Εκτός από τον πόλεμο, αρχίζω να ανησυχώ όλο και περισσότερο γι’ αυτό που δημιουργείται στη χώρα μας, αρχής γενομένης από τη συμπεριφορά της τηλεόρασης. Την Κυριακή το βράδυ, σε μια από τις τρομερές της εκπομπές, έφθασαν στο σημείο να επιτεθούν άγρια στον Μαουρίτσιο Λαντίνι για την ομιλία του στη διαδήλωση για την ειρήνη, κατηγορώντας τον σχεδόν ότι ανέχεται τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, κι επομένως έχει μια στάση «ίσων αποστάσεων», όπως εξάλλου υποτίθεται ότι ήταν μεταξύ κράτους και τρομοκρατίας. Άδικα ο Νικόλα Φρατοϊάνι, που ήταν παρών σε αυτή την ψευδο-συζήτηση, προσπάθησε να απαντήσει υπενθυμίζοντας τον ρόλο του συνδικάτου στον αγώνα κατά των Ερυθρών Ταξιαρχιών: δεν τον άφησαν καν να μιλήσει, καλύπτοντας τη φωνή του με τις πιο απίστευτες επιθέσεις. Πραγματικά είναι τρομακτικό αυτό.
Χάρηκα, αντίθετα, πολύ που είδα στο δρόμο, μετά από πολλά χρόνια, το κίνημα ειρήνης μας – δικό μας, των γέρων της δεκαετίας του ’80, όταν υπήρχε ακόμη ο ψυχρός πόλεμος. Και μετά πάλι στο δρόμο την εποχή του πρώτου και του δεύτερου πολέμου στο Ιράκ, όταν το Neesweek έγραψε στο εξώφυλλο «Γεννήθηκε η τρίτη υπερδύναμη». Μια δύναμη που έδρασε επίσης, έξυπνα, και κατά τη φοβερή γιουγκοσλαβική υπόθεση.
Από τότε πέρασαν σχεδόν είκοσι χρόνια. Και δυστυχώς ξανασυναντηθήκαμε επειδή νιώσαμε ότι μας καλούσε η εγκληματική, αλλά και χωρίς νόημα, ένοπλη κατοχή της Ουκρανίας. Μια πράξη που μπορεί να έχει αδιανόητες συνέπειες.
Αν οι κυβερνήτες μας και οι γελωτοποιοί τους, αντί να φοράνε κράνος και να τραγουδάνε πατριωτικά εμβατήρια για να υμνήσουν τις «δυτικές αξίες», αν αντί για την ανεύθυνη απόφαση να στείλουν όπλα στους ουκρανούς νέους, γνωρίζοντας καλά ότι δεν θα μπορέσουν να νικήσουν τα ρωσικά άρματα μάχης, αλλά μόνο να προσφερθούν ως θύματα μιας τρομακτικής αιματοχυσίας, αν σκέφτονταν πώς μπορούν να είναι περισσότερο αποτελεσματικοί στην επιδίωξη ενός αξιοπρεπούς συμβιβασμού, θα ήταν ακόμη εφικτό να εμποδίσουν την κατάσταση να μετατραπεί σε έναν παγκόσμιο πόλεμο, που θα γίνει σε μια περιοχή με πλήθος εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας.
Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την ευθύνη μιας μεσολάβησης –η ουδετερότητα είναι ένας πιθανός στόχος. Αυτό μπορούμε σήμερα να καταφέρουμε να επιβάλλουμε.
Όμως, το Σάββατο στη διαδήλωση της πλατείας Σαν Τζοβάνι ζήτησα από τους ακτιβιστές για την ειρήνη να ενωθούν όλοι σε μια συλλογική αυτοκριτική: ήμασταν δραστήριοι και έτοιμοι να απαντήσουμε στις εκρηκτικές στιγμές, αλλά φανήκαμε αφηρημένοι στις μακρές φάσεις κατά τις οποίες προετοιμάζονται οι καταστροφές.
Ιδιαίτερα σε σχέση με την πολιτική που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν καταγγείλαμε αρκετά και έγκαιρα πόσο ήταν σοβαρό το ότι χάσαμε την ευκαιρία της πτώσης του τείχους για να κάνουμε συγκεκριμένο το παλιό μας σύνθημα «Μια Ευρώπη χωρίς πυραύλους από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια». Δηλαδή, δεν επιβάλλαμε αυτά που φαινόταν να έχουν συμφωνηθεί με τον Γκορμπατσόφ: ότι μετά την απόσυρση των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας, θα γινόταν το ίδιο με τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ. Δεν εμποδίσαμε να γίνει η διεύρυνση της Ένωσης με την κατασκευή ενός άλλου στρατιωτικού τείχους που απομόνωσε τη Ρωσία, αντί να την εντάξουμε στην κατασκευή ενός δικτύου συνεργασίας – εκείνου του κοινού ευρωπαϊκού Σπιτιού που ήθελε ο Γκορμπατσόφ. Και πιο πρόσφατα δεν δώσαμε αρκετή προσοχή στον εμφύλιο πόλεμο που καταστρέφει την περιφέρεια στα ανατολικά σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας από το 2014.
