Βρείτε τα λινκς για τα υπόλοιπα κείμενα του αφιερώματος στο τέλος αυτού του άρθρου!
Τον Ιούλιο του 1995 Σέρβοι παρακρατικοί και ειδικές δυνάμεις μπήκαν στη Σρεμπρένιτσα και σκότωσαν πάνω από 8.000 βόσνιους μουσουλμάνους άνδρες, ηλικιωμένους και αγόρια. Η πόλη είχε κηρυχθεί ασφαλής περιοχή από τα στρατεύματα του ΟΗΕ και φυλασσόταν από ολλανδούς στρατιώτες, οι οποίοι όμως δεν έκαναν καμιά προσπάθεια να την υπερασπιστούν μόλις οι Σέρβοι την κατέλαβαν.
Επικεφαλής των ένοπλων Σέρβων και πρωτεργάτης του μαζικού εγκλήματος ήταν ο στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς. Πολιτικός εγκέφαλος ήταν ο Ράντοβαν Κάρατζιτς και κεντρικός καθοδηγητής του Σερβικού εθνικιστικού μίσους ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Τον Απρίλιο του 2016, ο πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, Κάρατζιτς, κρίθηκε ένοχος γενοκτονίας. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία τον καταδίκασε για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μεταξύ τους και η σφαγή των 8.000 αμάχων στη Σρεμπρένιτσα από Σέρβους του στρατηγού Μλάντιτς τον Ιούλιο του 1995.
Φυσικά στη διάρκεια του Γιουγκοσλαβικού πολέμου έγιναν πολλά εγκλήματα από τις εμπλεκόμενες πλευρές. Η Σρεμπρένιτσα όμως ξεχωρίζει για την έκταση και την εκκαθαριστική μανία της βίας.
Σαν σήμερα, στις 26 Φεβρουαρίου 2007, εκδόθηκε η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης σχετικά με τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα. Ήταν η υπόθεση «Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατά πρώην Γιουγκοσλαβίας» και αφορούσε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η σφαγή αποτελούσε γενοκτονία αλλά δεν μπορούσε να αποδοθεί στα εναγόμενα κρατικά όργανα της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το δικαστήριο έκρινε επίσης πως η Σερβία δεν έλαβε κανένα μέτρο για να εμποδίσει τη γενοκτονία.
Η σφαγή έχει ένα έντονο ελληνικό στοιχείο. Η Ελλάδα συνδέθηκε όσο καμιά χώρα με τον σερβικό εθνικισμό. Ολόκληρη σχεδόν η πολιτική τάξη, η Εκκλησία, πνευματικοί θεσμοί και μεγάλο μέρος του λαού είχαν συστρατευτεί μαζί του. Τα ΜΜΕ προπαγάνδιζαν τον σερβικό επεκτατισμό, η Εκκλησία ευλογούσε τα σερβικά όπλα. Τον Κάραζιτς η κοινή γνώμη στην Ελλάδα τον θεωρούσε ήρωα. Έγινε ανοιχτή συγκέντρωση στην Αθήνα προς τιμήν του και από μικροφώνου ο εγκληματίας πολέμου φώναξε: «Όχι, δεν είμαστε μόνοι. Έχουμε μαζί μας τον Θεό και τους Έλληνες».
Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία πως στη σφαγή έλαβαν μέρος μερικές δεκάδες Έλληνες παραστρατιωτικοί, μέλη της Ελληνικής Εθελοντικής Φρουράς. Αναρτήθηκαν ελληνική, βυζαντινή και σημαία της Βεργίνας δίπλα στη σερβική σημαία την επομένη της σφαγής.
Πρόκειται για την πιο σκοτεινή σελίδα του μεταπολιτευτικού φασισμού. Οι έλληνες φασίστες ήταν εκεί ακριβώς, στα χωράφια, στις αποθήκες και στα γήπεδα, όπου γίνονταν οι άγριες μαζικές εκτελέσεις δεμένων κρατουμένων και αιχμαλώτων. Ακριβώς στα σημεία συγκέντρωσης και εξόντωσης των βόσνιων μουσουλμάνων, όπου δολοφόνησαν τους άντρες και τα αγόρια και κατόπιν άνοιγαν μαζικούς τάφους. Πολύ κοντά και σε πολύ στενή σχέση με επίλεκτους παραστρατιωτικούς-μισθοφόρους του σερβοβοσνιακού στρατού. Όπως αποδεικνύεται και από τα τεκμήρια του Διεθνούς Δικαστηρίου –που αποτελούν, πλέον, τεκμήρια της ενοχής των καταδικασμένων–, όχι μόνο βρίσκονταν στα χωράφια που γίνονταν οι εκτελέσεις και οι μαζικές ταφές, μαζί με τον διοικητή τους και άλλους διοικητές και στελέχη του σερβοβοσνιακού στρατού, αλλά έβγαζαν και φωτογραφίες από τους μελλοθάνατους αιχμαλώτους ή και από τις εκτελέσεις.
Τον Νοέμβριο του 2016, σε ποδοσφαιρικό αγώνα της ελληνικής εθνικής ομάδας με τη Βοσνία, έλληνες νεοφασίστες ύψωσαν πανό στη σερβική γλώσσα. Έγραφε «Nož, žica, Srebrenica«, που σημαίνει «Μαχαίρι, συρματόπλεγμα, Σρεμπρένιτσα». Το οπαδικό νεοναζιστικό περιθώριο είχε για ήρωες τους δολοφόνους αμάχων.
Η ελληνική σημαία στη Σρεμπρένιτσα θα μένει για πάντα ένα στίγμα. Το αίτημα παραπομπής στη δικαιοσύνη όσων Ελλήνων πήραν μέρος στη σφαγή είναι ανοιχτό.
Την πιο εξονυχιστική έρευνα για τη συμμετοχή Ελλήνων στη σφαγή έχει κάνει η ερευνητική ομάδα ΧΥΖ contagion: «Η ανθρωποσφαγή στη Σρεμπρένιτσα, η Ελληνική Εθελοντική Φρουρά και η εμπλοκή της Χρυσής Αυγής – Νέα στοιχεία και αποκαλύψεις, για πρώτη φορά στην Ελλάδα». Αξίζει πραγματικά να διαβάσετε όλο το πολύτιμο υλικό της αναλυτικής έρευνας.
Το Σημείο κάνει ένα μικρό αφιέρωμα στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα, το μεγαλύτερο έγκλημα πολέμου στη μεταπολεμική Ευρώπη.
H Ξένια Κουναλάκη γράφει για τη στάση των Ελληνικών ΜΜΕ: «Η σφαγή που δεν έγινε».
Ο Στρατής Μπουρνάζος γράφει γιατί πρέπει «Να μην ξεχνάμε τη Σρεμπρένιτσα», ειδικά στην Ελλάδα.
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος αφηγείται μια προσωπική του μαρτυρία στο κείμενο «Η πόλη που έγινε συνώνυμο της σφαγής: τι έμαθα από τη Σρεμπρένιτσα».
Δημοσιεύουμε επίσης ένα παλιότερο κείμενο του Κωστή Παπαϊωάννου: «Η Ελλάδα και η καταδίκη του Κάραζιτς» (Εφημερίδα των Συντακτών, 30/3/2016).
Πηγή: Σημείο για τη μελέτη & την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς
