στη Ρωσία κυβερνάει ένας κατ’ εξοχήν ισχυρός άνδρας, ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν, στην Τουρκία ο σουλτάνος Ερντογάν και στη Γερμανία η μαμά Άνγκελα Μέρκελ, γιατί η Κίνα να μην μπορεί να γεννήσει έναν σούπερ Σι;
Όμως, ταυτόχρονα, η συλλογικότητα θα παραμείνει μια σημαντική πλευρά (έστω και λιγότερο καθοριστική) της εσωτερικής δυναμικής του ΚΚΚ, γιατί είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς μια χώρα με 1,36 δισ. πληθυσμό που την κυβερνάει μόνος του ένας άνθρωπος. Αρκεί να σκεφτούμε πως, όταν βασίλευε ο Μάο, ο πληθυσμός της Κίνας ήταν ο μισός από τον σημερινό και η ιδεολογία ήταν σε θέση να κινητοποιεί τις μάζες. Παρόλα αυτά, ο Μεγάλος Τιμονιέρης αναγκάστηκε πολλές φορές να αντιπαρατεθεί σε μια βίαιη ανταρσία στο εσωτερικό του κόμματος.
Ο Σι πρέπει να διοικήσει μια πολύ πιο περίπλοκη χώρα. Θα το κάνει χρησιμοποιώντας το ιδεολογικό ποτ-πουρί του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά», αλλά έχοντας τη δυνατότητα να υπολογίζει σε μια συμπαγή και αξιόπιστη ηγεσία.
Mικελάντζελο Κόκο
Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς
Πηγή: Η Εποχή
