Αν και οι περισσότεροι αντιληφθήκαμε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τις τιμές του ρεύματος αλλά και των βασικών ειδών διατροφής κάπου στα μέσα του 2022, ο Γιώργος Λεχουρίτης και ο ΙΝΚΑ είχαν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου ήδη από τις αρχές του 2021. Τότε ελάχιστοι έδωσαν σημασία στα μηνύματά τους. Εν συνεχεία, όμως ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ, δυστυχώς για όλους μας, δικαιώθηκε μέχρι κεραίας για τις ανησυχίες του. Στη συνέντευξή του στην “Εποχή”, σχολιάζει με δηκτικό τρόπο τις τελευταίες, επικοινωνιακού τύπου, κυβερνητικές εξαγγελίες για την καταπολέμηση της ακρίβειας, ασκεί δριμεία κριτική στον αρμόδιο υπουργό, Άδωνι Γεωργιάδη, αποκαλύπτει ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους και υπογραμμίζει ότι το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας αφορά, έμμεσα ή άμεσα, σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού.
Ας αρχίσουμε από την ακρίβεια στα βασικά είδη κατανάλωσης. Πως κρίνετε την κυβερνητική ιδέα για το καλάθι του νοικοκυριού που προβάλλεται συνεχώς από τον κ. Γεωργιάδη;
Πρόκειται για κοροϊδία, είναι κάτι άλλωστε που θα διαπιστωθεί στην πορεία της εφαρμογής του εν λόγω μέτρου. Είναι ένα επικοινωνιακό τέχνασμα της κυβέρνησης και μερίδας σούπερ μάρκετ. Θεωρούν ότι με την εφαρμογή αυτού του πλάνου μπορούν να εξαπατήσουν για μία ακόμη φορά τους πολίτες. Αυτό που έπρεπε να έχει ήδη γίνει είναι η παρέμβαση στις τιμές και η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης.
Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση για να παρέμβει στην αγορά, αν εξαιρέσει κανείς τη μείωση των φόρων;
Θα μπορούσε να ορίσει ανώτατη τιμή ποσοστού κέρδους. Όταν ένα προϊόν αρχίζει την πορεία του από το χωράφι με 20 και 30 λεπτά του ευρώ, πρέπει αυτή η πορεία να συνεχίζεται μέχρι το ράφι. Να μιλήσω πρακτικά: Αν κάτι αγοράζεται από τον παραγωγό 20 λεπτά, μπορεί να πουληθεί 60 ή 80 λεπτά, όχι όμως 1,5 ευρώ. Δεν είναι δυνατόν να διαμαρτύρεται ο παραγωγός ότι πουλάει φθηνά το προϊόν του και την ίδια ώρα να διαμαρτύρεται και ο καταναλωτής ότι το αγοράζει ακριβά. Στο μεσοδιάστημα κάτι συμβαίνει. Θα δώσω και συγκεκριμένα παραδείγματα: Κάστανα Λάρισας, ο παραγωγός τα πουλάει 1,5 ή 2 ευρώ, στο ράφι πωλούνται 5,90. Μήλα, 15 μέχρι 25 λεπτά η αμοιβή στον παραγωγό, φτάνουν στο ράφι 1,5 έως και 2,20 ευρώ. Για να μην πω ότι έφτασε το μπρόκολο να πωλείται με 3 ευρώ το κιλό. Ξέρετε, δεν μπορούμε να δείξουμε ανοχή σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Ούτε μπορεί να ισχυρίζεται για πάντα η κυβέρνηση ότι όλα αυτά οφείλονται στην εισαγόμενη ακρίβεια.
Μάς περιγράφετε μία κατάσταση κατά την οποία η κυβέρνηση δεν φέρεται να επιθυμεί να συγκρουστεί με συγκεκριμένα συμφέροντα…
Ακριβώς. Η κυβέρνηση μπορεί αλλά δεν θέλει. Και γιατί δεν θέλει; Διότι η αντίληψη που την διακρίνει είναι ότι η αγορά δεν είναι μόνο ελεύθερη, αλλά και ασύδοτη. Όποιος θέλει να κερδίσει περισσότερα, μπορεί να το κάνει, αυτό είναι το δόγμα τους. Δεν θέλησε, ας πούμε, να τα βάλει με τα διυλιστήρια καυσίμων αλλά την ίδια ώρα έβαλε πλαφόν στις τιμές των ξύλων. Στα ξύλα και στο πέλλετ δεν δραστηριοποιούνται μεγάλοι “παίκτες” της αγοράς για να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας. Η κυβερνητική τακτική προβλέπει στην αρχή μεγάλο πάρτι και εν συνεχεία δική της παρέμβαση όταν πια είναι αργά. Η αισχροκέρδεια, για παράδειγμα, των παρόχων ενέργειας συνεχίστηκε μια χαρά επί ένα χρόνο χωρίς κανείς να παρεμβαίνει.
