Από τον «υπαρκτό σοσιαλισμό» στον στυγνό καπιταλισμό
Οι Ρώσοι, πάντως, στην πλειονότητά τους –και όχι μόνο αυτοί– θεωρούν σφάλμα τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, μια τάση που αποτυπώνεται εδώ και χρόνια σε πολλές δημοσκοπήσεις. Αυτό βγαίνει κάθε χρόνο στις δημοσκοπήσεις που πραγματοποιεί το ρωσικό ινστιτούτο «Λεβάντα» με αντικείμενο τη Σοβιετική Ενωση. Το 2018, μάλιστα, σημειώθηκε ρεκόρ δεκαπενταετίας, με το 66% των Ρώσων να δηλώνουν πως η διάλυση της ΕΣΣΔ ήταν λάθος. Παρόμοια όμως ήταν τα ευρήματα και στην έρευνα του αμερικανικού ινστιτούτου Pew που την διεξήγαγε σε όλες τις πρώην συνιστώσες της ΕΣΣΔ το 2017.
Εκτός από τους Ρώσους που σε ποσοστό 69% θεωρούσαν αρνητική για τη χώρα τους τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, η ίδια άποψη επικρατούσε επίσης στην Αρμενία, στο Κιργιστάν, στη Μολδαβία και τη Λευκορωσία, με τα χαμηλότερα ποσοστά υπέρ της ΕΣΣΔ να εντοπίζονται στις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες (Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία), μέλη πια της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οι Αμερικανοί ερευνητές, μάλιστα, πρέπει να σοκαρίστηκαν όταν στην ίδια έρευνα το 58% των Ρώσων απάντησε ότι βλέπει πολύ ή αρκετά θετικά τον ρόλο του Στάλιν στην Ιστορία, ενώ μόνο το 22% είχε καλή άποψη για τον Γκορμπατσόφ.
Kαι αυτή η τάση συνεχίζεται αντί να φθίνει. Σε περυσινή δημοσκόπηση του ινστιτούτου «Λεβάντα», το 75% των Ρώσων δήλωνε πως η σοβιετική περίοδος ήταν η καλύτερη στην Ιστορία της χώρας τους. Μια πειστική απάντηση στο «Γιατί;» δίνει ο Αντρέι Κολέσνικοφ, στέλεχος του παραρτήματος του Carnegie Center στη Μόσχα: «Ο κόσμος ίσως να μη βλέπει τη σοβιετική περίοδο ως μια εποχή υψηλού βιοτικού επιπέδου, αλλά ως μια εποχή δικαιοσύνης. Τον σημερινό κρατικό καπιταλισμό τον θεωρούν άδικο: αυτή η αδικία φαίνεται στην κατανομή του πλούτου, στην πρόσβαση σε αγαθά και σε υποδομές. Κι αυτό το αίσθημα όσο πάει και μεγαλώνει».
