Τις τελευταίες μέρες υπήρξαν συλλήψεις και προφυλακίσεις μελών της Εθνικιστικής Νεολαίας Θεσσαλονίκης, της οποίας η εγκληματική δράση είναι γνωστή εδώ και χρόνια. Τι ξέρουμε γι’ αυτή μέχρι τώρα και γιατί άργησε τόσο η δίωξή της;
Η δράση ομάδων δεξιού εξτρεμισμού στη Θεσσαλονίκη δεν είναι κάτι καινούργιο, το παρακολουθούμε εδώ και χρόνια. Κατά σύμπτωση, μάλιστα, τον Δεκέμβριο που μας πέρασε ως Σημείο για τη Μελέτη και Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς διοργανώσαμε μια πολύ πετυχημένη εκδήλωση στη συμπρωτεύουσα, με τίτλο «Πύργος Λευκός σε φόντο μαύρο. Σχολείο, πλατεία, κερκίδα και ακροδεξιά στη Θεσσαλονίκη». Αποδεικνύεται, τελικά, πως ήταν και εύστοχη και προφητική η επιλογή του τίτλου, γιατί ακριβώς σε αυτές τις όψεις του δημόσιου χώρου φαίνεται ότι εκτυλισσόταν η δράση της Εθνικιστικής Νεολαίας Θεσσαλονίκης. Τα μηνύματα για όποιον και όποια παρακολουθεί το ζήτημα, υπήρχαν από καιρό: να θυμίσω τις βίαιες και οργανωμένες επιθέσεις στα ΕΠΑΛ, την επίθεση εναντίον των δύο τρανς παιδιών στην πλατεία Αριστοτέλους, αλλά και διάφορες συγκρούσεις με οπαδικά χαρακτηριστικά. Αυτά είναι τρία παραδείγματα του φαινομένου, με τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, μέλη της Εθνικιστικής Νεολαίας Θεσσαλονίκης. Υπάρχει, λοιπόν, ένα συνεχές ακροδεξιάς, ρατσιστικής και εθνικιστικής βίας στη Θεσσαλονίκη –όπως και άλλες συγγενείς οργανώσεις με την Εθνικιστική Νεολαία. Η καθυστέρηση των διωκτικών αρχών θεωρώ πως εντάσσεται σε ένα γενικότερο πολιτικό πρόβλημα. Η πολιτεία φαίνεται να έχει πάντα καθυστερημένα ρεφλέξ όταν έχουμε να κάνουμε με οργανώσεις της Άκρας Δεξιάς, ενώ υπάρχει και μεγάλη απροθυμία από φορείς του νόμου και της τάξης να χρησιμοποιηθεί ο όρος «τρομοκρατία» για τη δράση της δεξιάς τρομοκρατίας. Για να μην μιλήσουμε και για άλλου τύπου διαδρομές με την Ακροδεξιά που μπορούν να βρεθούν σε τμήματα της ελληνικής αστυνομίας, των διωκτικών αρχών και του δικαστικού σώματος. Αυτά τα είδαμε πολύ έντονα την περίοδο της ανόδου της Χρυσής Αυγής.
