Τη συνέντευξη πήραν η Τζέλα Αλιπράντη και ο Παύλος Κλαυδιανός
Υπάρχει πια ένας, σχετικά, ικανός χρόνος που κυβερνά η ΝΔ. Θα μας κάνεις ένα πρώτο χαρακτηρισμό της πολιτικής της για αυτό το επτάμηνο;
Είναι φανερό ότι σε αυτό το επτάμηνο η ΝΔ επωφελήθηκε από την περίοδο χάριτος που είχε, έτσι κι αλλιώς, εξασφαλίσει. Αυτή αποδείχτηκε ότι είναι αρκετά μακρά, δηλαδή υπήρξε μια αίσθηση σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου ότι «απαλλαχτήκαμε επιτέλους από τον ΣΥΡΙΖΑ, άρα δίνουμε περιθώριο χρόνου». Η ΝΔ έκανε ήδη μερικά στραβοπατήματα, το προσφυγικό είναι το πιο ουσιαστικό, αλλά δεν φαίνεται να έχει τελειώσει η περίοδος χάριτος. Περιμένω να τελειώσει μετά το καλοκαίρι. Όταν θα έχει κλείσει, δηλαδή, η κυβέρνηση της ΝΔ ένα χρόνο, τότε θα αρχίσουν να φαίνονται τα προβλήματα πιο έντονα. Και στον οικονομικό τομέα και στο προσφυγικό και στις διεθνείς σχέσεις, τα ελληνοτουρκικά. Σε αυτούς τους τρεις τομείς το ταμείο θα γίνει μετά το καλοκαίρι. Είναι βέβαια και το ποδοσφαιρικό που θα επηρεάσει. Έχουμε τη σύγκρουση δύο ελεφάντων, η οποία βγήκε μπροστά χωρίς κανένα λόγο, και παίζει ρόλο και στα εσωκομματικά της ΝΔ.
Αναγκαία η ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ
Υπό αυτό το πρίσμα εξηγούνται και οι δημοσκοπήσεις, όπου φαίνεται ότι σε επιμέρους θέματα, όπως προσφυγικό, εργασιακά κτλ, η κυβέρνηση συγκεντρώνει αρνητικές εκτιμήσεις, ενώ στην πρόθεση ψήφου όχι;
Ναι, εκεί δεν αποτυπώνεται ακόμα αυτή η αρνητική εκτίμηση. Στην πρόθεση ψήφου το άλλο που θα παίξει βασικό ρόλο είναι η ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή τη στιγμή, δηλαδή, φαίνεται σαν να παίζει μόνη της η ΝΔ στην πολιτική και ο αντίλογος του ΣΥΡΙΖΑ να είναι πολύ ισχνός. Άρα, θα περιμένουμε μέχρι το καλοκαίρι για να δούμε κάποια αλλαγή.
Δεν υπάρχει τελευταία κάποια μετατόπιση της τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ σε κοινωνικά θέματα, σε πιο θεσμικά;
Πολύ απαλά και αποσπασματικά, θα έλεγα. Από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν βλέπεις μια συγκροτημένη πολιτική απάντηση στη ΝΔ. Η αντιπολίτευσή του είναι μόνο σε επιμέρους θέματα, π.χ. στο δόγμα νόμος και τάξη, η ιστορία στο Κουκάκι και λίγο για τα Εξάρχεια, που το τελευταίο μάλιστα δεν περνάει πολύ. Στα οικονομικά την βλέπεις μόνο στην περικοπή επιδομάτων, αλλά αυτό επίσης από μόνο του δεν αρκεί. Αυτή τη στιγμή δεν βλέπω τον ΣΥΡΙΖΑ να προσφέρει μια πραγματική εναλλακτική, ώστε να μπορεί κάποιος να μετατοπιστεί εύκολα σε αυτόν.
