Παναγιώτης Βούζης

ΣΟΣΑΝΑ ΖΟΥΜΠΟΦ, Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού: Ο αγώνας για ένα ανθρώπινο μέλλον στο μεταίχμιο της Νέας Εξουσίας, μτφρ. Γιώργος Μπέτσος, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 850 Αυτή η νέα μορφή καπιταλισμού ορίζεται ως μια παρασιτική οικονομική φιλοσοφία, για την οποία η παραγωγή αγαθών και η παροχή υπηρεσιών αποτελούν στοιχεία δομικά, ενταγμένα σε μία ολοκληρωτική αρχιτεκτονική συμπεριφορικής τροποποίησης. Αναλυτικότερα: Σύμφωνα με τη Ζούμποφ, στον σημερινό πολιτισμό της πληροφορίας ο στόχος δεν είναι πλέον η κυριαρχία επί του φυσικού περιβάλλοντος, όπως ήταν για τον βιομηχανικό πολιτισμό, αλλά επί της ανθρώπινης φύσης. Ο Μεγάλος Αλλότριος –έτσι ονομάζεται εδώ ο πανταχού παρών ψηφιακός μηχανισμός– προσανατολίζεται προς την παραγωγή μίας εργαλειοθηρικής εξουσίας, η οποία εργαλειοποιεί την ανθρώπινη συμπεριφορά επιδιώκοντας την οικονομική αξιοποίησή της. Τον σπουδαιότερο παράγοντα για την επίτευξη της συγκεκριμένης επιδίωξης αντιπροσωπεύει το συμπεριφορικό πλεόνασμα, το οποίο δημιουργείται καθώς σωρεύονται περισσότερα συμπεριφορικά δεδομένα απ’ όσα χρειάζονται για τη βελτίωση των υπηρεσιών στο διαδίκτυο. Το πλεόνασμα τροφοδοτεί την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία κατασκευάζει προβλέψεις σχετικές με τη συμπεριφορά των χρηστών. Αυτά τα προϊόντα πρόγνωσης πωλούνται σε εταιρείες-πελάτες. Για παράδειγμα, το «Μ» της Facebook, το οποίο παρουσιάστηκε το 2015 ως στέλεχος της εφαρμογής του Messenger, προορίζεται να ανιχνεύει πιθανές προθέσεις των χρηστών για αγορά ή για συναλλαγή.