Τόσο το ΚΚΕ όσο και μια σειρά από άλλες οργανώσεις και ομάδες της Αριστεράς έχουν τοποθετηθεί εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών με το επιχείρημα ότι η λύση του ονοματολογικού εξυπηρετεί τα ιμπεριαλιστικά σχέδια που θέλουν να εντάξουν την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τη λογική αυτή, δεν έχει καμία σημασία ούτε η εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες ούτε και η στρατηγική ήττα του σοβινισμού, που κρατάει το θέμα ανοιχτό εδώ και 25 χρόνια.
Μια τέτοια τοποθέτηση είναι πιο “εύκολη” από όσο δείχνει η βαριά καταγγελτική ρητορική της: σχετίζεται περισσότερο με την εσωτερική πολιτική κατανάλωση παρά με κάποια αντιιμπεριαλιστική στρατηγική στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Το πρόβλημα είναι ότι, έτσι, εγκαταλείπεται μια συνεπής διεθνιστική στάση που κράτησε όλος ο χώρος της Αριστεράς στο ζήτημα του “Μακεδονικού” κατά τη διάρκεια των 25 αυτών χρόνων.
Ενσωματώνοντας τη δεξιά ρητορική περί “αλυτρωτισμού”
Αν υποθέσουμε ότι η αποτροπή των σχεδίων του ιμπεριαλισμού είναι πιο σημαντικός στόχος από το να ηττηθεί ο σοβινισμός και να εξομαλυνθούν οι σχέσεις ανάμεσα σε δύο λαούς, τότε κάθε άλλη κριτική επί του περιεχομένου της συμφωνίας, περιττεύει. Οποιαδήποτε συμφωνία, όσο δίκαιη και καλή και αν είναι, πρέπει να καταψηφιστεί.
Συνεπώς τα περί αλυτρωτισμού, αναγνώρισης γλώσσας, εθνότητας κ.λπ., δεν είναι αναγκαία πουθενά σε αυτή την ανάλυση. Αυτοί, όμως, που επί 25 χρόνια κινούνταν για το «Μακεδονικό» στη λογική της σημερινής συμφωνίας πρέπει να εξηγήσουν γιατί σήμερα αλλάζουν τη στάση τους. Και έτσι ανακαλύπτουν το ζήτημα της γλώσσας και της εθνικότητας καταφεύγοντας στη βασική επιχειρηματολογία της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς.
Τα επιχειρήματα περί αλυτρωτισμού θα μπορούσαν να σταθούν αν κάποιοι πίστευαν σοβαρά ότι ο μακεδονικός σοβινισμός είναι όχημα εξυπηρέτησης των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων. Αλλά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υποστηριχθεί ούτε για αστείο. Στην ΠΓΔΜ το σοβινιστικό – αλυτρωτικό μπλοκ (το οποίο κατά τα λοιπά δεν έχει κανένα πρόβλημα με την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.) δίνει μάχη κατά της συμφωνίας – και, κατά συνέπεια, βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις.
Αντίθετα τη συμφωνία υποστηρίζουν οι μετριοπαθείς, οι οποίοι στο εσωτερικό της χώρας τους δέχονται επιθέσεις κατηγορούμενοι για “μειοδοσία” και “ενδοτισμό”. Πώς λοιπόν η συμφωνία ενδίδει σε αλυτρωτικές πιέσεις της γειτονικής χώρας; Εκτός αν ονομάζουμε “αλυτρωτισμό” κάθε δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των γειτόνων μας, όπως ακριβώς κάνει η δεξιά εθνικιστική προπαγάνδα.
Από αριστερούς ανθρώπους όμως, αυτή είναι μια στάση προβληματική και ανιστόρητη. Απέναντι σε τέτοιες αντιλήψεις η Αριστερά όφειλε να έχει σταθερό και αταλάντευτο μέτωπο, και όχι να τις ενσωματώνει στη ρητορική της.
Πώς προωθούνται και πώς αποτρέπονται τα ιμπεριαλιστικά σχέδια;
Ένα άλλο προβληματικό σημείο είναι το εξής: Αν ο ιμπεριαλισμός επείγεται τόσο πολύ να λύσει το θέμα, γιατί δεν το λύνει με πιο συνοπτικές διαδικασίες; Γιατί περιμένει 25 χρόνια να ωριμάσουν οι διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες πολιτικές συνθήκες στις δυο χώρες; Και γιατί επιβάλλει μια διαδικασία η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατραπεί σε μία από τις δύο χώρες;
Δεν μας έχει συνηθίσει ο ιμπεριαλισμός σε τόσο χαλαρούς, ανεκτικούς και δημοκρατικούς ρυθμούς, όταν σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους ξεκίνησε πόλεμο στην περιοχή για να υπηρετήσει τους σχεδιασμούς του. Συνεπώς η ανάλυση εδώ έχει πρόβλημα. Αυτό που θα εξηγούσε κάπως καλύτερα την κατάσταση είναι ότι, πέραν του ιμπεριαλισμού, η ίδια η ΠΓΔΜ ιεραρχεί πλέον ψηλότερα την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. σε σχέση με τις διαφορές για το ονοματολογικό, θεωρώντας, προφανώς, ότι έτσι εδραιώνει την εσωτερική της σταθερότητα.
