Την προηγούμενη εβδομάδα, αυτό που κυριάρχησε στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, ιδιαίτερα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ήταν η έξοδος και η εκ μέρους της Τουρκίας απειλή ερευνών του Ορούτς Ρέις -ανοικτό ακόμη θέμα όταν γραφόταν αυτό το σημείωμα- ανοικτά του Καστελόριζου και σε ελληνική υφαλοκρηπίδα. Καθώς αυτό συνέβη όταν ήταν σε Σύνοδο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δοκιμάστηκαν, ταυτόχρονα, και τα όρια παρέμβασης που αυτό επιλέγει στην ελληνο-κυπριακο-τουρκική διαφορά. Συγχρόνως, είχαμε την πρώτη παρέμβαση, για εκτόνωση, της Γερμανίας από τη θέση, πια, της προεδρίας της ΕΕ, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί έως και καθοριστικό στο μέλλον.
Καταρχάς, ως προς τη Σύνοδο. Ολοκληρώθηκε χωρίς να συζητηθεί το αίτημα της ελληνικής και κυπριακής πλευράς που ζητούσαν επίμονα την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Ούτε η πληροφορία που διέρρευσε η κυπριακή πλευρά, για Σύνοδο τον Σεπτέμβριο, φαίνεται να ισχύει. Πρόκειται για μια ακόμα ήττα της ελληνικής – κυπριακής διπλωματίας. Το σχέδιο ήταν υπονομευμένο. Η ΕΕ εξαιτίας εθνικών ιδιοτελειών, και ιδεολογικών αγκυλώσεων, δυσκολεύτηκε να λάβει τολμηρές αποφάσεις σχετικά με τις συνέπειες της επιδημίας. Πώς, λοιπόν, η ΕΕ θα διαμορφώσει ενιαία πολιτική έναντι της Τουρκίας, χώρας με ειδικό οικονομικό βάρος, κυρίως για τη Γερμανία;
Στις σημερινές συνθήκες όπου δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα το νέο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, για το οποίο εργάζεται η γερμανική προεδρία -ενώ ενισχύεται ο περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας- δεν πρόκειται να υπάρξουν κυρώσεις. Αυτό το απλό σχήμα (πρώτα το πλαίσιο, μετά οι κυρώσεις) δεν φαίνεται να καταλαβαίνει ούτε η ελληνική, ούτε η κυπριακή δημοκρατία. Δυστυχώς, όμως, δεν το καταλαβαίνουν και ελληνικά κόμματα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε λόγος, δυστυχώς, για το ΚΚΕ.
Η προσπάθεια ήταν εξαρχής υπονομευμένη, καθώς οι 18 από τις 27 χώρες, είχαν διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται να συμφωνήσουν σε πλαίσιο κυρώσεων. Ιδίως όταν θεωρείται ότι η ελληνική πλευρά δεν παίρνει πρωτοβουλίες διαλόγου ή και κωλυσιεργεί. Η Τουρκία είναι βασικός οικονομικός εταίρος των χωρών της ΕΕ, κρατάει τα κλειδιά του προσφυγικού όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στη Λιβύη. Ακόμα και η σύγκρουση της Γαλλίας με την Τουρκία έχει όρια. Η Γαλλία έμεινε ακάλυπτη.
Η γερμανική πρωτοβουλία
Η τουρκική προκλητικότητα είναι δεδομένη και πολύπλευρη (εκτείνεται από την Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο, ακουμπάει πολιτισμικά ζητήματα, όπως η Αγία Σοφία) και φαίνεται να διευρύνεται με την έκδοση της Navtex για έρευνα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Χρειάζεται, επομένως, σύνεση, ψυχραιμία και κυρίως επιμονή στο να παραμείνουν οι δίαυλοι επικοινωνίας ανοικτοί.
