Η ιστορία είναι από την Παλαιά Διαθήκη: Ο Ιακώβ, έχοντας σκεπάσει τα χέρια του με δέρματα κατσικιών, ώστε να μοιάζει με τον δασύτριχο αδελφό του Ησαύ, και φορώντας τα ρούχα του, εξαπάτησε τον γέροντα και σχεδόν τυφλό πατέρα τους Ισαάκ. Έτσι, παρόλο που αυτός προβληματίστηκε, λέγοντας «Η μεν φωνή, φωνή Ιακώβ, αι δε χείρες, χείρες Ησαύ», εν τέλει ξεγελάστηκε και έδωσε την ευλογία του στον Ιακώβ.
Η ιστορία θυμίζει τον Υπουργό Εργασίας, που όλον αυτόν τον καιρό γυρίζει από κανάλι σε κανάλι και λέγοντας χωρίς ντροπή ψέματα, κρύβοντας κουτοπόνηρα κρίσιμες λεπτομέρειες, παρουσιάζοντας ανύπαρκτα οφέλη για τους εργαζόμενους, επιτιθέμενος με ατέλειωτους μονόλογους τους πολιτικούς του αντιπάλους και λαϊκίζοντας ασύστολα (αυτός ο διαφημιζόμενος ως μετριοπαθής, κεντροδεξιός, Ευρωπαίος πολιτικός), προσπαθεί να εξαπατήσει τον κόσμο της εργασίας, προπαγανδίζοντας ωμά και προκλητικά τις σκληρές αντεργατικές διατάξεις του νομοσχεδίου που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή ως «ρυθμίσεις για την προστασία της εργασίας».
Η εικόνα λοιπόν είναι του κ. Χατζηδάκη. Αυτόν βλέπουμε στις οθόνες ως Υπουργό Εργασίας. «Οι χείρες του Ησαύ».
Η φωνή, όμως, τίνος είναι; Ποιος μιλάει με το στόμα του Υπουργού;
Ας προσπαθήσουμε να το ανιχνεύσουμε μέσα από μερικά παραδείγματα:
1) Στη μελέτη με τίτλο «Το μέλλον της εργασίας σε έναν κόσμο που αλλάζει», δημοσιευμένη στο Special Report (τεύχος 66/27-5-2021) του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και η κρίση του Covid-19 ανέδειξαν ότι το ανθρώπινο δυναμικό θα πρέπει να επιδεικνύει ευελιξία (agility), τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, προκειμένου να μπορεί να προσαρμόζεται στο ευμετάβλητο περιβάλλον. Παράλληλα, θα πρέπει να επιδεικνύει ανθεκτικότητα στην αλλαγή (resilience) που οφείλεται σε τεχνολογικές εξελίξεις ή διάφορες κρίσεις, όπως αυτή του Covid-19».
Το νομοσχέδιο Χατζηδάκη κάνει συγκεκριμένες τις αόριστες έννοιες της «ευελιξίας» και της «ανθεκτικότητας» με δύο διατάξεις, που προβλέπουν ότι:
α) Με ατομική συμφωνία εργοδότη – εργαζόμενου ένας εργαζόμενος θα απασχολείται για μια χρονική περίοδο δύο ώρες την ημέρα παραπάνω από το κανονικό οκτάωρο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, και οι επιπλέον αυτές ώρες θα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης περιόδου ή θα δίνονται σε ρεπό.
β) Οι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης έχουν υποχρέωση να παρέχουν επιπλέον εργασία, όταν παρίσταται ανάγκη, σε χρόνο που δεν είναι συνεχόμενος με αυτόν της μερικής απασχόλησης.
2) Το άρθρο της Κατερίνας Δασκαλάκη, senior advisor του Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ, με τίτλο «Τα αναχρονιστικά ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων στη βιομηχανία πρέπει να αναθεωρηθούν», αναφέρεται στην «επιτακτική ανάγκη» να αυξηθούν τα όρια της νόμιμης υπερωριακής εργασίας.
Με το νομοσχέδιο Χατζηδάκη ο αριθμός των νόμιμων υπερωριών από το σημερινό όριο των 96 ωρών στη βιομηχανία και των 120 ωρών στις άλλες επιχειρήσεις αυξάνεται στις 150 ώρες ετησίως για όλες τις επιχειρήσεις.
3) Σε ημερίδα με θέμα «Το μέλλον της εργασίας μετά το μνημόνιο» που διοργάνωσε ο ΣΕΒ, ο Σύμβουλος Διοίκησης του ΣΕΒ Χάρης Κυριαζής, αναφερόμενος στον ν. 1264/1982, θεωρούσε ως ένα από τα προβληματικά του σημεία το «υπερβολικό εύρος προστασίας των συνδικαλιστών» και την «κατάχρηση προστασίας από διάφορους συνδικαλιστικούς χώρους».