Αυτή η μεταβολή ήταν που επιτάχυνε τις εξελίξεις. Κατά συνέπεια μοναδική στρατηγική για την αποτροπή των ιμπεριαλιστικών σχεδίων είναι η αλλαγή των εσωτερικών συσχετισμών στην ΠΓΔΜ. Διότι, αν οι συσχετισμοί στην ΠΓΔΜ ευνοούν την ένταξή της στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ θέλει να εντάξει την ΠΓΔΜ, είτε καταψηφίσουμε εμείς τη συμφωνία είτε όχι, η ένταξη θα προχωρήσει έτσι κι αλλιώς.
Ενδιαφέρει την Αριστερά η ήττα των εθνικισμών;
Υπό την έννοια αυτή, η καταψήφιση της συμφωνίας από τα αριστερά έχει μόνο συμβολικό νόημα. “Ψηφίζουμε εναντίον επειδή ο ιμπεριαλισμός θέλει να ψηφίσουμε υπέρ”. Θεμιτό. Ας δούμε όμως τι άλλες επιπτώσεις έχει μια τέτοια στάση. Πρώτον, ενισχύει το σοβινιστικό μπλοκ στη γειτονική χώρα. Και επομένως κάνει ευκολότερη την χειραγώγηση και τον αποπροσανατολισμό του λαού της ΠΓΔΜ, χωρίς, όπως είπαμε μόλις πιο πριν, να αποτρέπει την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Δεύτερον και πιο σοβαρό: ενισχύει αντικειμενικά το εθνικολαϊκιστικό μπλοκ της Λαϊκής Δεξιάς και της Ακροδεξιάς στην Ελλάδα, που σε αυτό το ζήτημα είναι τόσο ηγεμονικό, ώστε να σέρνει πίσω του την ηγεσία της Ν.Δ. και σχεδόν ολόκληρο το ΚΙΝ.ΑΛΛ. Το μέτωπο αυτό έχει μια μακρά παράδοση στο «Μακεδονικό», έχει κατηγορήσει την Αριστερά για προδοσίες, προβάλλεται κατά κόρον από τα κανάλια για πολιτικούς και τηλεοπτικούς λόγους και αναπόφευκτα δίνει τον τόνο στην επιχειρηματολογία. Αυτό βέβαια δεν είναι λόγος να μην διατυπωθεί μια οποιαδήποτε θέση εναντίον της συμφωνίας από την Αριστερά.
Αλλά πρέπει να είμαστε καθαροί: Όποιος αριστερός νομίζει ότι η στάση κατά της συμφωνίας θα τον φέρει σε επαφή με τον απλό λαϊκό και ακατέργαστο κόσμο του εθνικολαϊκιστικού μπλοκ και, άρα, να του εξασφαλίσει και καμιά ψήφο, σκέφτεται με τερατωδώς οπορτουνιστικό τρόπο και διαπράττει τεράστιο πολιτικό και ιδεολογικό λάθος.
Ο “αντιιμπεριαλισμός” ως τακτικισμός
Συνεπώς η επιλογή «καταψηφίζω τη συμφωνία γιατί δεν θέλω την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ» είναι προβληματική ως θέση αρχής γιατί κλείνει τα μάτια στο ζήτημα των εθνικισμών. Το να ηττηθούν οι εθνικισμοί και στις δυο μεριές, μόνο κέρδος μπορεί να είναι για τους δυο λαούς και για τους συσχετισμούς δύναμης στις δύο χώρες.
Μπορείς πάντα να αντιτεθείς στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, αλλά να στηρίξεις τη συμφωνία, όπως κάνουν οι δυνάμεις στης Αριστεράς στην ΠΓΔΜ. Στην Ελλάδα, όμως, οι αριστεροί που αντιτίθενται στη συμφωνία δεν ενδιαφέρονται για τόσο σύνθετες αναλύσεις.
Αυτό που τους νοιάζει είναι να μην αθροίσουν τις ψήφους τους με την κυβέρνηση την ώρα που η υπόλοιπη αντιπολίτευση της επιτίθεται με λύσσα. Γιατί αυτό μπορεί να παρεξηγηθεί μέσα και έξω από τις γραμμές τους. Και έτσι επιλέγουν την ασφάλεια της άρνησης και τον τακτικισμό και βγάζουν την ουρά τους απέξω. Ακόμα κι αν, για να το πετύχουν, χρειάζεται να πετάξουν στα σκουπίδια τίμιες και καθαρές αριστερές θέσεις 25 χρόνων.
Άγγελος Τσέκερης
Πηγή: Η Αυγή