Τι διαπιστώνετε ως ΙΝΚΑ για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς; Αποδίδουν;
Κοιτάξτε, ελεγκτικοί μηχανισμοί στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) αποτελείται από 70 άτομα προσωπικό για όλη τη χώρα. Διοικητής είναι ένας απόστρατος της Ελληνικής Αστυνομίας. Την ίδια ώρα, οι υπάλληλοι του πρώην υπουργείου Εμπορίου παραμένουν στη ναφθαλίνη. Προφανώς, ο πρώην απόστρατος της ΕΛΑΣ γνωρίζει περισσότερα από αυτούς, γι’ αυτό και προτιμήθηκε. Ελεγχόμενο και γι’ αυτό είναι χωρίς αμφιβολία το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Έχουμε επίσης διαπιστώσει ότι πολλές εταιρείες έχουν μειώσει τις ποσότητες των παρεχόμενων προϊόντων τους. Τι πρόστιμα έβαλε γι’ αυτά τα φαινόμενα το υπουργείο; Ο ίδιος ο υπουργός, ο κ. Γεωργιάδης έχει ισχυριστεί δημοσίως ότι η συγκεκριμένη πρακτική είναι παράνομη. Παράλληλα, και αυτό σας παρακαλώ να το τονίσουμε, πέφτει η ποιότητα των προϊόντων. Τι μάς λέει το υπουργείο όμως την ίδια ώρα; Καταναλώστε προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας αν θέλετε να πέσουν οι τιμές. Ε, αυτό είναι αδιανόητο!
Κεφάλαιο ηλεκτρικό ρεύμα: Εξακολουθούμε να πληρώνουμε πολλά και να έχουμε και την πιο ακριβή τιμή στη χονδρική. Τι ακριβώς συμβαίνει;
Μία λαϊκή παροιμία, κ. Γιαννόπουλε, λέει ότι ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. Δεν είναι δυνατόν να αγοράζεται στη χονδρική η κιλοβατώρα 300 ή 400 ευρώ και να πωλείται σε διπλάσια τιμή. Σας μίλησα ήδη για το ανώτατο ποσοστό κέρδους, πρέπει να εφαρμοστεί και εδώ. Στο ρεύμα έχει λάβει χώρα το μεγαλύτερο πανηγύρι αισχροκέρδειας των τελευταίων ετών. Μάς ανακοίνωσαν πληθωρισμό για τον Σεπτέμβριο στο 12,1%. Εμείς από την πλευρά μας τούς λέμε ότι ψεύδονται. Ο τιμάριθμος δεν βρίσκεται στα επίπεδα του 2012, στο 1% αλλά σε αυτά του 13,5% με ανοδικές τάσεις. Θα μου επιτρέψετε και μία τελευταία παρατήρηση: Ενώ υπάρχει απόφαση του ΣτΕ που λέει ότι ανεξαρτήτως οικονομικών κριτηρίων οι πολύτεκνοι πρέπει να μπαίνουν στο κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο, δεν υπάρχει συμμόρφωση. Ακόμα και ο Συνήγορος του Πολίτη έχει επισημάνει το γεγονός. Αυτό είναι και άδικο και παράνομο.
Η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε πιο χαμηλά επίπεδα;
Το πετρέλαιο θέρμανσης είναι ένα ζήτημα που “καίει” τα νοικοκυριά. Πέρυσι η αξία του βαρελιού ήταν 84 δολάρια και η τιμή πώλησης διαμορφώθηκε στο 1,20, τουλάχιστον στην αρχή. Εφέτος το βαρέλι κοστίζει κατά μέσο όρο 90 δολάρια ενώ η τιμή του πετρελαίου διαμορφώνεται περίπου στο 1.70. Τα 25 λεπτά από αυτήν την τιμή τα πληρώνει το κράτος, φυσικά από τα χρήματα των φορολογούμενων. Ο κ. Γεωργιάδης μάς πληροφόρησε ότι το πετρέλαιο θέρμανσης ακριβαίνει γιατί υπάρχει μεγάλη ζήτηση. Δεν παρατηρεί προφανώς ότι οι διεθνείς τιμές πέφτουν και αυτός μάς μιλά για τη ζήτηση στην Ελλάδα. Και να πούμε και αυτό: Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Πετρέλαιο θέρμανσης βάζουν και στον Έβρο, τη Φλώρινα, τις Κυκλάδες, την Κρήτη. Εκεί οι τιμές είναι ακόμα πιο υψηλές λόγω των μεταφορικών.
