Οι τραμπουκισμοί και οι ναζιστικοί χαιρετισμοί κάποιων μαθητών στο ΕΠΑ.Λ. της Σταυρούπολης δεν ήρθαν από το πουθενά. Όσο ανατριχιαστική κι αν είναι η εικόνα του “Χάιλ Χίτλερ” σε μια πόλη με την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Είναι ένα φαινόμενο που θέλει πολλή προσοχή, όπως υπογραμμίζει ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, ο οποίος θεωρεί ότι πρέπει να αναζητήσουμε τα βαθύτερα αίτια για να εξηγήσουμε το γιατί ο ναζισμός έγινε ισότιμη επιλογή μεταξύ άλλων στους εφήβους.
Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία, που διδάσκει δικαιώματα του ανθρώπου, μειονότητες, μετανάστευση και Διεθνές Δίκαιο, εκτιμά ότι μία από τις αιτίες είναι “η εξοικείωση με την ακροδεξιά ιδεολογία που παρατηρείται στην Ελλάδα, αλλά και πανευρωπαϊκά, μέσα από τον κοινότοπο πολιτικό λόγο και τα ΜΜΕ”. Ο Τσιτσελίκης αναφέρεται, επίσης, στη δυναμική της Ακροδεξιάς στην ελληνική κοινωνία έναν χρόνο μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής, καθώς και στα συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ Ακροδεξιάς και αντιεμβολιαστικού κινήματος.
* Ήταν τα γεγονότα της Σταυρούπολης κεραυνός εν αιθρία; Τι είναι αυτό που κινητοποιεί τους μαθητές ώστε να φτάσουν να χαιρετούν ναζιστικά;
Ακροδεξιοί πυρήνες υπάρχουν σε πολλά σχολεία διάσπαρτα στη χώρα, δυστυχώς, και αυτό είναι ένα φαινόμενο που θέλει πολλή προσοχή. Συνήθως αυτό συμβαίνει σε υποβαθμισμένες οικονομικά περιοχές, όπου νεοναζιστικές ομάδες στρατολογούν με ευκολία εφήβους 15-18 ετών. Το χειρότερο είναι ότι ορισμένες φορές κάποιοι λίγοι καθηγητές ανέχονται την ανάπτυξη του φαινομένου, αν δεν το ενθαρρύνουν κιόλας.
Οι εθνικιστικές αντιδράσεις πριν από τρία χρόνια που προκάλεσε η Συμφωνία των Πρεσπών και η αναγνώριση του ονόματος της Βόρειας Μακεδονίας έφεραν στο φως τέτοια φαινόμενα όπως αυτά στη Σταυρούπολη. Η υποχώρηση της Χρυσής Αυγής άνοιξε χώρο για ακόμη πιο ακραίες ομάδες -αν μπορεί να φανταστεί κάποιος κάτι πιο ακραίο από τον ναζισμό-, όπως ο Ιερός Λόχος.
Ο ναζιστικός χαιρετισμός εντός του σχολείου αποτελεί βαρύ πλήγμα στο συμβολικό πεδίο του δημοκρατικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Οι μαθητές μπορεί να έχουν εύπλαστο χαρακτήρα και ανοιχτές εντάξεις σε πολιτικές ιδεολογίες, λόγω της ηλικίας, αλλά θα πρέπει να αναζητήσουμε τα βαθύτερα αίτια για να εξηγήσουμε το γιατί ο ναζισμός έγινε ισότιμη επιλογή μεταξύ άλλων στους εφήβους.
Η οικονομική κρίση δεν μπορεί να τα εξηγεί όλα, αν και σίγουρα βοηθά την εξάπλωση της αμφισβήτησης του κατεστημένου. Η εξοικείωση με την ακροδεξιά ιδεολογία που παρατηρείται στην Ελλάδα, αλλά και πανευρωπαϊκά, μέσα από τον κοινότοπο πολιτικό λόγο και τα ΜΜΕ αποτελεί ασφαλώς μία από τις αιτίες.
