Χρειαζόμαστε ένα βασικό εισόδημα για όλους;
Είναι το βασικό εισόδημα πολιτικά εφικτό; Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι μεγάλες μερίδες του πληθυσμού που σήμερα θεωρούν το βασικό εισόδημα άδικο ή αναποτελεσματικό μπορεί να μεταπειστούν. Παραθέτουν προς επίρρωση πρόσφατες συζητήσεις υπέρ του βασικού εισοδήματος από σοσιαλιστικά, φεμινιστικά και φιλελεύθερα κινήματα, καθώς και από την πλευρά των εργοδοτών. Κατά συνέπεια, ισχυρίζονται ότι η υιοθέτηση ενός βασικού εισοδήματος μπορεί να είναι θέμα χρόνου.
Ωστόσο, εδώ παρεισφρέουν οι ηθικές και οικονομικές αμφιβολίες που ανέφερα παραπάνω. Τα συνδικάτα και οι σοσιαλιστές, για παράδειγμα, τείνουν να προτιμούν μια πολιτική πλήρους απασχόλησης και μισθολογικών επιδοτήσεων έναντι του βασικού εισοδήματος, αφού θεωρούν ότι το δεύτερο δεν ενισχύει την ικανότητα των εργαζομένων να διεκδικούν αυξήσεις και καλύτερες συνθήκες εργασίας με τους δικούς τους όρους. Λένε, δηλαδή, ότι το βασικό εισόδημα είναι αντισολινταριστικό με τη ρολσιανή έννοια. Ταυτόχρονα, το βασικό εισόδημα συναρτά μονομερώς την ατομική «πραγματική ελευθερία» από την κρατική πρωτοβουλία και την αυθαίρετη εξουσία των γραφειοκρατών που το ρυθμίζουν.
Αυτές οι ανησυχίες ενισχύονται από το πρόβλημα της οικονομικής βιωσιμότητας στο πλαίσιο του υπαρκτού καπιταλισμού. Από τη μία, ένα σχετικά υψηλό βασικό εισόδημα (π.χ. 1.300–2.000 ευρώ τον μήνα), χρηματοδοτούμενο από τη φορολογία κεφαλαίου, αντιβαίνει στα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, ακριβώς στον βαθμό που προστατεύει τους εργαζόμενους από εργασιακές σχέσεις εκμετάλλευσης. Από την άλλη, ένα σχετικά χαμηλό βασικό εισόδημα (π.χ. 300–1.000 ευρώ) προστατεύει το κεφάλαιο από την απουσία ενεργής ζήτησης για τα προϊόντα τους, ιδιαίτερα ενόψει την επαπειλούμενης μαζικής τεχνολογικής ανεργίας. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι μεγάλη μερίδα της Silicon Valley στηρίζει το βασικό εισόδημα.
Αν, λοιπόν, αυτό χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του συστήματος πρόνοιας και της έκτασης της δημόσιας εξουσίας γενικότερα, τότε το πιο πιθανό είναι να καταλήξουμε σε μια ισορροπία σχετικά χαμηλού βασικού εισοδήματος, που μάλλον θα υποστηρίζει, παρά θα υποσκάπτει, τα σχέδια της άρχουσας τάξης. Με άλλα λόγια, το μόνο πολιτικά εφικτό βασικό εισόδημα μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμο μόνο για τους πλούσιους και ηθικά δικαιολογημένο μόνο υπό την έννοια ότι οποιοδήποτε σύστημα κοινωνικής πρόνοιας είναι δικαιολογημένο, αν και ανεπαρκές για την ισότητα και την ελευθερία όλων.
