Εάν ένας ξένος παρατηρητής, που δεν είναι πολύ ενημερωμένος για την ιταλική κατάσταση, πάρει την ανασκόπηση των εφημερίδων των τελευταίων εβδομάδων, θα αποπροσανατολιστεί. Θα φανταστεί ότι η χώρα μας, μετά τις εκλογές της 4ης Μαρτίου, έχει πέσει στα χέρια όχι μόνο των λαϊκιστών αλλά και εκείνων που είναι φανερά αριστεροί, αν όχι ακόμη και των κομμουνιστών. Μια από τις εφημερίδα της ιταλικής Δεξιάς, το «Il Giornale», πριν από λίγες ημέρες είχε τον τίτλο: «Ο Σαλβίνι σταματά τους νέους κομμουνιστές».
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, οι “νέοι κομμουνιστές” δεν είναι άλλοι από το Κίνημα Πέντε Αστέρων (Κ5Α) και το έγκλημά τους είναι ότι έχουν παρουσιάσει ένα διάταγμα που παρεμβαίνει στα θέματα της εργασίας και αντιπροσωπεύει την πρώτη δοκιμή νομοθέτησης για οικονομικά θέματα από την κίτρινο-πράσινη κυβέρνηση, όπως αποκαλείται ο συνασπισμός μεταξύ της Λέγκας του Βορρά και του Κ5Α.
Το διάταγμα δεν είναι “το Βατερλό του πρεκαριάτου”, όπως το είχε αποκαλέσει ο υπουργός Εργασίας Ντι Μάιο, αλλά το αντίθετό του. Οι απαιτήσεις της ιταλικής εργοδοσίας ωστόσο σε ό,τι αφορά τις ελαστικοποιημένες σχέσεις εργασίες παραμένουν υψηλές. Το νέο διάταγμα δεν καταρρίπτει τον νόμο Jobs Act, δηλαδή το κύριο μέτρο της απελευθέρωσης των εργασιακών σχέσεων υπέρ της εργοδοσίας, που εφάρμοσε η κυβέρνηση Ρέντζι, ούτε επαναφέρει το γνωστό άρθρο 18, που προστάτευε τους εργαζόμενους από τις άδικες και αυθαίρετες απολύσεις.
Η συμμαχία του Κ5Α με την Λέγκα δεν είναι τόσο παγιωμένη και σταθερή όσο θέλουν να μας κάνουν να πιστέψουμε. Οι δύο τους βρίσκουν εύκολα την ενότητα εναντίον των δικαιωμάτων των μεταναστών. Εγκαταλείπουν στη θάλασσα γυναίκες, άνδρες και παιδιά, καταδικάζοντάς τους σε βέβαιο θάνατο, γιατί δεν αποτελεί έργο μόνο του υπουργού Εσωτερικών Σαλβίνι, με σαφή φασιστικά και ρατσιστικά χαρακτηριστικά, αλλά και του υπουργού Μεταφορών Τονινέλι, που ανήκει στο Κ5Α. Όταν όμως φτάνουν σε θέματα που είναι στενά οικονομικά, έρχονται στο φως κάποιες ρωγμές της κυβερνητικής συμμαχίας. Το Κ5Α κέρδισε κυρίως τους ψήφους στην Νότιο Ιταλία, όπου η ανεργία και το πρεκαριάτο έχουν τα μέγιστα ποσοστά. Πρέπει με κάποιο τρόπο να δώσει μια απάντηση στις προσδοκίες που τροφοδότησε.
Η Λέγκα είναι ισχυρή στη Βόρειο Ιταλία και είναι δεμένη με τον κόσμο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα της παραγωγή όπλων, από την οποία πηγάζει η επιμονή της για την υιοθέτηση ενός νόμου που θα εξουσιοδοτεί τους πολίτες να έχουν όπλα ή να υπερασπιστούν την περιουσία τους. Το συμβόλαιο της κυβέρνησης ανάμεσα σε δύο δυνάμεις προσπαθεί να εξισορροπήσει τις δύο αυτές τάσεις. Το γεγονός και μόνο ότι αποκαλείται συμβόλαιο και όχι πρόγραμμα αποδεικνύει την αντίληψη του ιδιωτικού δικαίου που έχουν για τις πολιτικές σχέσεις και τους θεσμούς. Φαίνεται αναμφίβολα πολύ δύσκολο να τα καταφέρουν. Είναι πραγματικά αδύνατον να συνδυάσουν το κοινωνικό εισόδημα του πολίτη (ακόμη και εάν δεν είναι καθολικό και χωρίς περιορισμούς, αλλά ένα απλό εισόδημα εισόδου στον κόσμο της εργασίας λίγο πιο διευρυμένο από αυτό που προϋπήρχε, της κυβέρνησης Ρέντζι), με την οριζόντια φορολόγηση Flat Tax (με δύο κλίμακες, του 15% και του 20%), που, όπως είναι γνωστό, εδώ και 40 χρόνια αποτελεί το άρμα μάχης του νεοφιλελευθερισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η εφαρμογή της οριζόντιας φορολογίας, εκτός του ότι είναι αντισυνταγματική, γιατί είναι αντίθετη στην αρχή της προοδευτικής φορολόγησης που προβλέπεται ρητά από το άρθρο 53 του συντάγματός μας, θα προκαλέσει δραστική μείωση των δημοσίων εσόδων, που θα εμπόδιζε όχι μόνο να στηριχτεί το κοινωνικό εισόδημα του πολίτη, ακόμη και με μειωμένη μορφή, αλλά και ό,τι απομένει από το ιταλικό κοινωνικό κράτος, που έχει φτωχοποιηθεί ήδη από τις ιδιωτικοποιήσεις που επέβαλαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις της Κεντροαριστεράς.
