Την περασμένη εβδομάδα, η συντηρητική κυβέρνηση διέταξε 3.500 στρατιώτες να τεθούν σε αναμονή σε περίπτωση που η Βρετανία απομακρυνθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία. Τα σχέδια που αρχικά δημοσιοποιήθηκαν από την Τερέζα Μέι ως μια εκφοβιστική τακτική, έτσι ώστε να αναγκαστούν οι βουλευτές της να ψηφίσουν τη συμφωνία μέσω της Βουλής, τώρα ενεργοποιούνται στ’ αλήθεια.
Αν η Βρετανία φύγει από την ΕΕ χωρίς μεταβατική συμφωνία στο τραπέζι, η κυβέρνηση θα πάρει τον έλεγχο των λιμανιών και των εθνικών οδών, στέλνοντας φάρμακα που είναι επείγον να φτάσουν στον προορισμό τους σε όλη τη χώρα με courier μοτοσικλετών. Είναι πιθανό πως, καθώς αυξάνει την πίεση, η Τερέζα Μέι θα αρχίσει κάποια στιγμή να προτείνει στους ανθρώπους να αποφύγουν να κλείσουν διακοπές.
Για κάθε κυβέρνηση που προξενεί σκόπιμα φόβους κρίσης είναι κακά τα νέα, αλλά για την Τερέζα Μέι, που αγωνίστηκε στις εκλογές του Ιουνίου του 2017 με το σύνθημα «ισχυρή και σταθερή κυβέρνηση», τα παραπάνω είναι μια πολιτική καταστροφή.
Το υπόβαθρο συνίσταται σε έξι μήνες διπλωματικής αποτυχίας και χάους στο συντηρητικό υπουργικό συμβούλιο. Τον Ιούνιο, σε μια κυβερνητική κατοικία στην επαρχία που ονομάζεται Checkers, η Μέι δημοσίευσε το περίγραμμα της συμφωνίας που προσπαθούσε να κλείσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Υπουργείο της Συμβούλιο διαλύθηκε αμέσως, με τον υψηλού προφίλ δεξιό Boris Johnson να αποχωρεί, μαζί με τον άνθρωπο που ήταν πραγματικά υπεύθυνος για τις διαπραγματεύσεις, τον David Davis.
Μόνο στα τέλη Νοεμβρίου η Μέι αποκάλυψε όλες τις λεπτομέρειες της συμφωνίας με αποτέλεσμα να χάσει άλλους τρεις υπουργούς. Χάρη σε μια υπόθεση που κέρδισε στο Ανώτατο Δικαστήριο το 2017, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να θέσει τη συμφωνία σε «ουσιαστική ψήφο» στο κοινοβούλιο. Για να κερδίσει αυτή την ψηφοφορία η Μέι, παρέταξε ολόκληρο το επιχειρηματικό κατεστημένο, μαζί με εφημερίδες που εκτείνονται από τη φανατική δεξιά Mail ως τη φιλική προς την Ε.Ε. Financial Times, με σκοπό να ζητήσει από τους βουλευτές να την υποστηρίξουν.
Ωστόσο, στις αρχές Δεκεμβρίου ήταν ξεκάθαρο πως η συμφωνία δεν περνάει από τη Βουλή. Δίνει τόσο πολύ έλεγχο στις Βρυξέλλες σε σχέση με τους όρους και το χρονικό εύρος της μετάβασης, ώστε η εθνικιστική Δεξιά των Συντηρητικών να θεωρεί πως η Βρετανία δεν θα μπορέσει να υπογράψει ποτέ τις δικές της εμπορικές συναλλαγές μετά την έξοδο. Ταυτόχρονα, οι βασικοί της σύμμαχοι στην κυβέρνηση μειοψηφίας -το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα από τη Βόρεια Ιρλανδία- εκτιμά πως η συμφωνία ορίζει τελωνειακά σύνορα στην Ιρλανδική Θάλασσα, θέτοντας ενδεχομένως τη βάση για μια ενωμένη Ιρλανδία.
Με τους Εργατικούς να είναι εναντίον της συμφωνίας, και με όλα τα υπόλοιπα κόμματα επίσης εναντίον, η Μέι επέλεξε τη στρατηγική «ροκανίζω το χρόνο» – με τον παράγοντα του φόβου ως τρόπο εξαναγκασμού της δεξιάς της πτέρυγας να τηρήσει τη γραμμή.