Ήταν πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ και πριν τις εκλογές, ότι δηλαδή δεν υπήρχε προγραμματικός λόγος, προοπτική. Συνεχίζει και τώρα;
Νομίζω ότι προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε παγιδευτεί σε μία λάθος εκτίμηση της κατάστασης, ότι θα είναι κυβέρνηση οκταετίας, ενώ όλα έδειχναν ότι κάτι τέτοιο δεν επρόκειτο να συμβεί, και αυτό μάλιστα φαινόταν από το καλοκαίρι του 2016. Άρα, δούλευε με το τι έχουμε κάνει, για να συνεχίσουμε αυτό που κάναμε. Και ο σημερινός αντιπολιτευτικός του λόγος συνεχίζει σε αυτή την πορεία: «εμείς είχαμε κάνει αυτό και εσείς το κατεδαφίζετε». Δεν είναι προγραμματικός λόγος με προοπτική. Γι’ αυτό λέω ότι μετά το καλοκαίρι θα δούμε αλλαγές, γιατί μετά το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, και την απαραίτητη ανασυγκρότηση του κόμματος, τότε θα μπορέσει ο κόσμος να κρίνει τους δύο αντιπάλους και να έχουμε πολιτική μετατόπιση.
Όλα είχαν κριθεί από το ‘16
Είπες πως το αποτέλεσμα των εκλογών είχε κριθεί από το καλοκαίρι του 2016, θα μας το αναλύσεις λίγο περισσότερο;
Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το Σεπτέμβριο του 2015 δεν είχε περίοδο χάριτος. Περίοδο χάριτος είχε μετά τον Γενάρη του ’15 και την σπατάλησε τελείως με τον Βαρουφάκη, την Κωνσταντοπούλου, τον Λαφαζάνη… Αυτό που είπε κάποια στιγμή ο Τσίπρας περί αυταπάτης, δεν ισχύει μόνο ως προς τους Ευρωπαίους. Υπήρχε αυταπάτη και ως προς το κόμμα και το Αριστερό Ρεύμα. Το θεωρούσε κομματικά νομιμόφρον, αλλά δεν ήταν. Αυταπάτη υπήρχε, επίσης, ως προς τις ικανότητες του Βαρουφάκη, οι οποίες αποδείχτηκαν μηδενικές. Σε αυτά χρειάζεται μια πολύ πιο αυστηρή αυτοκριτική τώρα. Δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι την Κωνσταντοπούλου για πρόεδρο της Βουλής, που δεν μπορείς να την ελέγξεις με τίποτα, ούτε μπορείς να εμπιστεύεσαι τον Βαρουφάκη ως υπουργό Οικονομικών.
Αν το 2016 κάποιος, στον ΣΥΡΙΖΑ, διέκρινε αυτό που λες, τι θα έπρεπε να τροποποιήσει;
Τα ανοίγματα που έγιναν μετά τις Πρέσπες, που ήταν και αυτά σχετικώς διστακτικά, έπρεπε να έχουν γίνει από τότε. Το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ που συζητείται τώρα ενόψει Συνεδρίου, έπρεπε να είχε δρομολογηθεί από το 2016. Αυτό το κυβερνητικό σχήμα που συγκροτήθηκε, ήταν λόγω ανάγκης. Δεν θα πω κακώς, αν και δεν μ’ άρεσε ο Καμμένος, όπως δεν άρεσε και σε κανέναν.
Αυτό, όμως, επέτρεπε το άνοιγμα από τότε;
Νομίζω ότι το επέτρεπε. Τουλάχιστον να το επιχειρούσε. Το προσπάθησε τελείως σημειακά σε κάποια νομοσχέδια που δεν τα ψήφιζε ο Καμμένος και τα ψήφιζε κυρίως το Ποτάμι. Συνολικό, όμως, άνοιγμα του κόμματος στην κοινωνία δεν υπήρχε, ενώ το πρόβλημα το είχε από τότε. Ανασυγκρότηση χρειαζόταν από τότε.
Η πολιτική συμμαχιών
Όταν έγινε κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπήρχε καν στη σκέψη της ηγεσίας του κομματικο-κυβερνητικού συστήματος η ιδέα της ανασυγκρότησης. Ασχολούνταν με τα κυβερνητικά καθήκοντα και σχεδόν καθόλου με το κόμμα. Ήταν έτσι;
Κακώς δεν υπήρχε, γιατί ήταν φανερό ως ανάγκη από το αποτέλεσμα του Σεπτεμβρίου. Μπορεί, σε ποσοστά, να έμοιαζε με του Γενάρη, αλλά σε πραγματικούς αριθμούς ήταν πολύ χαμηλότερο. Ένα τραύμα, λοιπόν, που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι πολλοί άνθρωποι πήγαν σπίτι τους και δεν τον ξαναστήριξαν, αλλά και ο ίδιος δεν ασχολήθηκε μαζί τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποτύχει αυτά τα χρόνια στο να είναι υπαρκτός στην κοινωνία κινηματικά. Δεν ήταν στα χρόνια της διακυβέρνησης καθόλου και αυτό φάνηκε στις δημοτικές εκλογές. Δεν έχει κατορθώσει σε διάφορους χώρους να έχει παρουσία ως ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που λέμε ανασυγκρότηση εκεί πρέπει να στοχεύσει πριν απ’ όλα, στο να έχει μια διακριτή ταυτότητα και παρουσία στους κοινωνικούς χώρους. Αυτή δεν τη βλέπω και δεν την είδα και πριν τη διακυβέρνηση.