Να πούμε λίγο παραπάνω για τη στρατολόγηση των ανηλίκων σε σχολεία και αθλητικούς χώρους; Είναι μια γνωστή μέθοδος της Ακροδεξιάς, την οποία ακολουθούσε και η Χρυσή Αυγή πριν από δεκαετίες. Γιατί καταφέρνει να προσηλυτίζει νέους και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο;
Από τα στοιχεία της υπόθεσης της Εθνικιστικής Νεολαίας Θεσσαλονίκης μπορεί να αντλήσει κάποιος ορισμένα συμπεράσματα: Μία πτυχή είναι η στρατολόγηση ανηλίκων, η δεύτερη είναι η αυστηρή ιεραρχία και η απόλυτη υπακοή στην ηγεσία της οργάνωσης και η τρίτη είναι η χρήση κωδίκων επικοινωνίας που δεν είναι προσπελάσιμοι στους «έξω». Έχουμε, δηλαδή, χαρακτηριστικά ενός μορφώματος οργανωμένου εγκλήματος. Ειδικά για τη στρατολόγηση ανηλίκων, όπως εμείς γνωρίζουμε τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση των νέων σε ζητήματα προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της δημοκρατίας κτλ, το ίδιο και περισσότερο γνωρίζουν και οι νεοφασιστικές ομάδες τη σημασία που έχει η κινητοποίηση ομάδων νέων για δικούς τους σκοπούς. Εκμεταλλεύονται ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικιακής ομάδας –τον ενθουσιασμό, την ανάγκη στράτευσης και ένταξης, την αναζήτηση ταυτότητας– αλλά και χαρακτηριστικά που υπάρχουν στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον, όπως την κρίση αντιπροσώπευσης του πολιτικού συστήματος, την κρίση του κομματικού φαινομένου και άλλων μορφών συλλογικότητας (συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις κ.ά). Οι νεοφασιστικές ομάδες, λοιπόν, προσφέροντας την ικανοποίηση της εύρεσης ταυτότητας και της επιβολής δια της δύναμης –στοιχεία που επιζητούνται από τα παιδιά– τα κινητοποιούν και τα εντάσσουν στους κόλπους τους, στρέφοντάς τους σε μορφές σκληρής παραβατικότητας και βίας. Ένα στοιχείο που επίσης έχει σημασία, είναι πως από τις φωτογραφίες των τεκμηρίων που βρέθηκαν για την Εθνικιστική Νεολαία Θεσσαλονίκης προκύπτει πως υπήρχε σημαντικός οπλισμός για συγκρούσεις στον δρόμο. Δείχνει ότι η ομάδα ήταν έτοιμη να κάνει επιθέσεις εναντίον των στόχων της και να τους πλήξει πολύ σοβαρά. Ξεκινώντας, λοιπόν, από το τέλος όσον αφορά στην αντιμετώπιση, ένα στάδιό της είναι σαφώς και η ποινική καταστολή, η κινητοποίηση των διωκτικών αρχών. Εδώ δεν έχουμε ούτε στοχοποίηση ομάδων με πολιτικο-ιδεολογικά χαρακτηριστικά, ούτε κυνήγι των ιδεών και του φρονήματος, ούτε ηρωοποίηση αυτών. Πολλές φορές σε τέτοιες υποθέσεις ακούω την άποψη που λέει «να μην τους διώξουμε ποινικά γιατί μπορεί να τους ηρωοποιήσουμε». Όταν, όμως, έχουμε ομάδες που κινούνται στη ζώνη της βαριάς παραβατικότητας και της ακραίας ρατσιστικής και εθνικιστικής βίας, η πολιτεία πρέπει να επιβάλει τον νόμο για την προστασία του κοινωνικού συνόλου.
Η Εθνικιστική Νεολαία Θεσσαλονίκης συνδέεται και με άλλες νεοφασιστικές οργανώσεις με παρόμοια δράση; Πώς έχει διαμορφωθεί αυτός ο χώρος μετά και την καταδίκη της Χρυσής Αυγής;
Το ιδεολογικό οπλοστάσιο της Χρυσής Αυγής παραμένει ενεργό, ιδίως σε ζητήματα όπως η εθνική – φυλετική καθαρότητα και η υπεράσπιση των παραδοσιακών αξιών (πατριαρχία, έθνος κτλ) –και μέρος αυτών των ιδεών το ασπάζεται μία πολύ ευρύτερη μερίδα του κοινωνικού σώματος. Άλλωστε, τέτοιες ιδέες προβάλλονται πολύ συχνά και από τα μέσα ενημέρωσης και από διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Για παράδειγμα, η κυρίαρχη ρητορική σε ζητήματα φύλαξης των συνόρων και αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης δεν διαφέρει πολύ από τη ρητορική της Χρυσής Αυγής. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, και η εφαρμοσμένη πολιτική είναι αυτή που ζητούσε η Χρυσή Αυγή. Υπάρχει, δηλαδή, μια κανονικοποίηση αυτού του λόγου και αρκετές ομάδες μπορεί να νιώθουν πως αν είναι οι συνεχιστές των πρακτικών της Χ.Α. δεν θα βρίσκονται στον αξιακό αντίποδα μιας μεγάλης μερίδας της κοινωνίας. Από εκεί και πέρα, βέβαια, υπάρχουν και άλλες διαδρομές που τροφοδοτούν αυτούς τους χώρους, όπως η διάδοση συνωμοσιολογικών θεωριών, η ώσμωση του εθνικιστικού εξτρεμισμού με την οπαδική βία κ.ά. Υπάρχουν, λοιπόν, εξτρεμιστικά σχήματα που διεκδικούν την «κληρονομιά» της Χρυσής Αυγής και κάποια από αυτά έχουν και ευθεία αναφορά όχι στο σύνολο των στελεχών της Χ.Α., αλλά συγκεκριμένα στον Κασιδιάρη.