Στο τραπέζι αυτή τη στιγμή φαίνεται να υπάρχει μια σχετική γερμανική πρωτοβουλία, που είδαμε να επισπεύδεται με την υπόθεση Ορούτς Ρέις. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να μην κριθεί θετική και να μην είναι ευπρόσδεκτη από την ελληνική πλευρά, βεβαίως και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα ήταν προτιμότερο, όπως είχαμε γράψει σε προηγούμενη παρέμβαση μας στην «Εποχή», να είχαμε πάρει εμείς την πρωτοβουλία, πρωτοστατούσης της Αριστεράς. Έστω και έτσι όμως, οποιαδήποτε πρωτοβουλία αφήνει ανοικτούς τους διαύλους πρέπει να ενισχυθεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ηγεσίες των ελληνικών κομμάτων είναι δέσμιες λιγότερο ή περισσότερο στην λογική της αναβλητικότητας, με εμφανή τα σημάδια έλλειψης στρατηγικής τόσο της κυβέρνησης, όσο και της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Κυριαρχούν, ειδικά στη ΝΔ και την ευρύτερη δεξιά, φωνές ανεύθυνες που δεν συνειδητοποιούν τις αρνητικές συνέπειες ενός θερμού επεισοδίου, καθώς η ελληνική πλευρά είναι πολύ πιθανό να βρεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπό δυσμενέστερους όρους. Η ΝΔ είναι δέσμια της εθνικιστικής της συνιστώσας, θέσεις, όμως, όπως αυτές του πρώην ΥΠΕΘΑ κ. Αποστολάκη, ενισχύουν αυτές τις φωνές.
Κόπωση ενδιαφέροντος για το Κυπριακό
Ειδικά η κυπριακή κυβέρνηση, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν στο νησί, εισπράττει μηνύματα απαξίας και κούρασης της διεθνούς κοινότητας σχετικά με το Κυπριακό. Το κλίμα έχει αλλάξει, καθώς το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, πριν τρία χρόνια, έγινε με ευθύνη του κύπριου προέδρου, ο οποίος -σε αντίθεση με τον τ/κ ηγέτη- κωλυσιεργεί διαρκώς.
Δυστυχώς, η ατολμία και η αδιέξοδη στρατηγική προσκόλλησης στο Ισραήλ, το οποίο, να σημειωθεί, αναζητά διέξοδο βελτίωσης της σχέσης του με την Τουρκία, έχει φέρει την Κύπρο σε δυσχερή κατάσταση. Η Τουρκία δρα ανεξέλεγκτα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ αποδεικνύεται ότι τα κοιτάσματα εντός της κυπριακής ΑΟΖ είναι μικρότερα από το προβλεπόμενο και τα σχέδια για τον EAST MED προσκρούουν στις οικονομικές και τεχνικές δυσκολίες του έργου, κυρίως όμως στη στροφή της Ευρώπης στην εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
Μπροστά στο κενό στρατηγικής
Η αριστερά, ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, εκκινώντας από τη λογική και το πνεύμα της συμφωνίας των Πρεσπών, οφείλει να σταθεί ενάντια στις ανεύθυνες φωνές, να υπερασπισθεί την ανάγκη διπλωματικής λύσης στη βάση του διεθνούς δικαίου, με ρητή αναφορά στη Χάγη. Να απομακρυνθεί από τη λανθασμένη θέση της «μιας και μοναδικής διαφοράς» με την Τουρκία, να προτάξει την ανάγκη της επωφελούς λύσης για τις δύο χώρες, αλλά και την επίλυση του κυπριακού (είναι το κλειδί των εξελίξεων), στη βάση των προσεγγίσεων που είχαν πετύχει οι δυο κοινότητες. Καθώς η ΝΔ, όντως, δεν έχει στρατηγική, το κενό έχει και ευκαιρία και καθήκον να το καλύψει η Αριστερά, απομακρυνόμενη πλήρως από τα επικίνδυνα αναβλητικά και λανθασμένα δόγματα εξωτερικής πολιτικής του παρελθόντος.
Μιχάλης Υδραίος – Παύλος Κλαυδιανός
Πηγή: Η Εποχή
