Είμαστε η γενιά των γυναικών που μιλάνε. Μιλάμε δημόσια: Έχω βιαστεί, έχω κακοποιηθεί. Μιλάμε ανοιχτά, δυνατά. Ενωνόμαστε η μία με την άλλη, βοηθάμε. Φτιάχνουμε “συνάξεις”. Όχι ότι είναι ξαφνικά η ζωή μας σα λιβάδι με παπαρούνες, σε καμία περίπτωση. Αλλά, τουλάχιστον, πλέον μιλάμε περισσότερο.
Μετά την αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου, είδα πολλές αντίστοιχες παραδοχές. Συνοδευόμενες από τις γνωστές κακοήθειες (και από τα δύο φύλα): Γιατί μιλάει τώρα, τι έχει να κερδίσει, σιγά τα ωά κλπ. Δεν πέσαμε, δα κι από τα σύννεφα. Ίσως και να έχουμε πια συνηθίσει. Αλλά αυτό που μου τρώει το μυαλό όλες αυτές τις μέρες, είναι οι μανάδες μας. Γιατί δε μας πρόσεξαν οι μαμάδες μας;
Όταν μίλησα
Είναι ξαφνικά σα να βλέπουμε τώρα ένα ξέσπασμα βίας, που δεν είχαμε ποτέ ακούσει μεγαλώνοντας. Δε γνωρίζω καμία γυναίκα που να μην έχει υποστεί κάποια παρενόχληση κι όμως, ποτέ δεν άκουσα από τη μαμά, τις θείες μια ιστορία εντελώς δική τους.
Όταν ήρθε σε εμένα η βία, μίλησα αμέσως -δεν ξέρω γιατί δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά, συνήθως παίρνει χρόνο. Οφείλει, άλλωστε, για να αντιληφθείς καλύτερα το τραύμα. Ωστόσο, εγώ μίλησα αμέσως. Και τότε άνοιξε ο ασκός του Αιόλου: Οι γυναίκες μου της προηγούμενης γενιάς, αυτές που μεγάλωσα κοντά τους, είχαν κι από μία ιστορία να πούνε που έμοιαζε με τη δική μου. Όχι, δεν έχω ακούσει από καμία πώς βιάστηκε, αλλά μου είπαν για τους ξυλοδαρμούς. Είχα και τα δύο πάνω μου. Ήταν σα να μου βάζουν βάλσαμο στην πληγή.
Με τα χρόνια, από τις φίλες, από τις ιστορίες μάθαινα πράγματα, εικόνες ενδοοικογενειακής βίας -πόσα και πόσα σπίτια! Όμως ειδικά τώρα, ειδικά αυτές τις μέρες, δεν μπορώ να φέρω στο μυαλό μου καμία μαμά που να έχει βιαστεί. Να το έχει πει, δηλαδή. Να έχουμε μάθει μια τέτοια ιστορία.
Εκείνες δεν μίλησαν
Κι όμως, τις ίδιες μέρες μία προς μία λέμε μικρές, πικρές ιστορίες. Πώς βιαστήκαμε. Από τη μία φεύγει το βάρος, από την άλλη νιώθεις κι αυτή την ευθύνη απέναντι στις γυναίκες που δεν έχουν βρει ακόμα τον τρόπο να φωνάξουν. Οπότε, πώς γίνεται εμείς να είμαστε τόσες πολλές με τα λεηλατημένα σώματα, αλλά μία γενιά πριν, οι μαμάδες μας να μην είχαν τη δική μας μοίρα;
Δεν ξέρω τι άλλαξε. Μάλλον, ξέρω πολλές πιθανές απαντήσεις. Μιλάμε πιο ανοιχτά, έχουμε χειραφετηθεί περισσότερο, η διασημότητα των περιπτώσεων κακοποίησης βοηθά τα θύματα να νιώσουν ότι ανήκουν σε ένα σύνολο πιο ευρύ. Οι μαμάδες μας, όμως, δε μιλούσαν όσο εμείς.
Αναρωτιέμαι τώρα πώς άντεξαν το τραύμα, αν ένιωθαν ντροπή, αν την κουβαλάνε ακόμα. Αναρωτιέμαι, επίσης, μήπως δεν μιλούσαν μεταξύ τους, μήπως δεν ήξεραν καν πόσο συχνά και πόσο πολύ βιάζονται οι γυναίκες γύρω τους. Μήπως ένιωθαν μόνες.
Οι γυναίκες που μας μεγάλωσαν
Θύμωσα λίγο. Γιατί δε μας προστάτεψαν; Γιατί δε μας είπαν τις δικές τους ιστορίες; Δε θα κρύψω ποτέ την δική μου από τα κορίτσια που θα μεγαλώνω. Θα ξέρουν τι γίνεται, πώς γίνεται και πώς μπορεί να το αποφύγουν.
Όμως, όσο πλησιάζω στη διαπίστωση, τόσο μαυρίζει η ψυχή μου. Οι μαμάδες μας ήταν πιο μόνες. Πιο “βουβές”. Οι μαμάδες μας πιθανότατα δεν θα περίμεναν ποτέ ότι θα σηκωθεί χέρι πάνω στις κόρες τους, ότι θα είχαν την ίδια “ατυχία”. Οι γυναίκες που μας μεγάλωσαν, οι θείες, οι γιαγιάδες, άφηναν μόνο υπονοούμενα. Ποτέ για τον εαυτό τούς, μόνο για εμάς. Μη μας κοροϊδέψει κανένας, μη μας αποπλανήσει. Αόριστα. Ας πούμε, ένα βράδυ που γυρίζουμε στο σπίτι.
Μόνο αόριστα. Τι θα γινόταν στο ίδιο μας το σπίτι όταν θα μεγαλώναμε, δεν μας το είπαν. Ο σύντροφός σου που σε βιάζει, ο φίλος, ίσως. Αυτά δε μας τα είπαν. Ούτε κι ήταν γενικευμένη παραδοχή ακόμα τότε ότι ναι, ένας ερωτικός σύντροφος μπορεί και να γίνει βιαστής. Εχθροί ήταν μόνο οι νύχτες και αυτό που θα μας έριχνε κανείς στο ποτό μας.
Οι γυναίκες που γίναμε
Είμαι περήφανη για τις γυναίκες που γίναμε. Που μιλάμε, που κατανοούμε. Πιστεύω ότι θα ταΐσουμε τις κόρες μας, όπως τα χελιδόνια ταΐζουν τα μικρά τους. Ίσως έτσι να τις κρατήσουμε πιο ασφαλείς. Ίσως να μιλούν ακόμη πιο εύκολα οι δικές μας κόρες.
Κι ούτε που θέλω να νιώσω ποτέ τον απερίγραπτο πόνο των μαμάδων που έχουν ακούσει από τα κορίτσια τους, αυτό το “με βίασε”. Αυτό το σπαρακτικό “πονάω”. Έτσι πρέπει να νιώθει και το χελιδόνι όταν του σπάνε την φτερούγα και δεν έχει πού να κρύψει τα μωρά του.
Όλγα Στέφου
Πηγή: Η Εποχή