Αγνοήσαμε την αυξανόμενη απογοήτευση του ρωσικού λαού επειδή τέθηκε στο περιθώριο και απορρίφθηκε, άρα κι εμείς είμαστε υπεύθυνοι γιατί συμβάλαμε στην αύξηση της επικίνδυνης ισχύος του Πούτιν, που τροφοδοτήθηκε από την ταπείνωση του ρωσικού λαού.
Ζητώ όλοι εμείς να δεσμευτούμε να αναλογιστούμε αυτή την έλλειψη προσοχής μας. Αν δεν θέλουμε πια να θεωρείται ο πόλεμος ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής – όπως είναι χρέος μας– πρέπει να εμποδίσουμε να είναι ο ειρηνισμός μόνο μια διαλείπουσα διαμαρτυρία. Οι πόλεμοι είναι εφικτό να σταματήσουν μόνο όταν αγωνίζεσαι ενάντια σ’ αυτά που τον προετοιμάζουν, αυτός είναι ο καιρός κατά τον οποίο χρειάζεται να επέμβεις.
Τώρα που η ζημιά έγινε μπορούμε παρόλα αυτά να κάνουμε πολλά χρήσιμα πράγματα και γι’ αυτό ας ανασκουμπωθούμε. Η Arci πρότεινε σε όλους να οργανώσουμε ένα καραβάνι από πούλμαν, όχι για να πάμε εμείς στην Ουκρανία, γιατί θα δημιουργούσαμε μόνο αναστάτωση, «άδεια, μόνο με τα απαραίτητα, έναν οδηγό, έναν διοργανωτή». Γιατί αυτό χρειάζονται οι Ουκρανοί: να βρουν μέσα μεταφοράς για να σωθούν.
Είναι πιθανό να μην αρέσει αυτό σε πολλούς Ουκρανούς –σε κάποιους γενναίους άντρες που έμειναν στη χώρα για να πολεμήσουν. Όμως είναι δική μας δουλειά να τους εξηγήσουμε αυτό που είπε με ρεαλισμό για άλλη μια φορά ο Πάπας Φραγκίσκος: ακόμη και οι δίκαιοι πόλεμοι σήμερα δεν μπορούν πια να γίνουν.
Δεν πρόκειται για μια πρόσκληση για παράδοση. Είναι μόνο μια πρόσκληση να καταλάβουμε ότι σήμερα –που υπάρχουν όπλα μαζικής καταστροφής– πρέπει να πολεμάμε με το μυαλό και όχι με τα ντουφέκια. Δεν είναι πια η εποχή της αποστολής του Σάπρι, όταν «300, νέοι και δυνατοί, πέθαναν» (ΣτΜ: Επαναστατικό εγχείρημα το 1857, όταν μια μικρή ομάδα επαναστατών κατά των Βουρβόνων προσπάθησε να απελευθερώσει πολιτικούς κρατουμένους από τη φυλακή της νήσου Πόντσα και στη συνέχεια να προκαλέσει εξέγερση). Σήμερα θα πέθαιναν δισεκατομμύρια.
Αυτές τις μέρες ήμουν στο συνέδριο της Anpi (ΣτΜ: Εθνική Ένωση Ιταλών Αντιστασιακών) της Ρώμης. Ήταν συγκινητικό να βλέπω πόσο εκείνες/οι -όχι λίγες/οι- αντάρτισσες και αντάρτες που έχουν επιζήσει έχουν κατανοήσει αυτή τη διαφορά.
Όμως, ήταν εξαιρετικό και κάτι άλλο: η παρουσία ενός αριθμού νέων γυναικών που είναι πλέον στην ηγεσία της ένωσης. Είναι ένα άλλο σημάδι ότι τουλάχιστον κάτι θετικό υπάρχει σ’ αυτήν τη δύσκολη 8η Μάρτη και θέλουμε να το γιορτάσουμε: η γυναικεία επανάσταση. Που είναι νικηφόρα, παρόλο που, οϊμέ, υπάρχουν ακόμη πολλές γυναικοκτονίες.
Luciana Castellina
Μετάφραση από το Μανιφέστο: Τόνια Τσίτσοβιτς
Πηγή: Η Εποχή
