Μια βδομάδα μετά το κλείσιμο των εργασιών του 3ου συνέδριου του ΣΥΡΙΖΑ, Κυριακή του Πάσχα, ο ευρωπαϊκός δημοκρατικός κόσμος πήρε βαθιά ανάσα, η ακροδεξιά δεν διάβηκε τη Λεωφόρο των Ηλύσιων Πεδίων. Έμεινε στην αναμονή, με το θηριώδες όμως ποσοστό 42%.
Άκουσα τις δηλώσεις Μακρόν το ίδιο βράδυ, συγκρατημένος, δεν θριαμβολόγησε, απεναντίας έδειξε προβληματισμένος που η Λεπέν οικειοποιήθηκε τα προβλήματα του βίου της γαλλικής κοινωνίας. Φάνηκε να κατανοεί ότι η πολιτική του αφήνει κοινωνικά συντρίμμια. Υποσχέθηκε ενσυναίσθηση, ότι πήρε το μήνυμα.
Δεν είμαι πεισμένος ότι θα αλλάξει. Βλέπετε το πολιτικό κέντρο και η κεντροαριστερά δεν είναι μόνο ιδεολογία: πως κατανοείς τον κόσμο, ποιους ρόλους προτίθεσαι να αναλάβεις στη γεωπολιτική σκακιέρα, είναι ταυτόχρονα και σχέσεις, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις: ποιες κοινωνικές κατηγορίες ευνοείς, ποια οικονομικά συμφέροντα εξυπηρετείς, με ποιους είσαι διατεθειμένος να συγκρουστείς. Την ιδεολογία μπορείς να την κρύψεις στην ντουλάπα με τα καλοκαιρινά, όπως η Μαρίν Λεπέν. Τα άλλα είναι συνεχώς παρόντα, ακόμα και την Άνοιξη, πόσο μάλλον το Χειμώνα.
Θα πείτε, παράξενη εισαγωγή, τι συγκρίνεις, το πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας και της Γαλλίας; Τον Μακρόν και τον Τσίπρα; Ισχυρίζομαι ότι οι κοινωνίες του δυτικού κόσμου μοιάζουν, όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα του ευρωπαϊκού Νότου. Ότι οι ανισότητες γίνονται αβίωτες ιδιαίτερα για τον κόσμο της εργασίας. Στην Αθήνα και το Παρίσι. Ότι ο μισθός δεν φτάνει. Ότι η εργασιακή περιπλάνηση, οι «σκατοδουλειές», οι δουλειές του ποδαριού, η μεγάλη «παραίτηση» γίνονται ο κανόνας. Ο φόβος για το αύριο, η ανασφάλεια, δεν είναι τα συναισθήματα μόνο της εργατικής τάξης αλλά και των μικρομεσαίων. Ότι το κοινωνικό ασανσέρ είναι μονής κατεύθυνσης, προς τα κάτω.
Παρ’ όλα αυτά οι εταιρείες πολιτικής επικοινωνίας είναι δύσκαμπτες, δεν αλλάζουν το βασικό σενάριο. Η προσοχή στο κέντρο και τα μεσαία στρώματα, η αντικατάσταση του πολιτικού προσωπικού με νέο, κατά προτίμηση τεχνοκράτες και γυναίκες. Αν συνυπάρχουν ηλικίες, τίτλοι σπουδών και φύλο, ακόμα καλύτερα. Οι, by the book, οδηγίες, εξειδικεύονται στον πελάτη, ώστε να περιλαμβάνουν τις τοπικότητες. Τότε, συμπεριλαμβάνονται τα συναισθήματα και οι πεποιθήσεις μεγάλων κοινωνικών κατηγοριών: τα συντηρητικά ανακλαστικά του ρατσισμού, του εθνικισμού, της πατριαρχίας, της πυγμής.
H κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη αγόρασε όλο το πακέτο. Ακόμα, όμως, και οι τεχνικοί της επικοινωνίας δεν μπορούν να προβλέψουν το απρόβλεπτο, το ποσοστό του Μελανσόν.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ξόδεψε πολιτικό χρόνο με τις συμβουλές των δημοσκόπων, όπως και με τις καταστατικές αλλαγές, από που θα εκλέγεται ο πρόεδρος και η ΚΕ του κόμματος. Αδιάφορες αλλαγές για το κοινωνικό σώμα, σε μια περίοδο που το αίτημα είναι η αξιοπιστία και η μέθοδος ανάκτησης: τι θα κρατούσε και τι θα άφηνε πίσω από την εμπειρία της διακυβέρνησης. Το πεδίο δηλαδή που οικοδομήθηκε το αντισύριζα ρεύμα.
Ο Αλέξης Τσίπρας διάβασε σωστά τη νέα σελίδα της διεθνούς συγκυρίας, αλλά και τα συναισθήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αφήνοντας βέβαια τους «ανθρώπους του προέδρου» άναυδους, εγκαταλειμμένους στην προηγούμενη περίοδο της «κανονικότητας».
Η εισβολή των Ρώσσων στην Ουκρανία αποκάλυψε τον ακήρυκτο πόλεμο για την παγκόσμια ηγεμονία, σε ένα νέο πολυπολικό κόσμο, με συνέπειες νέες κρίσεις χρηματοοικονομικές και πληθωριστικές και ταυτόχρονα κοινωνικά οδυνηρές, όσον αφορά την ακρίβεια, την ενεργειακή φτώχια, τον επισιτισμό. Η στροφή στην «κανονικότητα», στην κεντρώα πολιτική και στα μεσαία στρώματα έληξε άδοξα. Ο Α. Τσίπρας στο συνέδριο «σάλπισε» την επιστροφή στην αριστερή πολιτική. Η διάρκεια της δεν είναι γνωστή εκ των προτέρων. Ούτε το βάθος, αν δηλαδή εννοεί ριζικές μεταρρυθμίσεις και κοινωνικούς μετασχηματισμούς ή έντιμη διαχείριση του υπάρχοντος. Αν είναι εφήμερη, συνεδριακή, υπό την πίεση της Ομπρέλας; Το πολιτικό σκηνικό, εξάλλου, είναι αβέβαιο. Η ΝΔ είναι σε αποδρομή, διαπιστώνεται σε κάθε δημοσκόπηση, η αυτοδυναμία εγκαταλείφθηκε. Όσον αφορά τις συμμαχικές κυβερνήσεις, το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ μετεωρίζεται ανάμεσα στο ακραίο κέντρο, που επιθυμεί συνεργασία με τη ΝΔ και τους άλλους, που καταλαβαίνουν ότι μια τέτοια εκδοχή σημαίνει πολιτική εξαφάνιση, επανάληψη του pasokification. Το ΜΕΡΑ 25 επίσης παλινωδεί, τα χαμηλά δημοσκοπικά ποσοστά το ωθούν σε πολιτικούς ακροβατισμούς. Τη μια μέρα να προτείνει συνεργασία στον ΣΥΡΙΖΑ, με αιχμή πρόγραμμα ριζοσπαστικών αλλαγών και την άλλη να αδιαφορεί. Το δε ΚΚΕ, αυτοτροφοδοτούμενο, αδιαφορεί για το πολιτικό παιχνίδι, επενδύει στην «πρωταρχική συσσώρευση» αριστερών συνειδήσεων.
Όμως η προεκλογική περίοδος είναι μακρά και σύντομη ταυτόχρονα. Το μέλλον, ο εκλογικός κύκλος, έχει πολλές παρτίδες ακόμα και πάντα θα μας εκπλήσσει.
Χριστόφορος Παπαδόπουλος
