- 1. Το σκάνδαλο της Novartis από κοινού με το Μακεδονικό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μονοπωλούν τα πρωτοσέλιδα του Tύπου και το ενδιαφέρον των τηλεοπτικών σταθμών. Το ερώτημα είναι πώς προσλαμβάνουμε την πολιτική επικαιρότητα όλοι εμείς, θεατές και αναγνώστες, πολιτικά δρώντες και αμέτοχοι παρατηρητές. Το πολιτικό συμβάν, η είδηση από μόνη της δεν προδικάζει την κατανόησή της και τη συνακόλουθη εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων. Το γεγονός μπορεί να παράγει συνείδηση με δεξιό ή αριστερό πρόσημο, μπορεί για παράδειγμα να παροξύνει φαινόμενα εθνικισμού, ρατσισμού, απέχθεια για την πολιτική ή, αντιθέτως, να δημιουργεί προϋποθέσεις κατανόησης του κόσμου και διάθεση πολιτικής συμμετοχής. Συγκεκριμένα, η περίπτωση της Novartis έχει πολιτική αξία όχι μόνο για τη ζημιά των 23 δισ. που στοίχισε στους ασθενείς και στο σύστημα Υγείας, αλλά γιατί αποκαλύπτει ταυτόχρονα τη μεθοδολογία παραγωγής και αναπαραγωγής του δικομματικού συστήματος. Σήμερα, αυτό το σύστημα δίνει τη μάχη των μαχών, προκειμένου να αποφύγει τις ποινικές και πολιτικές συνέπειες.
- 2. Το ενδημικό φαινόμενο της διαπλοκής μεταξύ ιδιωτικών εταιρειών και πολιτικών αξιωματούχων και τα σκάνδαλα που αποκαλύπτονται συχνά και σε διάφορους τομείς αφορούν όλον τον καπιταλιστικό κόσμο, είτε τις ανεπτυγμένες είτε τις αναπτυσσόμενες χώρες. Στην περίπτωση του φαρμάκου φαίνεται πως η ολιγοπωλιακή συγκρότηση του κλάδου παγκοσμίως και την ίδια στιγμή οι κρατικοί και εταιρικοί ανταγωνισμοί, που ισχύουν και σε αυτόν τον τομέα, διαμορφώνουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη διάχυση παράνομων πρακτικών αύξησης του μεριδίου αγοράς. Συχνά δε, οι αποκαλύψεις συμβαίνουν επειδή ριγμένοι ανταγωνιστές στη μοιρασιά της φαρμακευτικής αγοράς, που βαίνει διαρκώς αυξανόμενη, καταφεύγουν στις Αρχές.
- 3. Ο παραγόμενος πολιτικός λόγος περί σκανδάλων και διαφθοράς απαιτεί μέριμνες που αφενός μεν αναδεικνύουν με νηφαλιότητα την κατάσταση, αφετέρου δε δημιουργούν θεσμικές τομές που νομοθετούν διαφανείς και κοινωνικά προσβάσιμες διαδικασίες ενάντια στην επανεμφάνιση των δαπανηρών αυτών φαινομένων για πολίτες και κράτος. Η σκανδαλολογία δεν αποτελεί μέρος του ρητορικού οπλοστασίου της Αριστεράς, δεν έχει αριστερό πρόσημο και δεν αποδεικνύει το επιχείρημα περί δικού μας ηθικού πλεονεκτήματος. Το πλεονέκτημα της Αριστεράς αφορά τη μεθοδολογία με την οποία παράγει την πολιτική της και τη στρατηγική της στόχευση.
- 4. Αν τα παραπάνω ισχύουν, η διατύπωση που λέει περίπου πως «τα σκάνδαλα και η διαφθορά της προηγούμενης περιόδου πριν από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ έφεραν τη χώρα στη μνημονιακή επιτροπεία» αίρει το βασικό ιδεολογικό και οικονομικό επιχείρημα με το οποίο επιλεχθήκαμε από την κοινωνία να αλλάξουμε την κατάσταση. Η δική μας ανάλυση έχει να κάνει με τη χωρικά ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη στον χώρο της Ευρώπης. Η υπερχρέωση των χωρών του Νότου είναι εργαλείο του πλεονασματικού Βορρά και την ίδια στιγμή οι ανισότητες και η ανασφάλεια στις χώρες, ακόμα και τις μητροπόλεις του καπιταλισμού, δημιουργούν τους βιοπολιτικούς όρους της ανενόχλητης αναπαραγωγής του νεοφιλελευθερισμού. Η εναντίωση σε αυτή τη συνθήκη είναι ζήτημα που θέσαμε και παλεύουμε μαζί με τις χώρες του Νότου, έχοντας ως στόχο αυτά να γίνουν κατανοητά -και άρα στοιχεία πάλης- και στους ευρωπαϊκούς λαούς. Τελικά, τα μνημόνια αποτελούν επιβολή που δεν έχει να κάνει μόνο με τη διαφθορά, αλλά με τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία και τον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας στον δεδομένο χρόνο και χρόνο.