Εν τω μεταξύ, σκηνοθέτησαν μια επίθεση-έκπληξη στη Μέι, ζητώντας ψήφο εμπιστοσύνης στην ηγεσία της εντός του κόμματος. Ενώ παράγοντες του κόμματος ανέμεναν το πολύ 70 βουλευτές να αποστασιοποιηθούν στη μυστική ψηφοφορία, στο τέλος 117 ψήφισαν κατά της. Από τους 200 που ψήφισαν υπέρ της Μέι, 130 πληρώνονται στην πραγματικότητα από την κυβέρνηση και θα χάσουν την υπουργική δουλειά τους, αν χαλούσαν τη συμμαχία μαζί της.
Έτσι, το Υπουργικό Συμβούλιο είναι σε πόλεμο. Μια ομάδα μάλλον πέντε φιλελεύθερων συντηρητικών θέλουν η Μέι να αναδιπλωθεί με τη δικαιολογία ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, έτσι ώστε να δοθεί η τελική απόφαση πίσω στο εκλεκτορικό σώμα του βρετανικού λαού. Μια άλλη ομάδα πέντε σκληρών δεξιών επιδιώκουν στην πραγματικότητα να οργανώσουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία – χρησιμοποιώντας το «δόγμα του σοκ» της έλλειψης τροφίμων και του χάους των μεταφορών, για να προκληθεί εχθρότητα εναντίον των Βρυξελλών. Η ομάδα της Μέι, που βρίσκεται στη μέση, καίει την τελευταία πολιτική αξιοπιστία της τζογάροντας να περάσει η συμφωνία εν μέσω φόβου και πανικού.
Και για τον Τζέρεμι Κόρμπιν δεν υπάρχει εύκολη θέση. Ενώ τα μέλη των Εργατικών και οι κύριοι ψηφοφόροι τους στις πόλεις θέλουν σύσσωμοι να ακυρωθεί το Brexit και θα ευνοούσαν την ευκαιρία ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, τα μέρη όπου ο Κόρμπιν πρέπει να κερδίσει για να σχηματίσει κυβέρνηση είναι πλειοψηφικά υπέρ του Brexit.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Κόρμπιν πραγματοποίησε την εκστρατεία του κατά τις τελευταίες εκλογές με σύνθημα το «μαλακό Brexit» – παραμένοντας η Βρετανία στην τελωνειακή ένωση, ευθυγραμμιζόμενη με την ενιαία αγορά – αποκλείοντας κάθε προσπάθεια να γίνουν ξεχωριστές εμπορικές συναλλαγές.
Παρόλο που περίπου το 10% αυτών που ψήφισαν να φύγει η Βρετανία από την Ε.Ε. τώρα λένε ότι θα στηρίξουν το Bremain, εξακολουθεί να υπάρχει μια πλειοψηφία υπέρ του Brexit στις 50έδρες που πρέπει να κερδίσουν οι Εργατικοί για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Επιπροσθέτως, η πικρία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία που τροφοδοτούν αυτή την κατάσταση, είναι στην πραγματικότητα ισχυρότερα μεταξύ των ψηφοφόρων του Brexit από ό,τι ήταν πριν από δύο χρόνια.
Αυτό το πρόβλημα τακτικής αντικατοπτρίζεται τόσο στην ομάδα του Κόρμπιν, μεταξύ των βουλευτών του και ευρύτερα στα μέλη του Εργατικού Κόμματος. Με τον Brexit να καταρρέει ως σχέδιο, το υπέρ της παγκοσμιοποίησης, αστικό, μορφωμένο τμήμα του εκλογικού σώματος θέλει τον Κόρμπιν να τελειώσει εντελώς με το Brexit. Περίπου 10 βουλευτές των Εργατικών που υποστηρίζονται από πρώην υπουργούς της εποχής Μπλερ, ετοιμάζονται να σχηματίσουν ένα κεντρώο κόμμα, το οποίο θα σταθεί ενάντια στο ενδεχόμενο κυβέρνησης Κόρμπιν. Από την άλλη πλευρά, ίσως 30 ή 40 από την παλιά σοσιαλδημοκρατική δεξιά πτέρυγα θα προτιμούσαν να δουν τους Εργατικούς να υποστηρίζουν το Brexit, μιας και οι δικοί τους ψηφοφόροι θέλουν μόνο να τελειώσει η κρίση.
