Macro

Κωστής Παπαϊωάννου: Πέντε σκέψεις για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία

Σε δυο στιγμές η «κυβερνώσα αριστερά» συνομίλησε με το πέραν της συγκυρίας. Στο σημείο μηδέν του δημοψηφίσματος ανέκρουσε πρύμναν με τεράστιο κοινωνικό και πολιτικό κόστος. Στις Πρέσπες συγκρούστηκε με τον εθνικισμό, διέσχισε τη λίμνη και έγραψε Ιστορία με μια ηγεμονική κίνηση.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, με εγγενή διχασμό μεταξύ αριστερής ανανέωσης και αντιπαγκοσμιοποίησης, συνάντησε τα μεσοστρώματα που συνθλίβονταν από τα μνημόνια. Η αντιμνημονιακή ριζοσπαστικότητα τον έφερε στην εξουσία. Ο βολονταρισμός, η μαξιμαλιστική ρητορική και η ανεπαρκής προετοιμασία κατέστησαν τη σύγκρουση με το μνημονιακό μέτωπο, διεθνές και εσωτερικό, σφοδρή κι επώδυνη.

Η εφαρμογή των μνημονιακών υποχρεώσεων από τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο θρίαμβος του νεοφιλελεύθερου ΤΙΝΑ (there is no alternative) γι’ αυτό και πανηγυριζόταν έξαλλα από τους αντιπάλους του. Παρά τις συχνά επιτυχημένες προσπάθειες να βρει δώσει θετικό υπέρ των αδυνάτων πρόσημο στα μέτρα (θα ξεχώριζα παιδεία, πολιτισμό και υγεία), η διακυβέρνηση σήμανε αποκοπή από την κινηματική, πιο ριζοσπαστική του βάση. Μίλησε πολύ για την ελπίδα, χρεώθηκε εξολοκλήρου τη διάψευση και έχει τεράστια ευθύνη για την πολιτική απαξίωση και την κοινωνική απονεύρωση που ακολούθησε.

Εξελίχθηκε σε αρχηγικό κόμμα με κλειστή ηγετική ομάδα, προοίμιο όσων αδιανόητων ακολούθησαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Τεράστιες οι ευθύνες της τότε ηγεσίας. Η σύμπραξη με τους εθνολαϊκιστές ΑΝΕΛ, κίνηση τακτικής που παρατάθηκε και στιγμάτισε πέραν του αναγκαίου. Καθοριστική και η υπόρρητη ενεργητική εκεχειρία με καραμανλικούς της ΝΔ που γέννησε μια πολιτική ασυλία- τέρας.

Κάτι που διδάσκει η εμπειρία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, είναι το πόσο υποδειγματικά συγκροτήθηκε το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, πολιτικά, επιχειρηματικά και μιντιακά. Αποτελεί πλέον σχεδόν αυτόνομο πολιτικό γεγονός η συγκρότηση αυτού του μετώπου. Πήρε πραγματικά την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ; Κοιτώντας σήμερα τι σημαίνει πραγματική κυριαρχία στο κράτος και το βαθύ κράτος, όχι, δεν την πήρε στα χέρια του. Διαχειρίστηκε όψεις της.

Στο βαθμό που ο αντιμνημονιακός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ στάθηκε απέναντι στον δήθεν «αντιλαϊκισμό» που ενοχοποιεί τους πολλούς και απαξιώνει τις συλλογικές τους αναφορές ήταν ένας «λαϊκισμός της ανάγκης» και καθυστέρησε την ακροδεξιά ριζοσπαστικοποίηση μέρους της κοινωνίας. Ωστόσο, η πειθάρχηση του ΣΥΡΙΖΑ (και η πειθάρχηση της κοινωνικής πλειοψηφίας διά του ματαιωμένου δημοψηφίσματος) αποτελεί κρίσιμο στάδιο της σημερινής συντηρητικής, αντιδραστικής (και εν μέρει ακροδεξιάς) στροφής όλης της κοινωνίας.

Σε δυο στιγμές η «κυβερνώσα αριστερά» συνομίλησε με το πέραν της συγκυρίας. Στο σημείο μηδέν του δημοψηφίσματος ανέκρουσε πρύμναν με τεράστιο κοινωνικό και πολιτικό κόστος. Στις Πρέσπες συγκρούστηκε με τον εθνικισμό, διέσχισε τη λίμνη και έγραψε Ιστορία με μια ηγεμονική κίνηση.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι εκπαιδευτικός, πρώην ΓΓ ανθρωπίνων δικαιωμάτων