Εργασία και πέραν από το συμφωνημένο ωράριο, και μάλιστα χωρίς τη νόμιμα προσαυξημένη αμοιβή, απασχόληση ακόμη και τον ελεύθερο χρόνο τους, Σαββατοκύριακα, βραδινές ώρες και επιπλέον βάρδιες, περιλαμβάνει το πρόγραμμα σχεδόν για έναν στους δύο εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, στη χώρα μας.
Οι απλήρωτες υπερωρίες, τα μη προβλέψιμα ωράρια, αλλά και οι συνθήκες που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία, την οικογενειακή ζωή και την οικονομική ασφάλεια των Ελλήνων εργαζόμενων καταγράφονται σε μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, αποτυπώνοντας τη χαμηλή ποιότητα της εργασίας στη χώρα μας.
Τα συμπεράσματα προκύπτουν μέσα από τις ίδιες τις εμπειρίες και τις απόψεις των εργαζομένων και φέρνουν στο φως σημαντικές ενδείξεις για τη χαμηλή ποιότητα και την αντικοινωνική οργάνωση του εργασιακού χρόνου, όπως για παράδειγμα ότι το 57% των ανδρών και το 55% των γυναικών εργάζονται (όπως δήλωσαν) τουλάχιστον ένα Σαββατοκύριακο τον μήνα, το 10% των ανδρών και το 7% των γυναικών αναφέρουν συχνές ή πολύ συχνές απροειδοποίητες αλλαγές βάρδιας καθώς και ότι το 45% στους κατόχους μεταπτυχιακού/διδακτορικού εργάζονται Σαββατοκύριακα.
Όπως είναι αναμενόμενο, στον τομέα της παροχής καταλύματος και εστίασης καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων που απασχολούνται πάνω από δύο Σαββατοκύριακα τον μήνα (63%), ενώ σημαντικά ποσοστά καταγράφονται επίσης στο εμπόριο (47%), την επικοινωνία (37%), την εκπαίδευση (32%) και τη μεταποίηση (31%).
Ανησυχητικό κρίνεται δε, από τους μελετητές, το εύρημα σύμφωνα με το οποίο το 25% του συνολικού δείγματος εργάστηκε στον ελεύθερο χρόνο του για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της δουλειάς, με το ποσοστό αυτό να ανεβαίνει στο 38% στους κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων και στο 34% των εργαζομένων σε επιχειρήσεις άνω των 250 ατόμων.
Στην πράξη, βάσει των απαντήσεων, φαίνεται ότι στη χώρα μας, όσοι έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο αντιμετωπίζουν εξαιρετικά σκληρές συνθήκες εργασίας, ενώ τα ποσοστά παραβατικότητας αυξάνονται, όσο αυξάνεται και το μέγεθος μιας επιχείρησης. Το περιθώριο που υπάρχει ως προς την αύξηση των δηλωμένων επιπλέον ωρών εργασίας φάνηκε και από την αύξηση των δηλωμένων υπερωριών, ελαίω της χρήσης της ψηφιακής κάρτας εργασίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος Εργάνη, οι υπερωρίες στους κλάδους εφαρμογής της Κάρτας αυξήθηκαν αθροιστικά κατά 815.509 σε σχέση με τα έτη πριν την εφαρμογή του μέτρου. Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες αυξήθηκαν στα σούπερ μάρκετ κατά 60%, στις τράπεζες κατά 38,3%, στις εταιρείες security κατά 27,8%, στη βιομηχανία κατά 34,3% και στο λιανεμπόριο 28,1%.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, περισσότερες ώρες δουλειάς από αυτές που προβλέπονται στη Σύμβασή τους αναγκάζονται να προσφέρουν οι εργαζόμενοι στις κατασκευές (70%), στα καταλύματα, στην εστίαση και στη μεταποίηση (50%), στο χονδρικό και στο λιανικό εμπόριο (48%), στην ενημέρωση και επικοινωνία, καθώς και στην υγεία και στην κοινωνική μέριμνα (44%).
Μεταξύ των ευρημάτων, περιλαμβάνονται τα εξής:
Το 52% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι εργάζεται επιπλέον ώρες από αυτές που ορίζει η σύμβασή του. Το 15% δήλωσε πως εργάζεται 1-2 ώρες παραπάνω και το 14% επιπλέον 3-5 ώρες την εβδομάδα. Μάλιστα, υπάρχει ένα 9% που απασχολείται πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα.
Σχεδόν οι μισοί από εκείνους που συμμετείχαν στην έρευνα (49%) δήλωσαν ότι δεν αμείβονταν για τις επιπλέον ώρες εργασίας τους, ενώ το 16% έλαβε μόνο ένα μέρος από την προβλεπόμενη αμοιβή.
Το 41% δήλωσε πως εργάζεται πάνω από δύο και το 15% ένα σαββατοκύριακο τον μήνα.
Ο ένας στους τέσσερις που συμμετείχαν στην έρευνα (25%) δήλωσε ότι αναγκάστηκε να εργαστεί συχνά ή πολύ συχνά στον ελεύθερο χρόνο του για να ανταποκριθεί στις εργασιακές απαιτήσεις.
Το 55% των ερωτηθέντων με μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο δήλωσαν ότι εργάζονται πάνω από 10 ώρες ημερησίως, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Το 68% εξ αυτών δεν έλαβαν καμία αμοιβή για την υπερεργασία τους.
Οι κλάδοι όπου οι εργαζόμενοι απασχολούνται επιπλέον, πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα, περισσότερες από δύο φορές τον μήνα, είναι: Επιστημονικές, επαγγελματικές και τεχνικές δραστηριότητες (39%), μεταφορά και αποθήκευση (38%), κατασκευές (37%), δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος, υπηρεσίες εστίασης και εκπαίδευση (35%), μεταποίηση 32%.
Χωρίς αμοιβή για αυτό, δούλεψαν το 71% των εργαζομένων στην ενημέρωση και στην επικοινωνία, το 60% όσων εργάζονται στην εκπαίδευση, το 54% όσων απασχολούνται σε επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες.
«Η απλήρωτη υπερεργασία αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του εργασιακού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και λειτουργεί ως ένας δομικός μηχανισμός αναδιανομής του εισοδήματος σε βάρος του κόσμου της εργασίας», επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι μελετητές του ΙΝΕ ΓΣΕΕ. Για να συμπληρώσουν ότι ο χρόνος εργασίας αλλά και η πραγματική διάρκεια και η οργάνωσή του επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των εργαζομένων
