Το Die Linke, το αριστερό κόμμα της Γερμανίας, αποτέλεσε την ευχάριστη έκπληξη των γερμανικών εκλογών και μια χαραμάδα φωτός σε μια σκοτεινή περίοδο. Χωρίς να γνωρίζουμε ακόμη την ακριβή σύνθεση της νέας κυβέρνησης, είναι βέβαιο πως ο επόμενος Καγκελάριος της χώρας θα είναι ο πρόεδρος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU), Friedrich Merz και κατά πάσα πιθανότητα θα αναδειχθεί με τις ψήφους του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Εκτός από στερεοτυπικές και ρατσιστικές αναφορές σε μετανάστες και πρόσφυγες, ο Merz ξεχωρίζει και για τις—ακόμη και για τα δεδομένα ενός συντηρητικού κόμματος—ιδιαίτερα στενές σχέσεις του με το γερμανικό και διεθνές κεφάλαιο.
Με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση και τα υπόλοιπα κόμματα να υιοθετούν την ξενοφοβική της ατζέντα, το Die Linke είναι η μόνη αδιαπραγμάτευτα αντιφασιστική φωνή που εκπροσωπείται στο νέο γερμανικό κοινοβούλιο.
Το κόμμα κατάφερε αυτό που φάνταζε ακατόρθωτο: έλαβε σχεδόν 9% των ψήφων, αυξάνοντας το ποσοστό του ( +3,9% ) σε σχέση με τις εκλογές του 2021. Την Κυριακή το 80% των ψηφοφόρων του Die Linke το επέλεξε λόγω του προγράμματός του, το 12% λόγω των υποψηφίων του, ενώ η διείσδυσή του αυξήθηκε στην εργατική τάξη (+3%), τη νέα μικροαστική τάξη (+4%) και στις γυναίκες (+5%).
Σε 1.812 εκλογικά κέντρα σε ολόκληρη τη Γερμανία, 166.443 παιδιά και νέοι κάτω των 18 ετών χωρίς εκλογικό δικαίωμα ψήφισαν στο πλαίσιο έρευνας της Ομοσπονδιακής Ένωσης Νεολαίας (Bundesjugendring) και του Γερμανικού Ταμείου για τα Παιδιά (Deutsches Kinderhilfswerk). Καταγράφοντας το 20,84% Το Die Linke είναι πρώτο κόμμα στην εν λόγω ηλικιακή κατηγορία ενώ καταλαμβάνει την πρωτιά και μεταξύ των ψηφοφόρων που για πρώτη φορά άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα την Κυριακή. Επιπλέον, καταγράφει υψηλά ποσοστά στις νεότερες ηλικιακές ομάδες: 25% (+17%) στους 18-25 ετών και 16% (+9%) στους 25-34 ετών. Πολλοί εξ αυτών είχαν σε προηγούμενες εκλογές υποστηρίξει τους Πράσινους ή το FDP (Κόμμα Φιλελευθέρων).
Ο αριθμός των μελών του κόμματος εκτοξεύθηκε από 50.658 τον Οκτώβριο του 2023 σε 95.112 την ημέρα των εκλογών.
Η τεράστια επιτυχία του κόμματος δεν οφείλεται αποκλειστικά στην, ομολογουμένως, εξαιρετική επικοινωνιακή του καμπάνια, αλλά στη συστηματική εφαρμογή του στρατηγικού του σχεδιασμού, όπως διαμορφώθηκε μετά την αποχώρηση της Sahra Wagenknecht και αποτυπώθηκε στο πλάνο ανασύνταξης που εκπονήθηκε τον Απρίλιο του 2024.
Ιστορικό
Με την αποχώρηση της Sahra Wagenknecht και των ομοϊδεατών της τον Οκτώβριο του 2023, το Die Linke έχασε δέκα βουλευτές, με αποτέλεσμα οι εναπομείναντες να απολέσουν την ιδιότητα της κοινοβουλευτικής ομάδας και τα προνόμια που αυτή συνεπάγεται.
Παράλληλα, η αποχώρηση των συντηρητικών στοιχείων τερμάτισε τις εσωκομματικές συγκρούσεις γύρω από τη μετανάστευση, τα κοινωνικά δικαιώματα, τις ταυτότητες και τις κινηματικές διεκδικήσεις. Αυτό κατέστησε το κόμμα ελκυστικό για συνδικαλιστές, ακτιβιστές του LGBTQ+ κινήματος, των αγώνων για στέγαση και ελεύθερους χώρους, του αντιφασιστικού κινήματος και των φεμινιστικών διεκδικήσεων.