Υπάρχει, κατά τη γνώμη σου, σύνδεση της ρητορικής των «mainstream» ακροδεξιών κομμάτων με την εγκληματική δράση των εξτρεμιστικών ομάδων; Δεν θα μπορούσαμε να πούμε πως η πρώτη είναι αναμενόμενο να καταλήγει, να προωθεί τη δεύτερη;
Δεν μπορούμε να πούμε ότι νομοτελειακά θα οδηγούν σε εγκληματικές δράσεις, αλλά η κανονικοποίηση αυτού του λόγου και η εκφορά του από επίσημα χείλη νομιμοποιεί με έναν τρόπο αυτές τις ιδέες και από εκεί και πέρα κάποιοι παίρνουν ώθηση από αυτές και παρεκκλίνουν από τη δημοκρατική νομιμότητα, χρησιμοποιώντας βίαιες δράσεις. Άρα, η ρητορική αυτή δεν οδηγεί όλους οπωσδήποτε σε ακραίες πρακτικές, αλλά βίαιες δράσεις βρίσκουν άλλοθι στην επίσημη εκφορά τέτοιου λόγου. Για παράδειγμα, οι τελευταίες δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης, Μ. Βορίδη –και φυσικά δεν τον αναφέρω τυχαία, καθώς έχει μια διαδρομή από τη βίαια εξτρεμιστική Ακροδεξιά προς την πιο «κανονικοποιημένη» εκδοχή της– για τη μετανάστευση και την επιβολή διοικητικής κράτησης σε παράτυπους μετανάστες ευθέως εκφεύγουν της νομιμότητας. Η διοικητική κράτηση είναι ένα μέτρο που χρησιμοποιείται για κάποιον αλλοδαπό προς απέλαση, δεν είναι μέτρο γενικής χρήσης για όποιον είναι στη χώρα παράτυπα. Όταν, λοιπόν, ο αρμόδιος υπουργός Μετανάστευσης κάνει τέτοιες δηλώσεις, που κανονικά θα έπρεπε ο λόγος του να έχει χαρακτηριστικά απόλυτης νομιμότητας, δεν μπορεί να μας κάνει εντύπωση που κάποιοι εκτινάσσονται έπειτα στο εξτρεμιστικό ακροδεξιό περιθώριο.
Θα μας κάνεις και ένα σχόλιο για την αθωωτική απόφαση του δικαστηρίου την Τετάρτη, όσον αφορά την εξαπάτηση του εκλογικού σώματος, για τους Σπαρτιάτες και τον Κασιδιάρη;
Το σχόλιο μου θα έχει μια «αναδρομικότητα» σε σχέση με τις πρακτικές της κυβέρνησης στην προσπάθειά της τότε να περιορίσει τις απώλειες προς τα δεξιά της ή να τις κατευθύνει προς τα εκεί που αυτή ήθελε. Κατά διαβολική σύμπτωση, πάλι έχουμε να κάνουμε με το πρόσωπο του κ. Βορίδη εδώ. Όπως, λοιπόν, τότε αυτές οι προσπάθειες κατέρρεαν και λόγω των ελιγμών του Κασιδιάρη, που κατάφερνε και τσαλάκωνε την ελληνική δημοκρατία, είχαν σαν αποτέλεσμα να τον βγάζουν και «μάγκα», το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει και τώρα. Επιβεβαιώνεται, δηλαδή, για άλλη μια φορά ότι η αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς πρέπει να γίνεται στη βάση πολιτικών θέσεων πρώτα απ’ όλα, και όταν γίνεται θεσμικά, οι επιλογές αυτές θα πρέπει να είναι σοβαρές και να είναι καλά μελετημένες. Ειδάλλως καταλήγουν ένας τραγέλαφος και μπούμερανγκ.
Τζέλα ΑλιπράντηΗ ΕΠΟΧΗ
