Η απόφαση υπογραφής του τρίτου μνημονίου, χωρίς να ζητηθεί έστω η συμβουλευτική γνώμη των οργάνων του ΣΥΡΙΖΑ, συνιστούσε μια στρατηγική ήττα του κόμματος, όπως έδειξε στη συνέχεια η μετεξέλιξή του. Η προεκλογική (αριστερή λαϊκιστική;) υπόσχεση περί κατάργησης των μνημονίων της λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, με ταυτόχρονη εξασφάλιση της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη, ήταν ανέφικτη με δεδομένο τον συσχετισμό δύναμης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξίσου αδύνατος ήταν, όπως άλλωστε αποδείχτηκε ακόμα και μετά το θριαμβευτικό «όχι» του δημοψηφίσματος, κάποιος συμβιβασμός με την υπογραφή ενός «αξιοπρεπούς» μνημονίου, σημαντικά διαφορετικού από τα προηγούμενα.
Η μέχρι τέλους άρνηση αποδοχής των μέτρων της τρόικας αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε μετωπική σύγκρουση με την ΕΕ, την ΕΚΤ (και το ΔΝΤ), το πιθανότερο αποτέλεσμα της οποίας θα ήταν η αναγκαστική έξοδος ή η αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Όμως, η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα, πέρα από μια επικίνδυνη περιπέτεια με –τουλάχιστον στην αρχή– επώδυνες επιπτώσεις, για την αντιμετώπιση των οποίων ουδεμία κυβερνητική και κομματική προετοιμασία (ένα «σχέδιο Β») υπήρχε, θα αποτελούσε παραβίαση της περί του αντιθέτου προεκλογικής δέσμευσης. Από την άλλη, η υποταγή στην τρόικα, εκτός από την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων μέτρων τα οποία κατήγγειλε η ριζοσπαστική Αριστερά όταν τα επέβαλαν η Δεξιά και η κεντρο-Αριστερά, θα αποτελούσε παραβίαση της υπόσχεσης για την εφαρμογή του προγράμματος βάσει του οποίου ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, δυστυχώς μαζί με τους ΑΝΕΛ. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, λοιπόν. Εν τέλει, η κυβέρνηση (όχι το κόμμα) προτίμησε την παραβίαση της δεύτερης προεκλογικής της δέσμευσης.
Δεν μπορώ να μαντέψω τις συνέπειες μιας ρήξης που δεν έγινε με δεδομένες τις τότε συνθήκες. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι η υπογραφή του τρίτου μνημονίου, την οποία τότε είχα θεωρήσει ως το μικρότερο κακό, επέφερε ένα τεράστιο πλήγμα στην ταυτότητα και το κύρος της σύνολης ριζοσπαστικής Αριστεράς, στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Το ζητούμενο τώρα είναι η αποκατάστασή τους.
Χάρης Γολέμης
Η ΕΠΟΧΗ