Ήδη πριν από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, το κόμμα είχε αποκτήσει 13.000 νέα μέλη μετά την αποχώρηση της συντηρητικής «αριστεράς» της Wagenknecht, ενώ σήμερα το 53% των μελών του εντάχθηκε μετά τον Οκτώβριο του 2023. Στο πρόσφατο συνέδριο του κόμματος ο μέσος όρος ηλικίας των συνέδρων ήταν τα 43 έτη.
Η αναγέννηση του Die Linke μπορεί να έγινε ορατή στο ευρύ κοινό κατά την προεκλογική περίοδο του 2025, ωστόσο είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Αντιμέτωπο με τον κίνδυνο αφανισμού της γερμανικής Αριστεράς, το κόμμα επέστρεψε στις ρίζες του εργατικού κινήματος, επικαιροποιώντας το αίτημα πολιτικής εκπροσώπησης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι από το 2023 η Γερμανία κατέγραψε σημαντική αύξηση στις απεργίες και τους συνδικαλιστικούς αγώνες, το κόμμα εστίασε στην ουσιαστική τους στήριξη, δίνοντας αποφασιστικό ρόλο και δυνατότητα συμμετοχής στα μέλη των εργατικών κινημάτων που οργανώνονται στις γραμμές του.
Αμέσως μετά τη συντριβή στις Ευρωεκλογές, το κόμμα επέκτεινε με μεθοδικότητα τις εξορμήσεις του στις γειτονιές της χώρας. Με τη χρήση ψηφιακής φόρμας καταγραφής, στελέχη, μέλη και υποστηρικτές του Die Linke επισκέφθηκαν χιλιάδες σπίτια, συνομιλώντας με πολίτες για τα ζητήματα που τους απασχολούν, τις προσδοκίες τους από την πολιτική και τα καθημερινά τους προβλήματα. Τα δεδομένα καταγράφηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν συστηματικά, διαμορφώνοντας τον κορμό της προεκλογικής εκστρατείας.
Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία, με το κόμμα να επισκέπτεται 600.000 κατοικίες, καταγράφοντας τη δυναμική της εκστρατείας στις εξής κατηγορίες: πόσες από τις πόρτες που χτυπήθηκαν άνοιξαν , πού υπήρξε θετική ανταπόκριση και πόσοι δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν το κόμμα.
Η «Επιχείρηση Ασημένια Μπούκλα» και η Γενιά του TikTok
Στις γερμανικές εκλογές, οι ψηφοφόροι διαθέτουν δύο ψήφους: Η πρώτη επιτρέπει την επιλογή υποψηφίου/ας σε εκλογική περιφέρεια, με τον/την υποψήφιο/α που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους να κερδίζει το «άμεσο αξίωμα» (Direktmandat). Η δεύτερη ψήφος (Zweitstimme) καθορίζει την αναλογική κατανομή των εδρών στο γερμανικό κοινοβούλιο, το Bundestag. Για να εισέλθει ένα κόμμα στο κοινοβούλιο, πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 5% των δεύτερων ψήφων ή, εναλλακτικά, να κερδίσει τουλάχιστον τρία άμεσα αξιώματα. Στη βάση αυτή, ο πρώην Πρωθυπουργός της Θουριγγίας, Bodo Ramelow (69 ετών), ο πρώην συμπρόεδρος του κόμματος Gregor Gysi (77 ετών) και ο βουλευτής Dietmar Bartsch (66 ετών) συμφώνησαν με την ηγεσία του Die Linke να δώσουν τη μάχη για την κοινοβουλευτική επιβίωση του κόμματος μέσω της «Επιχείρησης Ασημένια Μπούκλα». Στόχος τους ήταν η κατάκτηση τριών άμεσων αξιωμάτων, ώστε να εξασφαλίσουν την κοινοβουλευτική παρουσία του κόμματος, ακόμη και σε περίπτωση που το κόμμα δεν λάβει το 5% των (δεύτερων) ψήφων.
Όπως αφηγείται ο Ramelow σε πρόσφατο podcast, η επικεφαλής του ψηφοδελτίου Heidi Reichinek μύησε τις «ασημένιες μπούκλες» στον κόσμο του TikTok, δείχνοντάς τους βίντεο όπου νεαροί influencers χόρευαν με ομιλίες του Gysi ως μουσική υπόκρουση. Μετά το αρχικό σοκ, συνεχίζει ο Ramelow, οι τρεις «μπούμερς» εξοικειώθηκαν με τη νέα ψηφιακή κουλτούρα, επιστρατεύοντας αυτοσαρκασμό, χαρά αλλά και περιέργεια.