- 5. Με αυτήν την έννοια, το σκάνδαλο Novartis δεν θα λυθεί με έναν νομικό ή και κοινοβουλευτικό τρόπο που θα τείνει προς την αποκατάσταση του περί δικαίου αισθήματος. Δεν αμφισβητούμε την ανάγκη να επιληφθεί το Κοινοβούλιο (στον βαθμό που του αναλογεί), καθώς και η Δικαιοσύνη του ζητήματος. Ομως, τα ρήγματα στον τρόπο με τον οποίο παραγόταν μέχρι τώρα η πολιτική είναι μέρος της δικής μας πράξης, με γνώμονα την αλλαγή των συσχετισμών υπέρ της κοινωνικής συμμαχίας που προνομιακά φιλοδοξούμε να εκπροσωπούμε και σ’ αυτόν τον τομέα.
- 6. Ετσι, η δική μας Αριστερά αντιπαρατίθεται με τη δομική οικονομική διάρθρωση που παράγει σκάνδαλα, διαφθορά και διαπλοκή, δηλαδή το ίδιο το σύστημα. Εδώ ρηγματώσεις συνιστούν οι αυξήσεις του μεριδίου του προϋπολογισμού για την υγεία, το άνοιγμα νέων νοσοκομείων και των ΤΟΜΥ, η κατάργηση του 5ευρω στα νοσοκομεία, η δωρεάν πρόσβαση των ανασφάλιστων στο σύστημα υγείας, η πρόσληψη ιατρών και νοσηλευτών, η διακρατική συνεργασία έξι χωρών του ευρωπαϊκού Νότου στον τομέα του φαρμάκου, η ίδρυση γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Αθήνα κ.ά. Ακόμα, η απαραίτητη μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων σε προοδευτική κλίμακα είναι ένας στόχος που θα επιτευχθεί. Μεσοπρόθεσμα, το καθολικό κοινωνικό κράτος, δωρεάν, δημόσιο, ποιοτικό και προσβάσιμο θα είναι το μέτρο της δικής μας επιτυχίας στον τομέα της Υγείας.
- 7. Μεγάλης σημασίας στρατηγική μας επιλογή αποτελεί η ίδρυση εθνικής φαρμακοβιομηχανίας, με στόχο την παραγωγή ποιοτικού φαρμάκου, και η λειτουργία εξισορροπητικού μηχανισμού στον ανταγωνισμό και την τιμολογιακή πολιτική, πράγματα δηλαδή που αποτελούν ήδη προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας. Και σε αυτό το σημείο χρειάζεται να οδηγηθεί η συζήτηση, αν θέλουμε να χτυπήσουμε το συγκεκριμένο ζήτημα στη ρίζα του. Και εδώ ο σχεδιασμός, η τεχνοκρατική επάρκεια και, τελικά, η υλοποίηση με το βέλτιστο λειτουργικό τρόπο αποτελεί το δικό μας, ιδεολογικό στοίχημα: το φάρμακο θα μπορέσει να αποτελέσει κοινωνικό αγαθό, ισότιμα προσβάσιμο, χωρίς δυσβάστακτες οικονομικές επιβαρύνσεις.
- 8. Ο τρόπος με τον οποίο πολιτεύεται η κυβέρνηση μέχρι τις εκλογές του 2019 αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Η άρση της μνημονιακής επιτροπείας δεν θα σημάνει την αλλαγή των όρων ζωής των πολιτών μονομιάς, παρά περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στην υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών. Στο τέλος της τετραετίας, χρειάζεται να μπορούμε να πούμε, έχοντας ίσως το προφίλ των τσαλακωμένων αριστερών, πως δημιουργήσαμε τις συνθήκες να γίνουν ασφαλείς, δημιουργικές και με προοπτική οι ζωές των πολλών. Δεν πρέπει να μας αφορά τόσο πώς εμείς θα επιλεχθούμε ξανά από τους πολίτες ως περισσότερο καθαροί από τον παλαιό δικομματισμό. Αυτό, άλλωστε, ήταν και είναι γνωστό.
Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Β’ Αθήνας
Ο Βασίλης Ρόγγας είναι υποψήφιος διδάκτορας Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
