Νοέμβριος του 1988. Σε μία παγωμένη από τον χειμώνα, σκοτεινή από τη δικτατορία Άγκυρα έχει γίνει μία εξαιρετικά ριψοκίνδυνη κίνηση. 16 Έλληνες, σηκώνουν δύο πανώ διαμαρτυρίας στο στρατοδικείο Mamak, το πρωί, 4 του μήνα, όπου δικάζονται 723 στελέχη της μεγάλης αριστερής οργάνωσης Dev-Yol. Ήδη η τουρκική και κουρδική αριστερά μετρούσε δεκάδες χιλιάδες φυλακισμένους, βασανισμένους, εκτελεσμένους.
Η αντίδραση του καθεστώτος ήταν πρώτα μία στιγμιαία έκπληξη για το θράσος των ακτιβιστών και στη συνέχεια το άνοιγμα των πυλών της κολάσεως. Σύλληψη, μεταφορά με κουκούλες στα υπόγεια της DAL, της Γενικής Ασφάλειας, πολύωρες ανακρίσεις, δίψα, κρύο και τρόμος. Δίπλα μας βασανίζαν Κούρδους, ολόκληρα χωριά, από τον δάσκαλο ως τους εφήβους, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών. Οι στρατιώτες χτυπούν δύο Γερμανούς, έναν ευρωβουλευτή που είχε συλληφθεί μαζί μας και έναν ακτιβιστή που καταπίνει το χαρτάκι με τις τουρκικές επαφές του για να μην το πάρει η Ασφάλεια. Χτυπούν δύο δικούς μας, τον αρχιτέκτονα Πάνο Τότσικα και τον Μεχμέτ από τη Θράκη, βγάζουν το μίσος επάνω του γιατί είναι μαζί μας. Δώδεκα απελαύνονται ξημερώματα της επόμενης μέρας, ο Πάνος, η.Όλγα Χαρίτου, η Ελένη Πορτάλιου, η Λέττα Μούκα, ο Δημήτρης Παρθένης, η Λιάνα Μαλανδρενιώτη, ο Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν, ο Γιώργος Κούρτης, ο Tάκης Λάμπρου, ο Διονύσης Μουζάκης, ο Μεχμέτ Ορχάνογλου από τη Θράκη, ο Παύλος Αθανασόπουλος. Απελαύνεται και όλη η ομάδα των Γερμανών που βρέθηκαν δίπλα μας. Οι τέσσερεις που σηκώσαμε τα πανώ, κρατούμενοι στο σκοτάδι…Γιώργος Κουβίδης, Νίκος Γιαννόπουλος και Κωστής Νικηφοράκης.
Αν τα πράγματα είχαν μείνει εκεί πιθανόν δεν θα είχαμε επιστρέψει ποτέ. Το θαύμα ξεκίνησε εκείνο το ίδιο βράδυ. Το χρωστάμε στη Φραγκώ. Πως και γιατί, άλλη φορά. Οι πολιτικές οργανώσεις στα Εξάρχεια, και ένα ασύλληπτο κίνημα φίλων και συντρόφων στα Χανιά, στον Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη στήθηκε εν μία νυκτί. Σε λίγες ώρες στην Τουρκία βρισκόταν η πρώτη ομάδα – με επικεφαλής τον Νίκο Μανιό – συντόνισε ως το τέλος την πολιτική επιχείρηση απελευθέρωσης. Ο Νίκος είχε ορκιστεί στη Μαργαρίτα ότι θα γύριζε πίσω μόνο μαζί μας. Έμειναν στην Άγκυρα ένα μήνα, έως την απελευθέρωση. Μαζί τους η Καίτη Νικηφοράκη, ο Αρίστος Γιαννόπουλος, ο Γίώργος και η Κούλα Μπελαβίλα, ο Δήμος Κουβίδης, ο Κώστας Φώλιας, η Τασία Χριστοδουλοπούλου, ο Μάκης Μπαλαούρας, ο Κώστας Φιλίνης, ο Γιάννης Μπανιάς, ο Γιάννης Μουζάλας, η Τόνια Κατερίνη, η Τέση Λαζαράτου, οι Χανιώτες Αντώνης Βουκάλης, Κορίνα Μηλιαράκη, Μιχάλης Σκουλάκης, Στεφανής Πατερομιχελάκης, Κώστας Βασιλάκης. Ο Μιχάλης Δικαιάκος, η Αντιγόνη Μαυρομμάτη, η Μυρτώ Μπολώτα, ο Θάνος Πάλλης, η Αμαλία Πολλάτου, ο Βαγγέλης Ρολόγης, ο Κώστας Σιφάκης, η Δέσποινα Σκαλοχωρίτη, ο Δημήτρης Σχοινάς, ο Ανδρέας Τζανακάκης, οι Πειραιώτες Γιάννης Αναστασάκος, Νότης Ανανιάδης, Μαρία Γεωργίου, Μαρία Λιάπη. Ακολουθούν οι δήμαρχοι Πειραιά και Αθήνας Ανδρέας Ανδριανόπουλος και Μιλτιάδης Έβερτ, ο κοσμήτορας της Αρχιτεκτονικής Γιάννης Λιάπης και των Τοπογράφων ΕΜΠ Διονύσης Μπαλοδήμος, οι καθηγητές Γ. Στίνιος, Νίκος Παπαμίχος και Νίκος Λάσκαρης, ο Διονύσης Μπουλούκος, ο Στέλιος Νέστορας, ο Κώστας Κουρκούτης, ευρωπαίοι και έλληνες βουλευτές. Στο Λονδίνο, στο Παρίσι και στο Λονδίνο διαδηλώνουν έξω από τις πρεσβείες, η Βάσω Τροβά, ο Αλέξης Μπένος, η Ιωάννα Ιεροδιακόνου, ο Αντώνης Λιάκος, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, η Μαρία Γράβαρη, ο Guy Burgel, στο Στρασβούργο ανοίγουν πανώ στο Ευρωκοινοβούλιο οι Δημοσθένης Μαρκογιαννάκης, Μανώλης Παπαδάκης, Κωστής Παπαδάκης, Γιώργος Σιδεράς Βαγγέλης Χατζηαγγελής, Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, Χ. Φραγκογιάννη από την Κρήτη.
