«Οταν οι νέοι πτυχιούχοι συνεχίζουν να φεύγουν στο εξωτερικό γιατί δεν βλέπουν προκοπή στη χώρα, είναι λογικό να έχουμε ελλείψεις εργαζομένων σε πληροφορικάριους, γιατρούς και σε περιζήτητες ειδικότητες σε πολλά επαγγέλματα», λέει στην «Εφ.Συν.» η Μαρία Καραμεσίνη, καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου. Ως υποψήφια βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στον Νότιο Τομέα της Β’ Αθηνών, τόσο λόγω της επιστημονικής ιδιότητας όσο και λόγω της εμπειρίας ως προέδρου και διοικήτριας ΟΑΕΔ την περίοδο 2015-2019, είναι αναμενόμενο να επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στα ζητήματα της απασχόλησης. Η κ. Καραμεσίνη ερμηνεύει τα… παράδοξα της μείωσης της ανεργίας την τετραετία Μητσοτάκη και εξηγεί τις προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ για τον κόσμο της εργασίας.
• Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιφέρει συντριπτικά θεσμικά πλήγματα στον κόσμο της εργασίας και στα συνδικάτα, τα οποία επέτειναν τη ζημιά που είχαν προκαλέσει τα μνημόνια. Ποιες είναι οι δυο-τρεις κορυφαίες προτεραιότητες που κατά τη γνώμη σας θα αποκαταστήσουν στοιχειωδώς τη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων;
Προτεραιότητες αποτελούν η αποκατάσταση των κλαδικών συλλογικών διαπραγματεύσεων, που υπονομεύτηκαν με τον «αναπτυξιακό» νόμο Γεωργιάδη τον Σεπτέμβριο του 2019 (επεκτασιμότητα, δικαίωμα συνδικάτων για μονομερή προσφυγή στη διαιτησία), η κατάργηση του συνόλου των αντεργατικών μέτρων του νόμου Χατζηδάκη (υπέρβαση οκταώρου και απλήρωτες υπερωρίες με ατομική σύμβαση, περιορισμός της προστασίας από καταχρηστική απόλυση και του δικαιώματος της απεργίας κοκ.) καθώς και η ανασύσταση και ενίσχυση του ΣΕΠΕ, ώστε να κατοχυρώνονται τα δικαιώματα στην πράξη. Να υπογραμμίσω επίσης τη μεγάλη σημασία της άμεσης θεσμοθέτησης της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών με βάση τον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους. Αυτή θα λειτουργήσει ενισχυτικά της συλλογικής διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων, διότι θα αποτελεί το κατώφλι των μισθολογικών αυξήσεων στις διαπραγματεύσεις μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτικών οργανώσεων.
• Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης που έχει πετύχει φέρνουν τη μείωση της ανεργίας. Την ίδια στιγμή εργοδοτικοί φορείς διατείνονται ότι δεν βρίσκουν εργαζομένους για τις θέσεις εργασίας που διαθέτουν. Τι ποιότητα έχουν πραγματικά η μείωση της ανεργίας και οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται;
Οι ισχυροί ρυθμοί ανάκαμψης της οικονομίας μετά την κρίση της πανδημίας όντως επέτρεψαν την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας. Βέβαια, την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είχαμε καθαρή αύξηση των θέσεων εργασίας κατά 377 χιλιάδες, έναντι 277 χιλιάδων επί κυβέρνησης Ν.Δ., και μεγαλύτερη αναλογικά μείωση του αριθμού των ανέργων. Να σημειώσουμε επ’ ευκαιρία δύο πράγματα. Πρώτον, δεν έχουμε τελειώσει ακόμα ως χώρα με το πρόβλημα της μαζικής ανεργίας. Τα ποσοστά ανεργίας στους νέους και στις γυναίκες είναι τα υψηλότερα στην Ε.Ε., όπως και αυτά της μακροχρόνιας ανεργίας. Δεύτερον, η αύξηση της απασχόλησης δεν είναι ο αποκλειστικός παράγοντας μείωσης της ανεργίας. Για παράδειγμα, τον περασμένο Φεβρουάριο και Μάρτιο, η ανεργία ήταν σημαντικά μειωμένη σε σχέση με έναν χρόνο πριν, αλλά ήταν μειωμένη και η απασχόληση! Η μείωση της ανεργίας οφειλόταν αποκλειστικά στη μείωση του πληθυσμού και στην έξοδο πολλών χιλιάδων ατόμων από το εργατικό δυναμικό.
Οσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης, ο τουρισμός, το εμπόριο και ο δημόσιος τομέας είναι οι κλάδοι-τομείς που κυρίως συνεισφέρουν στην αύξηση της απασχόλησης. Ο τουρισμός και το εμπόριο χρησιμοποιούν εργατικό δυναμικό χαμηλής ή μεσαίας ειδίκευσης και χαρακτηρίζονται περισσότερο από τους υπόλοιπους από εποχική, προσωρινή και μερική απασχόληση και εργασιακή παραβατικότητα. Οσον αφορά τον δημόσιο τομέα, ακόμα και μετά την έξοδο από τα μνημόνια, αυτός συνεχίζει να προσλαμβάνει περισσότερο συμβασιούχους παρά μόνιμο προσωπικό. Αν συνδυάσουμε τα παραπάνω με την απορύθμιση και εξατομίκευση των εργασιακών σχέσεων και τους χαμηλούς μισθούς, που μάλιστα έχουν απολέσει τα τελευταία χρόνια με την ακρίβεια μεγάλο μέρος της αγοραστικής δύναμης, οδηγούμαστε σε ένα εργασιακό μοντέλο φτηνής και ευέλικτης εργασίας, κακών συνθηκών εργασίας και έλλειψης ελκυστικών επαγγελματικών προοπτικών για τους νέους με προσόντα και πτυχία. Οταν οι νέοι πτυχιούχοι συνεχίζουν να φεύγουν στο εξωτερικό γιατί δεν βλέπουν προκοπή στη χώρα, είναι λογικό να έχουμε ελλείψεις εργαζομένων σε πληροφορικάριους, γιατρούς και σε περιζήτητες ειδικότητες σε πολλά επαγγέλματα. Και πώς να μην έχουμε ελλείψεις και στον τουρισμό, όταν οι εποχικοί εργαζόμενοι προτιμούν να κάνουν σεζόν στην Κύπρο λόγω καλύτερων όρων εργασίας;
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το μοντέλο της φτηνής και ευέλικτης εργασίας είναι όχι μόνο κοινωνικά άδικο αλλά και αναπτυξιακά μη βιώσιμο. Γι’ αυτό στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. λέμε ότι μόνο η βελτίωση των μισθών και της προστασίας της εργασίας μπορεί να υποστηρίξει την αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση της οικονομίας της γνώσης, που είναι προϋπόθεση για να έχουν μέλλον οι νέες γενιές και η χώρα.
• Ως ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. έχετε προβάλει την ανάγκη ανασχεδιασμού του Ταμείου Ανάκαμψης και ανακατανομής των επιδοτήσεων και δανείων που αυτό διαθέτει. Τι σημαίνει αυτός ο ανασχεδιασμός ειδικά για την απασχόληση;
Η ανάγκη αυτή στηρίζεται στην κριτική μας ότι η συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης στην αύξηση της απασχόλησης ήταν μικρή, ότι απουσιάζουν η περιφερειακή διάσταση και πεδία πολιτικής, όπως η στέγαση, από την κατανομή των επιχορηγήσεων, ενώ το δανειακό σκέλος δεν υπακούει σε κανέναν αναπτυξιακό σχεδιασμό και ο τρόπος χορήγησης των δανείων αποκλείει τις μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις. Οσον αφορά την απασχόληση ειδικότερα, θα πρέπει να μεταφερθούν πόροι στην πιλοτική εφαρμογή του 35ωρου και σε καινοτόμα προγράμματα κατάρτισης-απασχόλησης, ενώ η ανακατανομή των δανείων υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα έχει ευεργετική επίδραση στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας. Πάντως, για τον ανασχεδιασμό θα βάλουμε στο τραπέζι το σύνολο των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, άλλα Ταμεία).
• Είστε υποψήφια σε μια περιοχή χωρίς κοινωνική ομοιογένεια, ένα κοινωνικο-οικονομικό «πάτσγουορκ». Ποιο είναι το ζήτημα που τη συνθέτει και που εσείς κυρίως προβάλλετε στους ψηφοφόρους με τους οποίους έρχεστε σε επαφή;
Ο Νότιος Τομέας της Β’ Αθηνών απαρτίζεται από 13 δήμους που έχουν διαφορετικά προβλήματα και κοινωνική σύνθεση. Τα κοινωνικά προβλήματα μπορούν π.χ. να αντιμετωπιστούν με κεντρικές πολιτικές και τη στήριξη των δήμων από το κράτος για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Αλλα προβλήματα είναι υπερτοπικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα, π.χ. ο Φαληρικός όρμος ή το Ελληνικό, που χρειάζονται άλλου τύπου χειρισμούς.
Μαρία Καραμεσίνη, υποψήφια ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στον Νότιο Τομέα της Β’ Αθηνών