Παρά τη χρησιμότητα και την τιμιότητα των Ramelow, Gysi & Bartsch, καθώς και τη διαδικτυακή στήριξη νέων και παλιών υποστηρικτών του κόμματος, η «Επιχείρηση Ασημένια Μπούκλα» δεν ήταν η βασική αιτία της μεγάλης ανάκαμψης του κόμματος. Η πραγματική αναγέννηση του Die Linke οφείλεται στη μαζική ένταξη ανθρώπων από τα κοινωνικά κινήματα και την ανάδειξη νέων στελεχών που προέρχονται από την τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα και τους μαζικούς χώρους διεκδίκησης και συμμετοχής. Έτσι, το κόμμα πέτυχε πολύ περισσότερα από τρία άμεσα αξιώματα, εκλέγοντας τους Ferat Kocak, Ines Schwerdtner, Pascal Meiser και Gregor Gysi στο Βερολίνο, τον Sören Pellman στη Λειψία και τον Bodo Ramelow στη Θουριγγία, όπου η AfD έχει ισχυρή παρουσία. Αυτό το δυναμικό εκλογικό αποτέλεσμα επισφράγισε τη νέα πορεία του Die Linke, όχι απλώς ως μια προσπάθεια πολιτικής επιβίωσης, αλλά ως μια ριζική ανασύνταξη και επιστροφή στη μαζική πολιτική δράση.
Λόγος και πρόσωπα
Οπλισμένοι με ένα πολιτικό πρόγραμμα μετωπικής σύγκρουσης με το Κεφάλαιο, τα στελέχη του Die Linke μίλησαν για την ταξική πάλη και τα κοινωνικά συμφέροντα που επιθυμούν να εκπροσωπήσουν, ως αυθεντικό κομμάτι αυτών. Οι βιογραφίες των ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν στη νέα γερμανική Αριστερά αντανακλώνται στον τρόπο που μιλούν και ασκούν πολιτική.
Η Heidi Reichinek (36 ετών), πριν εκλεγεί βουλεύτρια του κόμματος το 2021, εργαζόταν στις υπηρεσίες υποστήριξης παιδιών, εφήβων και νέων οικογενειών. Η ομιλία-ρουκέτα που εκτόξευσε στο Bundestag κατά του Merz, την ημέρα ψήφισης αντιμεταναστευτικού σχεδίου δράσης με τις ψήφους της AfD, συγκέντρωσε 8,7 εκατομμύρια likes στο ΤikTok. Η νέα σούπερ σταρ του κόμματος είναι λάτρης της μέταλ μουσικής και δείχνει με περηφάνια το γεμάτο τατουάζ χέρι της, στο οποίο δεσπόζει το πρόσωπο της Ρόζα Λούξεμπουργκ. Κλείνοντας την προεκλογική περίοδο με ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υποσχέθηκε: «Θα σπάω τα αρχίδια του Friedrich Merz για άλλα τέσσερα χρόνια, να είστε σίγουροι».
Η συνομήλική της και σημερινή συμπρόεδρος του κόμματος, Ines Schwerdtner, διατηρεί μια αμφίδρομη και διαπλαστική σχέση με όλο το φάσμα της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων. Εντάχθηκε στο κόμμα το 2023 και εξελέγη πρόεδρος τον Οκτώβριο του 2024. Διετέλεσε αρχισυντάκτρια και συνιδρύτρια του γερμανικού Jacobin, καθώς και του επιστημονικού περιοδικού Das Argument, ενώ υπήρξε ενεργό μέλος της καμπάνιας για την κοινωνικοποίηση της κατοικίας στο Βερολίνο.
Ο προερχόμενος από το κίνημα ειρήνης, Jan van Aken, συμπρόεδρος του κόμματος, έχει εργαστεί ως επιθεωρητής βιολογικών όπλων στα Ηνωμένα Έθνη και αργότερα στην Greenpeace. Πεπεισμένος υποστηρικτής της στελεχιακής ανανέωσης και της κυκλικής αλλαγής στα πόστα ευθύνης, αποσύρθηκε μετά από δύο θητείες στο Bundestag (2009-2017), πριν επιστρέψει τον Οκτώβριο ‘24 ως ηγετική φυσιογνωμία της νέας περιόδου του Die Linke.
Στη γειτονιά του Neukölln, με ποστό 30% το κόμμα εξέλεξε τον Ferat Kocak, τον οποίο η εφημερίδα Tagesspiegel περιγράφει ως επικριτή της αστυνομίας, διοργανωτή διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης, φιλοτροτσκιστή και ριζοσπάστη ακτιβιστή. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του Die Linke που το κόμμα κερδίζει απευθείας αξίωμα σε εκλογική περιφέρεια των δυτικών κρατιδίων της χώρας.