Με το νομοσχέδιο Χατζηδάκη μειώνεται ο αριθμός των συνδικαλιστικών στελεχών (ιδρυτικών μελών και μελών της Διοίκησης και της προσωρινής Διοίκησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων) που προστατεύονται από την απόλυση.
4) Σε κείμενο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος (ΣΒΘΚΕ), που παρουσιάστηκε στην παραπάνω ημερίδα, προτείνεται να καταχωρούνται ηλεκτρονικά στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ η υπερεργασία, η νόμιμη υπερωριακή απασχόληση και κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας όχι εκ των προτέρων, αλλά «εντός προθεσμίας 10 (εργάσιμων) ημερών από την ημερομηνία πραγματοποίησης αυτών».
Το νομοσχέδιο Χατζηδάκη κατοχυρώνει το δικαίωμα του εργοδότη να δηλώνει εκπρόθεσμα στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ τα παραπάνω στοιχεία, καθώς και το δικαίωμά του να διορθώνει με τροποποιητική ηλεκτρονική δήλωση στοιχεία εντύπου που ήδη έχει υποβάλει.
5) Σε άρθρο του Αλεξίου Παπασταύρου, νομικού συμβούλου του ΣΕΒ για εργασιακά θέματα, με τίτλο «Η προστασία του δικαιώματος στην εργασία» αναφέρεται ότι «… ευκτέα είναι η νομοθέτηση ειδικής διάταξης, που: α) θα αναθέσει ρητώς την ευθύνη της διασφάλισης του δικαιώματος στην εργασία των μη απεργών στη συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει την απεργία, β) θα προβλέψει διοικητικές κυρώσεις (αντίστοιχες των επιβαλλόμενων στον εργοδότη που παραβιάζει την εργατική νομοθεσία) στις συνδικαλιστικές οργανώσεις που δεν τηρούν την υπό (α) υποχρέωσή τους, γ) θα ποινικοποιήσει αυτοτελώς την παρεμπόδιση του δικαιώματος στην εργασία και δ) θα προβλέψει την άρση της συνδικαλιστικής προστασίας κατά της απόλυσης για όλα τα μέλη των Δ.Σ. συνδικαλιστικών οργανώσεων που κηρύσσουν απεργία, στο πλαίσιο της οποίας τελούνται ποινικώς κολάσιμες πράξεις».
Στο νομοσχέδιο Χατζηδάκη προβλέπονται: α) η υποχρέωση της συνδικαλιστικής οργάνωση που κηρύσσει απεργία να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων που δεν συμμετέχουν σ’ αυτήν (απεργοσπαστών), ώστε να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να εργάζονται χωρίς εμπόδια και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οποιονδήποτε, και β) η κήρυξη παράνομης της απεργίας και η δυνατότητα διακοπής της με δικαστική απόφαση σε περίπτωση παραβίασης της παραπάνω υποχρέωσης.
Με διάταξη που προστέθηκε στο αρχικό κείμενο προβλέπεται ότι, σε περίπτωση τηρείται η πιο πάνω υποχρέωση, τα μέλη του Δ.Σ. και η ίδια η συνδικαλιστική οργάνωση έχουν αστική ευθύνη (υποχρέωση αποζημίωσης) έναντι του εργοδότη.
6) Το νεοφιλελεύθερο think tank «Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών» (ΚΕΦΙΜ), τη δραστηριότητα του οποίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε χαρακτηρίσει τον Απρίλιο του 2019 ως «ανάσα ορθού πολιτικού λόγου σε ένα γενικότερο περιβάλλον θολούρας και δυσπιστίας», στη μελέτη του με τίτλο «Εργασιακά: Αντιμετώπιση της ανεργίας, ενίσχυση της επιχειρηματικότητας», προτείνει -μεταξύ άλλων- και:
α) Την «αναμόρφωση των ρυθμίσεων για την εργασία την Κυριακή».
β) «Να δίνεται στον εργοδότη η δυνατότητα αντί να προειδοποιεί τους εργαζόμενους, να τους απολύει άμεσα καταβάλλοντας τις αμοιβές της περιόδου προειδοποίησης προσαυξημένες με έναν επιπλέον μισθό».
γ) «Η μη τήρηση από τον εργοδότη των τυπικών προϋποθέσεων να μην οδηγεί οπωσδήποτε στην ακύρωση της απόλυσης, αλλά να υποχρεούται ο εργοδότης να αποκαθιστά τις ελλείψεις ή να επιβάλλεται σ’ αυτόν να καταβάλλει στον απολυθέντα μία εύλογη αποζημίωση».
