Δεν ήταν στις προθέσεις του προφανώς, αλλά, αναθεωρώντας τις σκέψεις του για άμεσες εκλογές, ο κ. Μητσοτάκης πρόσφερε ένα δώρο στον ΣΥΡΙΖΑ: περισσότερο χρόνο, για να οργανώσει πληρέστερα τη μάχη των εκλογών. Αρκεί να τον αξιοποιήσει.
Η αλήθεια είναι ότι τον χρειαζόταν. Δεν αξιοποίησε τον χρόνο που διέθεσε για το πρόσφατο συνέδριό του, καθώς στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του δεν μπήκαν τα προγραμματικά στοιχεία, η επεξεργασία τους και η ευρύτερη δυνατή διάδοσή τους. Πράγμα που θα μπορούσε να γίνει σε ένα καλά οργανωμένο και συνδεδεμένο με τις ανάγκες και τις προσδοκίες της κοινωνίας συνέδριο.
Φανταστείτε μια σχετικά σύντομη προεκλογική περίοδο, που μόλις θα προλάβαινε να περιλάβει μερικές ακόμα συγκεντρώσεις σαν την τελευταία στο Περιστέρι, προφανώς μεγαλύτερες και μαχητικότερες όσο θα πλησίαζε η ημερομηνία των εκλογών. Στις μη προεκλογικές συνθήκες που τελικά πραγματοποιήθηκε, ήταν μια χρήσιμη και ικανοποιητική πολιτική εκδήλωση, με ελπιδοφόρα στοιχεία. Το ίδιο και η ομιλία του Αλ. Τσίπρα. Μια καλά οργανωμένη εκλογική στρατηγική, όμως, στις δύσκολες για την Αριστερά συνθήκες που φροντίζουν να διαμορφώσουν οι αντίπαλοί της, έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις.
Αντίδοτα στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης
Πρώτα απ’ όλα έχει άμεση ανάγκη από καλά επεξεργασμένο και πειστικό προγραμματικό λόγο. Είναι το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο στην επίθεση υπονόμευσης της αξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ, που ήδη αναπτύσσεται, αλλά προβλέπεται ότι θα έχει και πολύ σκληρότερα επεισόδια. Και όταν λέμε προγραμματικό λόγο, δεν πρέπει να εννοούμε το δεσμευτικό κυβερνητικό πρόγραμμα, που είναι απολύτως απαραίτητο. Εξίσου απαραίτητο στοιχείο είναι και η νέα προοπτική στην οποία εντάσσονται αυτά τα προγραμματικά στοιχεία. Μια προοπτική που δεν προεικάζει μόνο το όραμα για μια δίκαιη και αλληλέγγυα κοινωνία, όπου τη θέση της διεύρυνσης των ανισοτήτων καταλαμβάνει το ιδανικό της ισότητας. Αλλά υποδεικνύει και τις δυσκολίες, τους αγώνες και τις κοινωνικές κινητοποιήσεις, που απαιτεί ακόμα και η επίτευξη των εντελώς άμεσων στόχων σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον κάθε άλλο παρά ευοίωνο.
Αυτή η κατεύθυνση δεν αρκεί μόνο να αναλυθεί και να εξηγηθεί. Χρειάζεται και να συνθηματοποιηθεί. Και είναι απορίας άξιο που όσες απόπειρες έχουν γίνει και στο πρόσφατο παρελθόν να επιλεγεί ως σύνθημα η νέα αρχή, η νέα πορεία, η νέα κατεύθυνση, η νέα προοπτική, έχουν εγκαταλειφθεί. Αν είναι να δανειστεί κανείς κάτι από το πρώιμο ΠΑΣΟΚ, συνήθεια που ούτε άγνωστη ούτε πρόσφορη είναι συνήθως στα καθ’ ημάς, γιατί να μη δανειστεί την έννοια της αλλαγής, που συνειρμικά δεν ταυτιζόταν, από τους αποδέκτες τουλάχιστον, με την εναλλαγή ή με την απλή πολιτική διαδοχή, αλλά με την τομή και τη συνέχεια σε μια διαφορετική κατεύθυνση. Ανακαλούσε περισσότερο τα συνθήματα της προδικτατορικής Αριστεράς.