Εκατοντάδες σύντροφοι και συντρόφισσες στην Αθήνα και στις πόλεις μας δεν αφήσαν στιγμή την υπόθεση ως το τέλος της. Στην Αθήνα συντόνιζε η ομάδα της “Κίνησης για τα Κοινωνικά και Πολιτικά Δικαιώματα”, ο Μάκης Σέρβος, ο Δημήτρης Ρόκος, η Θεανώ Φωτίου και η Άννη Βρυχέα, ο Γιώργος Αναγνωστόπουλος, η Μέλπω Κορωναίου, η Πόπη Γαννιάρη, η Αντιγόνη Μαυρομμάτη, ο Γιάννης Φελέκης, ο Τάσος Κατίντσαρος, o Xριστόφορος Παπαδόπουλος, ο Θανάσης Τσακίρης, η Βάσω Τότσικα, η Μυρτώ Μπολότα, στον Πειραιά ο Κώστας Κωσταράκος, ο Νίκος Παρασκευόπουλος, ο Παναγιώτης Αναστασάκος, ο Θοδωρής Δρίτσας, η Μαντώ Δρίτσα. Στα Χανιά ο Βαρδής Τσουρής και πολλοί άλλοι. Ο σημερινός συντάκτης της ΕφΣυν Νικόλας Ζηργάνος με κάποιο τρόπο αναμετέδιδε συνεχώς.
Και λίγα για την Ιστορία: Ένας σεβάσμιος γέροντας, ο Κρήτης Ειρηναίος, μας κάλεσε μεσάνυχτα στο αποκλεισμένο ξενοδοχείο, για να μας δώσει κουράγιο. Στάθηκε πάντα δίπλα στους κοινωνικούς αγώνες του Κωστή στα Χανιά.
Υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα: η συμπαράσταση από τους Τούρκους του Τεχνικού Επιμελητηρίου, της Ένωσης Δικαιωμάτων, από τις κουρδικές επιτροπές, η συγκινητική υποδοχή στη φυλακή από τους πολιτικούς κρατούμενους, ανάμεσα τους οι γραμματείς των δύο κομμάτων, του εργατικού και του κομμουνιστικού οι Χ.Κουτλού και Ν.Σαργκίν, οι εντυπωσιακά ενημερωμένοι ανακριτές, ο πρέσβης Μακρής έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να μας σώσει, άλλοι της πρεσβείας “αλλού”, η θαλασσινή επιχείρηση απόδρασης που ευτυχώς όλοι μαζί αποφασίσαμε να μη ρισκάρουμε (την αποκάλυψε ο Αντώνης στο άρθρο στα Χανιώτικα Νέα οπότε έσπασε η “εμπιστευτικότητα” των τριάντα χρόνων), η πρόταση από δικούς μας κυβερνητικούς για φυγή μέσω Ιράκ που επίσης ευγενικά αρνηθήκαμε και άλλη μία ιδέα που μόνο ως μυθιστόρημα μπορεί να γραφτεί.
Η “Κόκκινη Ορχήστρα” της Άγκυρας, έφτασε ως το τέλος της διαδρομής, με τέσσερεις μέρες στα υπόγεια της ανάκρισης, άλλες δεκαπέντε στην πτέρυγα υψίστης ασφαλείας των φυλακών και στη συνέχεια υπό περιορισμό με κλοιό μυστικών αστυνομικών σε ξενοδοχείο, με τρεις δίκες ως την απέλαση, και μία πτήση της “Ολυμπιακής” που μας έφερε όλες και όλους ασφαλείς πίσω στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Μία αίσθηση ότι την ώρα που η Ελλάδα βυθιζόταν στο σκάνδαλο Κοσκωτά, στην αρχή του τέλους αυτής της θλιβερής πορείας της χώρας μας, εκείνη τη στιγμή μία τεράστια ομάδα ανθρώπων διάλεξε άλλο δρόμο, δίπλα στους ελεύθερους πολιορκημένους αριστερούς και δημοκράτες Τούρκους και Κούρδους.
Για όλους αυτούς γράφτηκε το κείμενο και για τον Κωστή Νικηφοράκη, το πρώτο από τους “4 της Άγκυρας” που λείπει.
Προσκλητήριο σε παρόντες και απόντες, ας με συγχωρήσουν όσες/όσοι δεν βλέπουν τα ονόματα τους, είναι πάρα πολλά για τόσα χρόνια μετά.
Νίκος Μπελαβίλας
(ανάρτηση του ίδιου σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης)