Όσον αφορά το άνοιγμα που είπες, την πολιτική συμμαχιών, ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε ότι, για ένα μεγάλο διάστημα, είχε «ξεχάσει» ότι είχε ψηφίσει την απλή αναλογική. Ήταν σε συνεχή αντιπαράθεση με αυτούς που, πιθανώς, στο μέλλον θα μπορούσε να υλοποιήσει την πολιτική του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε την απλή αναλογική χωρίς να συγκροτήσει συμμαχίες. Στην απλή αναλογική δεν κυβερνάς με 35%. Ούτε με 40% δεν γίνεται. Και δεν κυβερνάς με περιβάλλον πόλωσης, αυτό το «ή εμείς ή αυτοί». Ο ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε, μέχρι τις Πρέσπες, με απολύτως διχαστικό και πολωτικό λόγο, μια πόλωση που ευνοούσε τους αντιπάλους του, σε ένα απόλυτο αρνητικό τοπίο στα ΜΜΕ. Ήταν μεν κοινοβουλευτικά πρώτο κόμμα, αλλά δημοσκοπικά δεύτερος επί τρία χρόνια και κυρίως δεν είχε καμία συμμαχία, είχε καταφέρει να απομονωθεί μόνος του. Ταυτόχρονα ήταν και ένα κόμμα σαν σκαντζόχοιρος, άρα πώς θα προχωρούσε;
Αυτό δεν φαίνεται να ξεπερνιέται τώρα; Υπάρχουν θέματα κοινής κριτικής της αντιπολίτευσης, αλλά προς το παρόν όχι κάποια κοινή γραμμή συμπόρευσης. Είναι έτσι;
Υπάρχει ένα ρήγμα με το ΚΙΝΑΛ, το οποίο κρατάει χρόνια. Επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ του πήρε ουσιαστικά όλον τον κόσμο -από το 44% του ΠΑΣΟΚ το 2009, οι μισοί ψηφοφόροι έχουν πάει στον ΣΥΡΙΖΑ- αυτό έχει φτιάξει μια αντιπαλότητα ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο. Για να σπάσει, χρειάζεται μεγάλη επιμονή, δεν σπάει από τη μία μέρα στην άλλη. Έτσι κι αλλιώς ό,τι έχει μείνει ως ΚΙΝΑΛ, τουλάχιστον οι μισοί, αν όχι παραπάνω, εξακολουθούν να δουλεύουν με λογική αντι-ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί στο ηγετικό επίπεδο να βλέπουμε κάποιες δηλώσεις, αλλά αυτές δεν αρκούν. Σε επίπεδο κοινοβουλευτικής ομάδας, φιλική διάθεση δεν υπάρχει.
Το ΜεΡΑ δεν έχει κοινωνική γείωση
Υπάρχουν, βέβαια, και τα άλλα κόμματα. Είναι το ΜεΡΑ25, το ΚΚΕ, οι Οικολόγοι…
Αυτά δεν πρόκειται να συμμαχήσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ιδίως το ΚΚΕ, το έχει κάνει ξεκάθαρο πολλές φορές. Ο κόσμος του κάποια στιγμή μπορεί να πάει προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ως συγκροτημένο κόμμα δεν πρόκειται να συμμαχήσει με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όσον αφορά το ΜεΡΑ, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ως κόμμα. Ήταν μία ευκαιριακή ψήφος, αρκετά προσωποκεντρική, και δεν ξέρω αν θα συνεχίσει να υπάρχει. Δεν έχει γείωση στην κοινωνία, έχει ευκαιριακή ψήφο. Άρα, η συμμαχία που απομένει στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι με τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ. Και εκεί ακόμα δεν έχει γίνει κατορθωτό να σπάσουν τα φράγματα.
Πέραν των κομμάτων, υπάρχει η δυνατότητα συμμαχιών σε κοινωνικό επίπεδο; Το ΚΙΝΑΛ έχει κοινωνικά ερείσματα, ιδίως στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Νομίζω ότι η προσέγγιση που οφείλει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο ΚΙΝΑΛ, είναι κυρίως στο μεσαίο επίπεδο, βλέπε αυτοδιοίκηση. Εκεί προσπάθησε να κάνει κάποιες συμμαχίες, μάλλον ανεπιτυχώς τις περισσότερες φορές, πέφτοντας και μέσα στις αντιθέσεις του ΚΙΝΑΛ. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι όπου έγιναν αυτές οι συμμαχίες, ή δεν πήγαν καλά, ή όπου πήγαν καλά, όπως στην Κρήτη, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ανύπαρκτος. Π.χ., στο περιφερειακό συμβούλιο υπάρχει μόνο ένας του ΣΥΡΙΖΑ, όταν ο συνδυασμός του Αρναουτάκη πήρε 60%. Άρα, το κόμμα πρέπει να ξαναφτιαχτεί, για να μπορέσει να συγκροτήσει συμμαχίες και σε αυτό το επίπεδο. Ο κίνδυνος πασοκοποίησης που ακούγεται, κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος προσέγγιση. Γιατί αυτοί που θα σε προσεγγίσουν, που θα σε ψηφίσουν, σε έχουν ψηφίσει ήδη, από το παλιό ΠΑΣΟΚ προέρχονται, δεν έπεσαν από τον ουρανό.
Οι δύο ψυχές της δεξιάς
Να έρθουμε ξανά στην ΝΔ. Αυτά τα ρήγματα που ανέφερες πριν στην πολιτική της, είναι ρήγματα και μέσα στο δικό της κόσμο, ιδεολογικά θα λέγαμε. Πώς θα τα επουλώσει αυτά;
Προς το παρόν το επουλώνει με την εξουσία. Όσο διαχειρίζεται την εξουσία, οι διαγκωνισμοί λίγο-πολύ είναι ελεγχόμενοι. Δεν είμαι σίγουρος πόσο θα κρατήσει αυτό. Δεν ξέρω για πόσο και πώς μπορεί να συμβιβάσει τον Σαμαρά με τον Δένδια, τον Μαρινάκη με τον Σαββίδη και τους ακραίους στο προσφυγικό με μια πιο ήπια πολιτική. Η συγκολλητική ουσία τώρα είναι η εξουσία, όταν θα αρχίσουν να βγαίνουν προς τα έξω τα προβλήματα, εδώ είμαστε και θα το δούμε. Η δεξιά στην Ελλάδα είχε πάντα δύο ψυχές, δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Ακόμα και με τον Καραμανλή τον μεγάλο, έπρεπε να ισορροπεί ανάμεσα σε δύο ρεύματα. Είχε κατορθώσει να τα έχει υπό τη σκέπη του. Δεν είναι καινούργιο πρόβλημα, δηλαδή, οι ιδεολογικές διαφοροποιήσεις στη ΝΔ, αν και σήμερα εμφανίζονται οξυμένες.
Το άλλο πρόβλημα που έχει, είναι ότι δεν έχει συμμάχους, ενώ κουτσά – στραβά ο ΣΥΡΙΖΑ έχει.