Ερωτώμενος για την επιτυχία του, ο Kocak δήλωσε στην εφημερίδα TΑΖ:
«Ακούσαμε τους ανθρώπους και θέσαμε τα προβλήματά τους στο επίκεντρο της εκστρατείας μας, χτυπώντας 139.000 πόρτες και πραγματοποιώντας 50.000 συνομιλίες. Έτσι, προσεγγίσαμε όσους νιώθουν εγκαταλελειμμένοι από την πολιτική και τους δείξαμε ότι κάποιοι νοιάζονται για αυτούς. Πάντα ήθελα μια πολιτική από κοινού με τους ανθρώπους, όχι από τα πάνω, και αυτό ενέπνευσε πολλούς. Είμαι βαθιά συνδεδεμένος με το Neukölln, με ξέρουν από τις διαδηλώσεις και ως επιζών ακροδεξιάς επίθεσης, γεγονός που ενίσχυσε την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου».
Κοινωνική Χρησιμότητα
Στο επίκεντρο της ανασυγκρότησής του, το Die Linke τοποθέτησε εξαρχής την κοινωνική χρησιμότητα, επιδιώκοντας να προσφέρει απτές λύσεις στους ευάλωτους και να αποδείξει στην πράξη το κοινωνικό του όραμα. Μετατρέποντας αυτόν τον αφηρημένο στόχο σε συγκεκριμένη δράση, το κόμμα ανέπτυξε μια ελεύθερα προσβάσιμη εφαρμογή μέσω της οποίας οι πολίτες μπορούν να ελέγξουν αν το ύψος του ενοικίου τους υπερβαίνει το νόμιμο όριο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ενοίκια που ξεπερνούν το συγκριτικό επίπεδο μιας περιοχής κατά 20% συνιστούν διοικητική παράβαση, που επισύρει πρόστιμο έως 50.000 ευρώ, ενώ ενοίκια που ξεπερνούν το όριο κατά 50% μπορεί να συνιστούν ποινικό αδίκημα, με αυστηρότερες κυρώσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις, το ενοίκιο μπορεί να μειωθεί και οι υπερβολικά καταβληθείσες διαφορές να επιστραφούν. Μέσα σε τρεις μήνες, 68.500 άνθρωποι χρησιμοποίησαν την εφαρμογή, με αποτέλεσμα να καταγραφούν 50.000 παραβάσεις, οι οποίες κατατέθηκαν στις αρμόδιες αρχές. Παράλληλα, το κόμμα έδωσε τη δυνατότητα στους πολίτες να στείλουν φωτογραφία των εκκαθαριστικών λογαριασμών θέρμανσης, ώστε να ελεγχθούν για υπερτιμολογήσεις. Από 3.000 λογαριασμούς που εξετάστηκαν έως τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, στο 30% διαπιστώθηκαν υπερτιμολογήσεις, επιτρέποντας στους καταναλωτές να διεκδικήσουν επιστροφή έως και 15% του συνολικού ποσού του λογαριασμού τους.
Αριστερή Πολιτική σε Καιρούς Ακροδεξιάς Επέλασης
Οι πτυχές και τα αίτια της τρομακτικής ανόδου του γερμανικού νεοφασισμού είναι πολλές και σύνθετες, όπως έχουμε δείξει σε προηγούμενες αναλύσεις εκλογικών αναμετρήσεων που φιλοξενήθηκαν στην Εποχή. Η πρόσφατη συνεργασία του χριστιανοδημοκράτη Merz με την ακροδεξιά AfD πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις κατά της άκρας δεξιάς και της κανονικοποίησης της ατζέντας της. Από τις αρχές του χρόνου περισσότεροι από 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι συμμετείχαν σε διαδηλώσεις κατά του ακροδεξιού κινδύνου. Το αίτημα αναχαίτηση του νεοφασισμού είναι ισχυρό, πολύχρωμο και αυθεντικά λαϊκό. Επιπλέον, η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές της Κυριακής (82%) έδειξε ότι η πολιτική πόλωση αποτυπώνεται και στην κάλπη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, σε αντιδιαστολή με τη Νέα Αριστερά, η οποία απέναντι στην ακροδεξιά απειλή επιμένει στη συνεργασία των «προοδευτικών δυνάμεων», το Die Linke έχει καταστήσει σαφές πως, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κόμματα, πρώτο του μέλημα δεν είναι να κυβερνήσει, αλλά να αλλάξει τη χώρα και τον κόσμο. Η σφοδρή επίθεση των Πρασίνων κατά του κόμματος της Αριστερά, το οποίο παρουσίασαν ως ανεύθυνη πολιτική δύναμη που δεν στέκεται στο ύψος των περιστάσεων, δεν μπόρεσε να ανακόψει τη δυναμική του Die Linke
Αντιθέτως, για πρώτη φορά στην ιστορία της Γερμανίας, η αριστερά αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στην πόλη όπου ο Κόκκινος Στρατός συνέτριψε τον φασισμό το 1945 – στο Βερολίνο.