Η διάδοση του φόβου της ανασφάλειας -κάθε είδους- αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, τη δεξαμενή από την οποία αντλεί η Ακροδεξιά και θα πρέπει να αντιστρέψουμε το κλίμα εδραίωσης της ανοχής απέναντι στον νέο ευρωπαϊκό ναζισμό.
* Ποια θεωρείτε ότι είναι η δυναμική της Ακροδεξιάς στην ελληνική κοινωνία έναν χρόνο μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής;
Η Ακροδεξιά δέχτηκε αναμφισβήτητα ένα ισχυρό πλήγμα με την καταδίκη των ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής. Όμως το πλήγμα αυτό είχε να κάνει με τη νομιμοποίησή της στον δημόσιο χώρο. Αντιστρόφως εκτιμώ ότι λειτούργησε συσπειρωτικά σε μικρο-χώρους ομάδων που ριζοσπαστικοποιήθηκαν με ιδεολογικούς φορείς τον εθνικισμό, τη στρατιωτικοποιημένη οργανωτική λειτουργία ως αυτοσκοπό και τη σαφή αμφισβήτηση του δημοκρατικού πλουραλισμού και βέβαια του ίδιου του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Η Χ.Α. ασφαλώς δύσκολα θα επιζήσει ύστερα από τις μεταβολές αυτές, ενώ πολλά άλλα μορφώματα θα δυναμώσουν και θα διεκδικήσουν μια ισχυρή θέση στον δημόσιο χώρο, στοχεύοντας ακόμα και την επαναδημιουργία πολιτικού κόμματος. Βεβαίως η Ελληνική Λύση ήδη στεγάζει μεγάλο τμήμα των Ελλήνων ακροδεξιών και είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα το πώς θα αναπτυχθούν οι τριβές και οι πιέσεις του κόμματος αυτού με τις ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής Ακροδεξιάς.
* Βλέπετε να υπάρχουν σημεία τομής μεταξύ Ακροδεξιάς και αντιεμβολιαστών;
Ναι, σαφώς. Η Ακροδεξιά προτάσσει, κατά βούληση και ανάλογα με τις περιστάσεις, μια ψευδο-αντίσταση σε ορισμένες κρατικές πολιτικές. Στην περίπτωσή του εμβολίου εκμεταλλεύτηκε το γόνιμο έδαφος της υγειονομικής άγνοιας και του φόβου μεγάλης μερίδας του πληθυσμού απέναντι στον κορωνοϊό.
Εφόσον ο εμβολιασμός έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα ή οι συνέπειες στην κοινωνική ή την οικονομική ζωή είναι δυσμενείς για τους μη εμβολιασμένους, η αντίδραση απέναντι στον εμβολιασμό λαμβάνει διαστάσεις κινήματος αντίστασης κατά της εξουσίας με έντονο πολιτικό πρόσημο.
Η κατά μόνας πολιτικοποίηση των ανθρώπων ευνοεί τους ηγέτες ακροδεξιών ομάδων, οι οποίοι αρχικά ομαδοποιούν και καναλιζάρουν την αντίδραση και μετά την κεφαλαιοποιούν κάτω από τη σημαία μιας ακροδεξιάς ομάδας ή γενικότερα της ακροδεξιάς ιδεολογίας.
Κίνημα που εκβάλλει σε αυτό το σχήμα είναι πολλοί χώροι της επίσημης ή ανεπίσημης Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι άνθρωποι που εντάσσονται στους χώρους αυτούς βρίσκουν προστασία, ταυτότητα και φωνή. Και αυτό είναι ένα επικίνδυνο παράδειγμα (paradigm), διότι εύκολα μπορεί να μεταλλαχθεί σε κεντρικό πολιτικό πρόταγμα αμφισβήτησης του ίδιου του πολιτεύματος και των θεμελιακών δημοκρατικών κατακτήσεων.
Κάκη Μπαλή
Πηγή: Η Αυγή
