Τρία χρόνια τώρα η «τρόικα εσωτερικού», το «τρίγωνο της διαπλοκής», τουτέστιν η μιντιακή, η οικονομική και η πολιτική ελίτ, έχουν επιδοθεί σε ένα απίστευτο πλιάτσικο του δημόσιου ταμείου, σε ένα μεθοδικό ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, σε μια ανηλεή επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων, και σε μια απόπειρα αποδημοκρατικοποίησης στο βαθμό που εξυπηρετεί τα παραπάνω σχέδια. Πρόκειται για έναν ταξικό πόλεμο προς το συμφέρον των πλούσιων Ελλήνων, στο όνομα των ευνοημένων από τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση κοινωνικών στρωμάτων, καθώς και αυτών που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «insiders», και εναντίον των επισφαλών και αυτών που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «outsiders».
Η παρακμή της ελληνικής κοινωνίας
Το αποτέλεσμα είναι η διάχυση του άγχους στο σύνολο του κοινωνικού σώματος, η αδυναμία εκπόνησης προσωπικών και οικογενειακών σχεδίων από μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, η επιταχυνόμενη δημογραφική συρρίκνωση, η απομάκρυνση της χώρας από το ευρωπαϊκό κεκτημένο όσον αφορά το κατά κεφαλήν εισόδημα, την ελευθερία του τύπου, την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, τη διαφθορά των πολιτικών, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις φιλελεύθερες αξίες. Όλα αυτά είναι στοιχεία παρακμής. Και είναι σε σημαντικό βαθμό το έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Ο απο-εκσυγχρονισμός του κράτους
Ακόμα και στον τομέα που αυτή η τελευταία φαίνεται να παινεύεται, δηλαδή ο εκσυγχρονισμός του κράτους, η κατάσταση δεν είναι καθόλου όπως την παρουσιάζουν. Όσο και αν προχώρησε η ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας που δεν σήμανε απαραίτητα και απο-γραφιοκρατικοποίηση, κατά τα άλλα βιώνουμε μια αναπάντεχη διαδικασία απο-εκσυγχρονισμού. Επανήλθαν τα Greek statistics, αρχικά στη μέτρηση των κρουσμάτων και στη συνέχεια στη μέτρηση της ανεργίας. Η χώρα έπαψε να είναι πρωταθλήτρια (όπως ήταν επί ΣΥΡΙΖΑ) στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η αποτελεσματική συγκέντρωση των φόρων που είχε πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω και από ανάγκη (μέσω της γενίκευσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των ελέγχων), αντικαταστάθηκε από την παραδοσιακή στάση της ΝΔ έναντι της φοροδιαφυγής των επιχειρήσεων. Οι εκκρεμείς συντάξεις στοιβάχτηκαν πάλι, αφού η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν ήθελε να διατηρήσει την αποτελεσματικότητα της προηγούμενης κυβέρνησης στο εν λόγω θέμα, για να ιδιωτικοποιήσει τη διαδικασία όσο μπορούσε. Η ανικανότητα αυτής της κυβέρνησης να κρατήσει ανοιχτούς τους δρόμους και να επαναφέρει το ρεύμα πριν παγώσουν οι άνθρωποι μας παραπέμπει σε άλλες εποχές του ελληνικού κράτους. Και φυσικά το να μην κλέβεις και να μη σε κλέβουν οι εργολάβοι δεν αποτελεί εκσυγχρονισμό για τους ενορχηστρωτές του απο-εκσυγχρονισμού του κράτους.