Μέχρι τις εκλογές είχε σύμμαχο το ΚΙΝΑΛ, σε όλα. Ισχύει ακόμα και τώρα σε κάποιες ψηφοφορίες. Στο θέμα του εκλογικού νόμου διαφώνησαν. Στα κοινωνικά ζητήματα στο μέλλον, π.χ. πρώτη κατοικία κτλ, δεν θα μπορεί να το έχει σύμμαχο. Το χάνει επίσης από σύμμαχο, γιατί η ΝΔ έκανε κινήσεις που αποψίλωσαν από στελέχη το ΚΙΝΑΛ. Το πόσοι πρώην ΠΑΣΟΚ προσχώρησαν στο κυβερνητικό σχήμα, κυρίως σε επιτελικές θέσεις, δεν το υπολογίζουμε αρκετά. Έχει πάρει νέους σχετικά ανθρώπους, π.χ. Πιερακάκης, που φέρνουν και μία ολόκληρη παρέα μαζί τους που δεν ήταν στο βαθύ ΠΑΣΟΚ, αλλά στο τεχνοκρατικό, και τώρα τους ενσωματώνει η ΝΔ. Το βλέπουμε επίσης σε επίπεδο γενικών γραμματέων, στελεχών του Μαξίμου κτλ. Το ΚΙΝΑΛ χάνει στελέχη και προς τον ΣΥΡΙΖΑ και προς τη ΝΔ, και αυτή την πλευρά της διακυβέρνησης δεν ξέρω κατά πόσο την έχει αντιληφθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι δηλαδή απέναντί του δεν έχει μόνο κλασσικούς δεξιούς, αλλά και «προοδευτικούς» (ή πρώην «προοδευτικούς») ανθρώπους.
Το ερωτηματικό της Ελληνικής Λύσης
Κάποια στήριξη η ΝΔ τη βρίσκει στην Ελληνική Λύση, π.χ. στο προσφυγικό, στα ζητήματα ασφάλειας. Εδώ φαίνεται να επικρατεί η πιο ακραία ψυχή της δεξιάς. Αυτό μπορεί να δώσει πνοή κοινοβουλευτικής συντήρησης στην Ελληνική Λύση ή να οδηγήσει στη δημιουργία νέου ακροδεξιού κόμματος;
Από τα τωρινά νεοπαγή κόμματα, η Ελληνική Λύση είναι αυτό που κρατάω ένα ερωτηματικό αν μπορεί να έχει δυναμική. Η άνοδός της οφείλεται στο γεγονός ότι εκμεταλλεύτηκε πολύ την πτώση της Χρυσής Αυγής, που ελπίζω ότι δεν θα ξανάρθει στο προσκήνιο, αν και για τη δικαστική απόφαση είμαι από τους απαισιόδοξους. Εφόσον η Χ.Α. παραμείνει εκτός παιχνιδιού, η Ελληνική Λύση έχει χώρο να αναπτυχθεί και η πολιτική της ΝΔ ουσιαστικά την τροφοδοτεί. Τώρα δεν ξέρω αν την τροφοδοτεί με την ελπίδα να την ενσωματώσει κάποτε, αν χρειαστεί, ή αν σκάβει, λίγο, το λάκκο της. Θα φανεί από το πώς θα την αντιμετωπίσει στο μέλλον. Ευτυχώς, δεν έχει κάποια χαρισματική ηγεσία, για να αναπτυχθεί, αλλά ούτε και η ΧΑ είχε και έφτασε σχεδόν το 10%. Η Ελληνική Λύση είναι ερωτηματικό για την επόμενη περίοδο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα της Αριστεράς και ως τέτοιο πρέπει να πορευτεί
Ποιες είναι οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις σου για το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ;
Ότι η διεύρυνση και ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι απαραίτητος όρος για να μπορέσει να ανταγωνιστεί τη ΝΔ για την εξουσία, είναι φανερό. Μάλιστα, το εκλογικό σύστημα που ψήφισε η ΝΔ, η επαναφορά του μπόνους, στην πραγματικότητα ευνοεί τον ΣΥΡΙΖΑ. Τα πλειοψηφικά συστήματα ευνοούν πάντα τα δύο πρώτα κόμματα, εκ των πραγμάτων αναγνωρίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο δεύτερος πυλώνας του κομματικού συστήματος. Γι’ αυτό δεν καταλαβαίνω τη στάση του ΚΙΝΑΛ. Μπορεί να μην το ψήφισε, αλλά στην ουσία αποδέχεται ένα σύστημα με μπόνους, που σημαίνει ότι το ΚΙΝΑΛ θα είναι το συμπλήρωμα από δω, ή από κει. Αφού, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο δεύτερος πυλώνας, σίγουρα, πρέπει να ανοίξει. Δεν χρειάζεται γι’ αυτό να αλλάξει την πολιτική του φυσιογνωμία. Είναι κόμμα της αριστεράς και ως τέτοιο θα πορευτεί. Ένα κόμμα της αριστεράς μπορεί να είναι ανοιχτό ή κλειστό. Το πόσο ανοιχτό θα είναι, μένει να το δούμε. Δεν έχει κλείσει αυτό το θέμα. Το ότι υπάρχουν δυσκολίες είναι φανερό. Όταν σε μία κομματική οργάνωση έρχονται και κάποιοι που τους θεωρείς ξένους, είναι πρόβλημα. Η όσμωση ανθρώπων που ήταν ΣΥΡΙΖΑ και πριν το 2012, με αυτούς που ήταν τότε απέναντι δεν είναι εύκολο ζήτημα. Χρειάζεται καθημερινή προσπάθεια για να ενσωματωθούν και να συνυπάρξουν.