δ) «Να επιτρέπεται η απόλυση των συνδικαλιστικών στελεχών για κάθε περίπτωση σπουδαίου λόγου».
ε) «Ο έλεγχος της νομιμότητας της απόλυσης να γίνεται εκ των υστέρων από τα αστικά δικαστήρια… και όχι πριν από την απόλυση από ειδική διοικητική επιτροπή».
στ) Τον «περιορισμό του δικαιώματος παρουσίας και άσκησης συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στο επίπεδο της επιχείρησης (πίνακες ανακοινώσεων, τακτική μηνιαία ενημέρωση από τον εργοδότη, διανομή ανακοινώσεων) στα επιχειρησιακά σωματεία».
ζ) «Από την στιγμή που αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις να μην μπορεί το συνδικάτο για μια εύλογη περίοδο να κάνει χρήση του απεργιακού δικαιώματος, εκτός εάν ο εργοδότης κακόπιστα δεν προσέλθει στις διαπραγματεύσεις».
η) Να υπάρχει «έλεγχος της χρηματοδότησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων … από τους εργοδότες για εξυπηρέτηση κοινωφελών σκοπών».
Με το νομοσχέδιο Χατζηδάκη προβλέπονται, αντίστοιχα, τα εξής:
α) Η διεύρυνση του κύκλου των επιχειρήσεων για τις οποίες δεν ισχύει η κυριακάτικη αργία και των επιχειρήσεων που μπορούν να λειτουργούν τις Κυριακές μετά από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας.
β) Το δικαίωμα του εργοδότη, σε περίπτωση απόλυσης με προειδοποίηση, να μην αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργαζομένου μέχρι τον χρόνο της απόλυσης, με καταβολή των αποδοχών του χρόνου προειδοποίησης.
γ) Η απαλλαγή του εργοδότη, σε περίπτωση που η απόλυση είναι άκυρη λόγω μη τήρησης του έγγραφου τύπου ή μη καταβολής της αποζημίωσης απόλυσης, από την υποχρέωση καταβολής μισθών υπερημερίας και από την υποχρέωση επαναπασχόλησης του εργαζομένου και η υποκατάσταση των εργοδοτικών αυτών υποχρεώσεων απλώς από την πληρωμή μιας πρόσθετης αποζημίωσης (για το ύψος της οποίας μάλιστα θα λαμβάνεται υπόψη και η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης).
δ) Η κατάργηση του καταλόγου των λόγων για τους οποίους περιοριστικά επιτρέπεται η απόλυση των προστατευόμενων συνδικαλιστών/τριών και η δυνατότητα πλέον της απόλυσής τους για «σπουδαίο λόγο».
ε) Η κατάργηση της Επιτροπής προστασίας συνδικαλιστικών στελεχών, η οποία κρίνει τη συνδρομή λόγου απόλυσης των συνδικαλιστών/τριών.
στ) Η κατάργηση του δικαιώματος του επιχειρησιακού σωματείου να διατηρεί πίνακα ανακοινώσεων στον χώρο εργασίας, εφόσον διατηρεί ιστότοπο, ο περιορισμός του δικαιώματος των συνδικαλιστικών οργανώσεων να διανέμουν ανακοινώσεις αποκλειστικά και μόνο σε χώρο του τόπου εργασίας στον οποίο συμφωνεί ο εργοδότης, ο περιορισμός σε πολύ συγκεκριμένα πλαίσια των δικαιώματος των εκπροσώπων κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης να συναντώνται με τον εργοδότη κάθε μήνα και να συζητούν με αυτόν τα διάφορα θέματα που απασχολούν τους εργαζόμενους και ο περιορισμός του δικαιώματος των εκπροσώπων των εργαζομένων να παρευρίσκονται κατά τις επιθεωρήσεις και ελέγχους που ενεργούν τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Εργασίας στο χώρο της επιχείρησης.
ζ) Η αναστολή της άσκησης του δικαιώματος της απεργίας στις επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας κατά τη διάρκεια του δημόσιου διαλόγου μεταξύ επιχείρησης και συνδικαλιστικής οργάνωσης.
η) Η απαγόρευση να δέχονται οι πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις παροχές από τον εργοδότη για την εξυπηρέτηση κοινωφελών σκοπών.
Οι εργαζόμενοι γνωρίζουν πλέον τίνος είναι η φωνή που μιλάει με το στόμα του Υπουργού Εργασίας. Ποιος, δηλαδή, ουσιαστικά νομοθετεί για τον κόσμο της εργασίας.
Στο χέρι τους είναι να μην εξαπατηθούν, όπως ο Ισαάκ.
Θέμης Αχτσιόγλου