Στο παρασκήνιο, η άκρα Δεξιά έχει αναδιαρθρωθεί. Το UKIP, ένα κόμμα που μοιάζει περισσότερο με το παλιό ΛΑΟΣ παρά με τη Χρυσή Αυγή, έχει δει τους ψηφοφόρους του να μετακινούνται στους Συντηρητικούς, ενώ η ηγεσία του κινήθηκε προς μια ανοιχτή συμμαχία με το νεοφασίστα ηγέτη Τόμι Ρόμπινσον. Αποτελούμενο σε μεγάλο βαθμό από υπερήλικες και πρώην στρατιώτες και οπαδούς ποδοσφαίρου, αυτός ο νέος ακροδεξιός σχηματισμός γύρω από το UKIP, άρχισε να συγκροτεί διαδηλώσεις αλλά και προκλήσεις, και ορισμένοι ακτιβιστές των Εργατικών φοβούνται ότι πρέπει να τους αντιμετωπίσουν σε μια μακρά μάχη ιδεών σε επίπεδο δρόμου.
Τα πιθανά αποτελέσματα κυμαίνονται από τη Μέι να πηγαίνει ως το τέλος τη συμφωνία της μέχρι την περίπτωση μιας χαοτικής κρίσης στα τέλη Μαρτίου, όπου τα νοσοκομεία και τα αεροδρόμια θα κλείσουν. Σε όλες τις εκβάσεις, η Μέι έχει εξαντλήσει το πολιτικό της κεφάλαιο και θα φύγει εντός 6 μηνών. Το ερώτημα είναι αν στη συνέχεια θα διασπαστεί το Συντηρητικό Κόμμα.
Η συζήτηση που διεξάγεται εντός του Εργατικού Κόμματος -υποστήριξη της Μέι ή υποστήριξη ενός δεύτερου δημοψηφίσματος ή προσπάθεια να επιτευχθεί μια συμφωνία τύπου Νορβηγίας – αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι το κόμμα είναι μια συμμαχία δημογραφικών δυνάμεων: ακόμη και εντός του Κορμπινισμού υπάρχει μια ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα, που επηρεάζεται από την παλιά εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, τη Morning Star, και μια πτέρυγα υπέρ της παγκοσμιοποίησης αποτελούμενη από ακτιβιστές που προέκυψαν από τα κινήματα του 2011.
Την τελευταία εβδομάδα λειτουργίας του κοινοβουλίου πριν από τα Χριστούγεννα, ο Κόρμπιν υπέβαλε πρόταση μομφής κατά της Μέι. Ωστόσο, η πραγματική ρήξη θα έρθει τις πρώτες δύο εβδομάδες του Ιανουαρίου, τότε που η πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί μια ψηφοφορία στο κοινοβούλιο. Αν χάσει, θα προκληθεί διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης: ο Κορμπίν θα προσπαθήσει να ρίξει την κυβέρνηση και να επιβάλει εκλογές. Εάν χάσει ο Κόρμπιν, η πολιτική του κόμματος λέει ότι θα πρέπει να υποστηρίξει ένα δεύτερο δημοψήφισμα και την παραμονή, αλλά οι ευρωσκεπτικιστές τόσο από τη δεξιά όσο και από την αριστερή πλευρά του Εργατικού Κόμματος θα δώσουν μάχη οπισθοφυλακής ενάντια σε κάτι τέτοιο.
Η καταστροφική αντιμετώπιση των διαπραγματεύσεων από τη Μέι και το κόμμα της σημαίνει ότι οι πιθανότητες να ακυρωθεί το Brexit είναι, κατά τη γνώμη μου, 40-50%. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι εάν η Βρετανία ανακαλέσει το άρθρο 50 (πράξη αποχώρησης από την Ευρώπη), μπορεί να διατηρήσει όλα τα τρέχοντα προνόμιά της, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο της δημοσιονομικής έκπτωσης, αλλά και των ευρωβουλευτών της στο Στρασβούργο και του Επιτρόπου της.
Η ήττα του Brexit – αν μπορεί να συμβεί- θα αλλάξει όχι μόνο την κατάσταση στη Βρετανία, αλλά ολόκληρη τη δυναμική της Ευρώπης. Επειδή ακόμα και αν ο Κορμπίν και η Μέι έχουν κολλήσει στο 40% των ψήφων, το 40%, εάν μεταφραστεί σε ψήφους τον Μάιο του 2019, θα δώσει μεγάλη ώθηση στην παρουσία της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εάν ο Κόρμπιν μπορεί να πετύχει την ανατροπή της Μέι και κερδίσει τις εκλογές, θα επιλέξει τον επόμενο Βρετανό Επίτροπο.
Αυτό, με τη σειρά του, θα αλλάξει την ατμόσφαιρα σε ολόκληρη την Ε.Ε. των 28.
Paul Mason
Πηγή: Η Αυγή