Ποιο μέρος του πληθυσμού αφορά το φαινόμενο που ονομάζουμε «ενεργειακή φτώχεια»;
Η απάντηση είναι απλή, αφορά σχεδόν όλο τον κόσμο. Φυσικά πρόσωπα, καταναλωτές, μικρομεσαίους επαγγελματίες όπως εστιάτορες και αρτοποιούς, ακόμα και τα κέντρα διασκέδασης. Όταν πληρώνεις για το ρεύμα το τριπλάσιο ποσό από αυτό που πλήρωνες πέρυσι, είναι λογικό να μπει αυτό το κοστολόγιο στην τελική τιμή του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Ο τελικός αποδέκτης, αυτός που δεν μπορεί να αντιδράσει, είναι πάντα ο καταναλωτής.
Πληροφορούμαστε ότι η τροπολογία που ετοίμαζε η κυβέρνηση υπέρ των servicers για τα κόκκινα δάνεια τελικώς δεν θα κατατεθεί. Έχετε την ίδια πληροφόρηση;
Ως ΙΝΚΑ ξέρετε ότι αντιδράσαμε από την πρώτη στιγμή. Επιχειρήσαμε να πιέσουμε με όλους τους θεμιτούς τρόπους έτσι ώστε να μην νομοθετήσει η κυβέρνηση κόντρα στους δανειολήπτες και να μην ακυρωθεί η ευνοϊκή, γι’ αυτούς, απόφαση του Αρείου Πάγου. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει νομοθέτηση με “διαγραφή” δικαστικής απόφασης. Δεν νοείται τέτοια εξέλιξη. Ξέρουμε ότι οι τράπεζες έπρεπε να ξεφορτωθούν ένα μεγάλο μέρος των κόκκινων δανείων. Πούλησαν λοιπόν τα δάνεια αυτά, συνολικής αξίας 100 δισ., με πολύ μικρότερο αντίτιμο. Ψάχνοντας ο κόσμος να βρει τα ξένα funds δεν έβρισκε κανέναν. Δεν ενδιαφέρονταν για χρήματα τα ξένα funds, αλλά για τα ακίνητα τα ίδια. Η απόφαση του Αρείου Πάγου το σταμάτησε αυτό. Όρισε σαφώς ότι πριν από οποιαδήποτε άλλη κίνηση θα πρέπει να υπάρξει αναλυτική ενημέρωση στο δανειολήπτη μαζί με μία αντιπρόταση. Φοβάμαι όμως ότι δεν θα το αφήσουν έτσι, είναι μία στιγμιαία αντίδραση της κυβέρνησης μετά την κατακραυγή. Έχω την αίσθηση ότι η τροπολογία θα έρθει σε κάποιο άσχετο νομοσχέδιο και σε χρόνο ανύποπτο. Χρειάζεται, άρα, εγρήγορση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Οι δε βουλευτές της συμπολίτευσης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ενδώσουν στην πίεση των κορακιών, που θέλει απλώς να αρπάξουν τις περιουσίες των πολιτών.
Η κυβέρνηση αντιμετώπισε μία σειρά από κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Τι συμπεράσματα βγάζετε από τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι κρίσεις αντιμετωπίστηκαν;
Η κυβέρνηση λέει ότι έκανε αυτό που μπορούσε. Είναι δυνατόν να μάς ικανοποιήσει αυτό; Θα το πω όσο πιο απλά γίνεται. Η κυβέρνηση δεν έκανε το σωστό, αυτό που έπρεπε να κάνει. Αντίθετα, ο κ. Μητσοτάκης υιοθέτησε μία πολιτική επιδομάτων την οποία λοιδορούσε ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης. Κοντολογίς, δεν υπάρχει σοβαρότητα ούτε αξιοπιστία. Θέλω να σας θυμίσω άλλη μία προεκλογική δέσμευση του πρωθυπουργού, ότι θα κυβερνήσει με ολιγομελές κυβερνητικό σχήμα μικρότερο των 30 ατόμων. Οι υπουργοί και οι υφυπουργοί τελικώς είναι περίπου 60. Αθέτησε την πρώτη του δέσμευση ο πρωθυπουργός, τι άλλο να πει κανείς περισσότερο. Η κυβέρνηση οφείλει να καταλάβει αυτό: Ότι το πολιτικό παιχνίδι από εδώ και πέρα θα κριθεί από ζητήματα όπως η ακρίβεια. Αν δεν το αντιληφθεί, έχει ήδη επιβιβαστεί στο τελευταίο βαγόνι του τρένου.
Νίκος Γιαννόπουλος