Οι υποσχέσεις του Κ5Α για παρέμβαση μείωσης των αποκαλούμενων “χρυσών συντάξεων” θα αποτελέσουν απλή προπαγάνδα εάν εφαρμοστεί η Flat Tax, από τη στιγμή που, σύμφωνα με ορισμένα ερευνητικά κέντρα, αυτοί που παίρνουν τις “χρυσές συντάξεις” στο τέλος δεν θα χάσουν τίποτα ή, ακόμη χειρότερα, θα κερδίσουν με τη συνολική μείωση των φόρων. Στο τέλος, το αποτέλεσμα θα είναι μια νέα μεταφορά πλούτου υπέρ αυτών που ήδη ζουν πάρα πολύ καλά. Ξύνεις τον λαϊκισμό και επανεμφανίζεται ο νεοφιλελευθερισμός. Ο υπουργός Οικονομικών Τρία εμφανίζεται πράγματι πολύ επιφυλακτικός για την εφαρμογή του συμβολαίου της κυβέρνησης. Ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σταδιακά, με τη βελτίωση των συνθηκών.
Η ιταλική κυβέρνηση, όπως φαίνεται, παρά τις εκλογικές υποσχέσεις, δεν σκοπεύει να αντιπαρατεθεί με την αυστηρή πολιτική της Ε.Ε. Περιορίζεται να ζητάει κάποιες διευκολύνσεις και ανοχές για τα δημόσια οικονομικά, ενόψει της έναρξης του διαλόγου για τον επόμενο προϋπολογισμό το φθινόπωρο. Οι σκληροί τόνοι για την παραμονή της Ιταλίας στο ευρώ εγκαταλείφθηκαν σύντομα. Από τη μια οι πιέσεις των Βρυξελλών και από την άλλη η άμεση παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας Ματαρέλα, ασυνήθιστη και εκτός των στενών αρμοδιοτήτων του, γιατί αμφισβήτησε όχι την πίστη στα υπουργικά καθήκοντα αλλά τις πολιτικές απόψεις ενός υπουργού, σε αυτή την περίπτωση του Σαβόνα, οδήγησαν την ιταλική κυβέρνηση να δηλώσει πίστη στην Ε.Ε. και το ευρώ. Το ίδιο το αίτημα ενός κουρέματος του ιταλικού χρέους φαίνεται ότι χάνεται στις μνήμες της προεκλογικές εκστρατείας. Αυτό θα είχε έννοια στο πλαίσιο μιας συνολικής επανεξέτασης των δημοσίων χρεών στις χώρες της Ευρωζώνης, ίσως διαμέσου μιας διεθνούς διάσκεψης, όπως είχε προτείνει προ καιρού ο ΣΥΡΙΖΑ και όπως θα ήταν δίκαιο να γίνει. Η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται εκ νέου. Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης μιλούν για επιβράδυνση και, ειδικά για την Ιταλία, μια από τις χειρότερες επιβραδύνσεις. Οι εσωτερικές αντιθέσεις στην κυβερνητική πλειοψηφία θα μπορούσαν να ξεσπάσουν σύντομα κάτω από την πίεση αντικειμενικών παραγόντων.
Αυτό που λείπει από την Ιταλία είναι μια εναλλακτική, ενωτική και ικανή Αριστερά, που να είναι σε θέση να κάνει μια ισχυρή και πολυδιάστατη αντιπολίτευση στο κοινωνικό, πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, για να εμποδίσει κατά πρώτο λόγο τη μετατροπή της σημερινής κυβερνητικής συμμαχίας σε ένα πλήρως δεξιό καθεστώς. Που θα προστεθεί στην ομάδα του Βίσεγκραντ, μεταφέροντας ακόμη πιο δεξιά τον πολιτικό άξονα όλης της Ε.Ε. Το Μάιο θα ψηφίσουμε για την ανανέωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα έχει υποχρέωση, ευθυγραμμισμένη με το μανιφέστο του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, να οδηγήσει στον σχηματισμό μιας εκλογική λίστας που να απαιτεί το τέλος της λιτότητας, να ξαναγράψουμε τις ευρωπαϊκές συμφωνίες και να αποφύγουμε τα κυριαρχικά και εθνικιστικά ολισθήματα, ενώ την ίδια στιγμή θα πρέπει να βοηθήσει στην οικοδόμηση των διαδικασιών για τον σχηματισμό ενός νέου πολιτικού υποκειμένου στη χώρα μας.
Ο Αλφόνσο Τζιάνι είναι ανέντακτος σχολιογράφος, ήταν υφυπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης στην κυβέρνηση Πρόντι, επί σειρά ετών βουλευτής του PdUP, του PCI και της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, αργότερα στέλεχος της Αριστεράς Οικολογίας Ελευθερίας και πρωταγωνιστής στη δημιουργία της Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα.
Μετάφραση – απόδοση: Αργύρης Παναγόπουλος
Πηγή: Η Αυγή