Στις οργανώσεις δεν υπάρχουν δυσκολίες. Έρχονται κάθε είδους απλοί άνθρωποι, δεν είναι μόνο από το ΠΑΣΟΚ, είναι από αριστερά. Οι δυσκολίες που περιγράφεις δεν αφορούν περισσότερο τα υψηλά κλιμάκια;
Για να ανοίξει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αρκούν ούτε οι παλιοί αριστεροί, αυτούς εύκολα τους ενσωματώνει. Η δυσκολία είναι να ανοιχτεί σε κόσμο που δεν προέρχεται από αριστερές δυνάμεις, αλλά που τον ψηφίζει συστηματικά και έχει ακόμα ένα συναισθηματικό δέσιμο με το ΠΑΣΟΚ. Κυρίως, όμως, πρέπει να ανοιχτεί στον κόσμο που αποχώρησε από το εκλογικό σώμα και αυτοί είναι πάρα πολλοί.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εκφράσει και την οικολογία
Πώς θα καλύψει αυτό το κομμάτι; Μερικοί θεωρούν μονόπλευρο τον προσανατολισμό του ΣΥΡΙΖΑ για τη διεύρυνσή του. Δεν θα έπρεπε να ριζοσπαστικοποιήσει το λόγο του σε διάφορα θέματα, που απασχολούν ιδίως τους νέους, όπως εργασιακή ανασφάλεια, οικολογία, δικαιώματα κτλ;
Πρέπει να πάει και προς τις δύο πλευρές. Να ξεπεράσει το φόβο ότι θα έρθουν οι παλιοί πασόκοι και θα τον αλλοιώσουν και ταυτόχρονα να μη χάσει ποτέ την αριστερή του ταυτότητα, όσο άνοιγμα και να κάνει. Όσον αφορά το ζήτημα της οικολογίας υπάρχει ένα πρόβλημα, ότι δεν υφίσταται στην Ελλάδα κομματικός σχηματισμός που να το εκφράζει. Άρα, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να το εντάξει στον προγραμματικό του λόγο και είναι υποχρεωμένος να γίνει και το Πράσινο κόμμα της Ελλάδας, αφού δεν υπάρχει αντίστοιχο, όπως στην Ευρώπη. Εκεί, βέβαια, έχει πρόβλημα στην κυβερνητική του θητεία, γιατί δεν ήταν και η πιο οικολογική. Μπλέχτηκε σε θέματα, γιατί ήταν υποχρεωμένος ή φοβόταν οποιαδήποτε κριτική, που είναι φανερό ότι δεν είναι οικολογικά, όπως οι γεωτρήσεις στα νότια της Κρήτης, ή ο East Med. Δεν έχει σπουδαίο οικολογικό έργο να παρουσιάσει.
Πώς σχολιάζεις τη συζήτηση για την αλλαγή ονομασίας του ΣΥΡΙΖΑ;
Δεν το θεωρώ τόσο σημαντικό ζήτημα. Το Πράσινη Συμμαχία, που ακούγεται, είναι δυστυχώς αμφιλεγόμενο, γιατί μπορεί να παραπέμψει κάποιον στο ΠΑΣΟΚ. Καλό θα ήταν αν μπορεί να μπει κάπου και η οικολογία. Ίσως μια καλή ιδέα θα ήταν το Προοδευτική Οικολογική Συμμαχία. Αλλά σαν ζήτημα είναι άνευ ιδιαίτερης σημασίας, και δεν νομίζω ότι θα προσελκύσει κανέναν κάποια μικροαλλαγή του ονόματος.
Πηγή: Η Εποχή