Η πολιτική ανατροπή
Όλα τα παραπάνω προοιωνίζονται πολιτική ανατροπή; Γενικά, ναι. Οι κοινωνίες δεν αυτοκτονούν. Οι κυβερνήσεις που αδυνατούν να θεραπεύσουν πληγές, να προστατεύσουν από κινδύνους και να εγγυηθούν ένα καλύτερο μέλλον αργά ή γρήγορα φεύγουν. Στην περίπτωση της ΝΔ, ειδικά, επειδή το πρόγραμμά της ήταν ιδιαιτέρως εμπροσθοβαρές, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί ένα πειστικό προεκλογικό αφήγημα που να δικαιολογεί την επανεκλογή της, αφού πρακτικά τα έκανε όλα: ιδιωτικοποιήσεις, απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης της παιδείας και της κοινωνικής ασφάλισης, περιστολή εργασιακών δικαιωμάτων και κοινωνικού κράτους, εξυπηρέτηση κάθε είδους ιδιωτικού συμφέροντος εις βάρος του περιβάλλοντος και του δημοσίου συμφέροντος. Δύσκολα μπορεί να πείσει λέγοντας «ψηφίστε με να ολοκληρώσω το έργο μου». Το έργο της ολοκληρώθηκε. Ήταν ριζοσπαστική. Αμετακίνητα νεοφιλελεύθερη και αυταρχική. Όμως, ριζοσπαστισμός -και αυτό αξίζει να το θυμάται και η Αριστερά- σημαίνει πως πιθανότατα κάθε τέσσερα χρόνια πέφτεις. Γιατί τα βάζεις με τη μισή κοινωνία, η οποία συσπειρώνεται εναντίον σου.
Και τα ΜΜΕ δεν μπορούν να το αποτρέψουν αυτό στα δημοκρατικά καθεστώτα. Ειδικά μάλιστα -και σε αντίθεση με ό,τι κοινώς πιστεύεται-, όταν προσπαθούν να μονοπωλήσουν το λόγο υπέρ της κυβέρνησης. Γιατί; Γιατί α) τότε η έκθεσή τους στην κρίση της κοινωνίας μεγαλώνει, αφού δεν υπάρχει αντίλογος, και τα λάθη δεν περνούν απαρατήρητα, β) κουράζουν και ενοχλούν τους πολίτες, όταν δεν επιτρέπουν και άλλες φωνές και, γ) τους σπρώχνουν να αναζητήσουν αλλού εναλλακτική πληροφόρηση, ειδικά όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά.
Και οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ακόμα μεγάλη διαφορά; Εδώ, οι δημοσκόποι και οι αναλυτές παραγνωρίζουν κάτι. Οι εκλογές κατά βάση δεν κρίνονται στο νήμα. Το αποτέλεσμα πλέον δεν αποτυπώνει τον αριθμό των υποστηρικτών, αλλά την απόφαση σχετικών πλειοψηφιών να αλλάξουν κυβέρνηση. Είναι αρνητικές αποφάσεις, όχι θετικές. Όταν μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αποφασίσει ότι μια κυβέρνηση «δεν κάνει», είναι ήδη σε αποδρομή ό,τι και να δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Διότι την ήττα δεν φέρνουν μόνο αυτοί/ες που ψηφίζουν αντίπαλα κόμματα, αλλά και αυτοί/ές που αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους, και αυτοί/ές που δεν θα πάνε να ψηφίσουν, και αυτοί/ές που απλώς θα εκφράσουν την αποδοκιμασία τους ή θα μιλήσουν θετικά για την προοπτική μιας πολιτικής εναλλαγής. Στην πολιτική αλλαγή πλέον συμμετέχουν οι πάντες. Γι’ αυτό, ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υπολείπεται στις δημοσκοπήσεις την ημέρα προκήρυξης των εκλογών, ο Μητσοτάκης είναι για να φεύγει. Άλλωστε μεγάλο μέρος των πολιτών αποφασίζει την τελευταία στιγμή. Και δανείζει την ψήφο του. Επομένως, αν οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης παραμείνουν προσηλωμένες στο βασικό μέτωπο, αυτό απέναντι στη ΝΔ, η τελευταία θα ηττηθεί στις εκλογές. Στις πρώτες, στις δεύτερες, δεν έχει σημασία. Είναι πολιτικό το θέμα, όχι εκλογικό. Δεν πρόκειται να σταθεί. Ο ταξικός πόλεμος που εξαπέλυσε θα απαντηθεί με πολιτική ανατροπή.
Ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος είναι διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
