Εαν και φαντάζει πολύ μακρινό σήμερα, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2015 έχουν άμεση σχέση με τις σημερινές εξελίξεις στην Τουρκία.
Μετά τις εκλογές του Ιουνίου, η επιτυχία του HDP, που είχε μεταμορφωθεί σε πόλο έλξης όχι μόνο του κουρδικού ενωτικού στοιχείου αλλά και μιας μεγάλης κρίσιμης μάζας κοσμικών, προοδευτικών, μειονοτικών που επιθυμούσαν ένα πολιτικό ανάχωμα στους σχεδιασμούς του Ερντογάν, και η αποτυχία του AKP να εξασφαλίσει την πλειοψηφία για πρώτη φορά μετά το 2002, απειλούσαν άμεσα τον συσχετισμό ισχύος που αυτός επιχειρούσε να επιβάλει.
Με επιλογή του ίδιου προκηρύσσονται επαναληπτικές εκλογές για τον Νοέμβριο του 2015 και η χώρα ήδη βαθιά διχασμένη μπαίνει σε μια πολιτική μάχη χωρίς αύριο για το μέλλον της Τουρκίας.
Εν μέσω αυτού του σκηνικού έντασης η καγκελάριος Μέρκελ θα κάνει στον Ερντογάν ένα μεγάλο δώρο συναντώντας τον στην Κωνσταντινούπολη δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές. Σε ένα σκηνικό ψευτο-αυτοκρατορικής φαμφάρας, δύσκολα ξεχνά κανείς την εικόνα της Μέρκελ να χαμογελά αμήχανα και τον Ερντογάν δίπλα της να εκπέμπει προεκλογική ηγετική αύρα.
Την επόμενη μέρα, όλα τα δυτικά μέσα ενημέρωσης χαρακτήριζαν την επίσκεψη της καγκελαρίου το καλύτερο προεκλογικό δώρο. Ωστόσο, για το πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο που προσέφερε στον Ερντογάν αυτή αναζητούσε διέξοδο από τα δικά της αδιέξοδα.
Είναι την ίδια ακριβώς περίοδο που η καγκελάριος αντιμετώπιζε την πιο επικίνδυνη αποδόμηση του ηγετικού προφίλ της στη Γερμανία λόγο των χειρισμών της στο προσφυγικό και την πολιτική υποδοχής που έχει στηρίξει, η οποία έχει σε μεγάλο βαθμό εισφέρει στην έκρηξη της προσφυγικής ροής προς την Ευρώπη.
Τις ίδιες μέρες οι σκληροί Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) στέλνουν το μήνυμα ότι δεν θα ανεχθούν τις επιλογές της Μέρκελ για πολύ ακόμα και τα επιτελεία της καγκελαρίου ήδη αναζητούν σχέδιο εξόδου από την κρίση, χωρίς αυτή να πιστωθεί μια βαριά ήττα και υποχώρηση. Η ανάγκη για πολιτική επιβίωση φέρνει κοντά Μέρκελ και Ερντογάν. Ο Ερντογάν κερδίζει τις εκλογές και γίνεται δεκτός σε Βρυξέλλες και Βερολίνο ως στέρεος συνομιλητής.
Το κυνικό πάρε δώσε των επόμενων μηνών δεν κυοφορεί μόνο τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας της 20ής Μαρτίου, αλλά είναι κατάστικτο από τα ψήγματα αυταρχισμού που ελλοχεύουν στα σχέδια του Τούρκου προέδρου.
Την ίδια περίοδο που οι μυστικοσύμβουλοι της Μέρκελ και οι τεχνοκράτες της Ε.Ε. παζαρεύουν λεφτά, πολιτικά ανταλλάγματα και πρόσφυγες με τον Νταβούτογλου, στην Τουρκία επιδεινώνεται ραγδαία η ελευθερία του Τύπου, ξηλώνεται η ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους, περιστέλλονται δικαιώματα και αστικές ελευθερίες, στερεώνεται η υποδομή πάνω στην οποία θα στηριχτεί ο επερχόμενος κοινωνικός μετασχηματισμός.
Η ανάγκη της Μέρκελ για διέξοδο και η ασφυκτική πίεση προς όλες τις κατευθύνσεις, κυρίως προς την ελληνική κυβέρνηση, για λύση του προσφυγικού στο Αιγαίο θα προτεραιοποιηθεί εις βάρος κάθε άλλου προβλήματος και κάθε ένδειξης ότι η ετερογονία τον σκοπών θέτει σε κίνηση ανεξέλεγκτες δυνάμεις.
Οι βαρβαρότητες από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας στη νοτιοανατολική Τουρκία, οι σοβαρές ενδείξεις στήριξης εξτρεμιστών στη Συρία και η εξάντληση κάθε ορίου στη χρήση της προσφυγικής κρίσης για εξάσκηση «μεταναστευτικής διπλωματίας» όχι μόνο δεν γίνονται μέτωπα αντιπαράθεσης με τον Ερντογάν, αλλά αντίθετα επιμελώς υποτιμούνται, με… φύλλο συκής την αναβίωση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας και τις ρητορικές απαιτήσεις για συμμόρφωσή της με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Το ότι η Τουρκία ήταν μια κοινωνία βαθιά διχασμένη δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί από κανέναν Ευρωπαίο πολιτικό. Η σχάση όμως του πολιτικού συστήματος και η αποσταθεροποίηση που αυτή μπορεί να επιφέρει μπορούσαν να επηρεαστούν σημαντικά εάν οι Ευρωπαίοι πρωταγωνιστές ηγέτες δεν αποδεικνύονταν τραγικά μικροί μπροστά στις προκλήσεις και η ανάλυσή τους βαθιά ανιστόρητη.
Ετσι η Μέρκελ μπορεί να κέρδισε προσωρινά πολιτικό χρόνο για να συνεχίσει το μεγάλο παιχνίδι της στην Ευρώπη. Στην πορεία όμως ίσως πιστωθεί ότι έχασε την Τουρκία, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τα χρόνια που έρχονται.