Αν εγκλωβιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε μια αντιπαράθεση κυρίως ποσοτική ή διαχειριστική, μπορεί να βρεθεί εύκολα σε μειονεκτική θέση με δεδομένη την κατά πολύ ευνοϊκότερη επικοινωνιακά θέση των αντιπάλων του και τις αναπτυγμένες πελατειακές σχέσεις τους. Ακόμα και οι συντηρητικότεροι, από ορισμένες απόψεις, οπαδοί και ψηφοφόροι του επιθυμούν αυτή τη διαφοροποίηση, τον τονισμό των διαφορετικών στοιχείων, των διαφορετικών κατευθύνσεων. Νιώθουν την ανάγκη να τους αναγνωρίζουν ως διακριτούς, αντίθετους με τη νεοφιλελεύθερη και αυταρχική ΝΔ. Αποτελεί στοιχείο του αυτοπροσδιορισμού τους.
Αξίζει, τέλος, να σημειώσουμε ότι η έννοια της αλλαγής κατεύθυνσης, της νέας πορείας δεν αφορά μόνο τις διεργασίες στο πεδίο δράσης, την κοινωνία. Εμπεριέχει και την ιδέα του αναστοχασμού, της έμπρακτης αυτοκριτικής εκείνων που δρουν στο πεδίο. Στοιχεία επίσης απαραίτητα για την αναγκαία ενίσχυση της αξιοπιστίας, στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δώσει το βάρος που όφειλε όσο χρόνο βρίσκεται στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ούτε πρόσφατα, στη διάρκεια του συνεδρίου του.
Το διπλό καθήκον του ΣΥΡΙΖΑ
Αυτή τη διπλή απόκρουση της υπονόμευσης της αξιοπιστίας είναι απαραίτητο στοιχείο της εκλογικής στρατηγικής τού ΣΥΡΙΖΑ. Δεν αρκεί, όπως στη ΝΔ, να περιοριστεί στον στόχο της μετακίνησης προς το μέρος του μόνο των ήδη κινητοποιημένων τμημάτων του εκλογικού σώματος. Ο βαθμός επίτευξης των εκλογικών στόχων του θα κριθεί και από την ικανότητά του να θέσει σε κίνηση αδρανείς αυτή τη στιγμή δυνάμεις, που θεωρούν άδικο κόπο να εμπλακούν σε μια διαμάχη που η έκβασή της δεν θα άλλαζε ουσιαστικά την κατάστασή τους, έστω την προοπτική τους, ακόμα και τη διάθεσή τους.
Μια τέτοια, αργοπορημένη μάλλον, ανησυχία θα μπορούσε να διακρίνει κανείς σε εκείνη την αποστροφή της ομιλίας τού προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στο Περιστέρι, που αναφερόταν στην ανάγκη να μην υπομονεύουμε περιμένοντας την πτώση της ΝΔ, αλλά να αγωνιστούμε γι’ αυτήν. Και μάλιστα σε πολύ συγκεκριμένα, ήδη ανοιχτά μέτωπα, της ακρίβειας, των πλειστηριασμών, των παραβιάσεων της εργατικής νομοθεσίας, της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, των διακοπών του ρεύματος… «Με όλες μας τις δυνάμεις σε κάθε μάχη απέναντι στο άδικο», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Μια τέτοια έκκληση δεν μπορεί να είναι μόνο ένα προσκλητήριο προεκλογικής κινητοποίησης των κομματικών δυνάμεων. Μόνο σαν υπενθύμιση της πρώιμης και υπερθετικής εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ από τη ζωογόνησή του μέσα στα λαϊκά κινήματα και την πολλαπλασιαστική επίδρασή του σ’ αυτά μπορεί να νοηθεί. Στοιχεία απαραίτητα και σήμερα στον δρόμο προς τις εκλογές, ιδίως στις προβλεπόμενες πολύ δυσκολότερες για τις λαϊκές τάξεις συνθήκες του ερχόμενου χειμώνα. Στοιχεία που μπορούν να ενισχύσουν την αξιοπιστία του ΣΥΡΙΖΑ, όσο κι αν κραυγάζουν η ΝΔ και τα φερέφωνά της.
Χαράλαμπος Γεωργούλας
