Σωτήρης Ρούσσος

23
08

Γιατί οι Ταλιμπάν;

Η ηγεσία των Ταλιμπάν, εκτός από τον ανώτατο θρησκευτικό τους ηγέτη, είναι σχετικά νέα μεταξύ τριάντα πέντε και σαράντα πέντε ετών και δεν έχει την εμπειρία της προηγούμενης διακυβέρνησης. Εχουν ανδρωθεί πολιτικά μέσα από τον ανταρτοπόλεμο των τελευταίων είκοσι ετών. Η διακυβέρνησή τους θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Εχουν επείγουσα ανάγκη διεθνούς οικονομικής βοήθειας, την οποία προσδοκούν από την Κίνα και χώρες όπως το Κατάρ, τα Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Εχουν επίσης ζωτική ανάγκη να συγκρατήσουν τα εξειδικευμένα στελέχη της αφγανικής κοινωνίας και πιθανόν να μην ασκήσουν την ίδια πολιτική άτεγκτης εφαρμογής του ισλαμικού νόμου, ώστε να αποτρέψουν τη μαζική φυγή τους. Είναι μάλιστα πολύ πιθανή η συνέχιση συγκρούσεων χαμηλής έντασης εναντίον τοπικών φυλάρχων για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι περιφερειακές δυνάμεις βλέπουν τους Ταλιμπάν με επιφύλαξη. Στις πρώτες δηλώσεις τους οι εκπρόσωποί τους διαβεβαίωσαν τη διεθνή κοινότητα ότι το Αφγανιστάν δεν θα γίνει εφαλτήριο δυνάμεων για εξαπόλυση επιθέσεων σε τρίτες χώρες. Αν τηρήσουν την υπόσχεσή τους τότε μπορεί να ανοίξει μια στενή συνεργασία με την Κίνα και να ενταχθεί το Αφγανιστάν στον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού». Μπορούν επίσης να υλοποιηθούν συμφωνίες για αγωγούς πετρελαίου και κυρίως φυσικού αερίου από την Κεντρική Ασία στον Ινδικό Ωκεανό. Λιγότερο πιθανή είναι η βελτίωση των σχέσεων με το Ιράν και την Ινδία λόγω του μακρόχρονου ανταγωνισμού και της καχυποψίας των δύο αυτών χωρών προς τους Ταλιμπάν. Η Τεχεράνη ανησυχεί ιδιαίτερα για ένα νέο προσφυγικό ρεύμα που θα προστεθεί στα τρία εκατομμύρια, Αφγανούς κυρίως, πρόσφυγες που ήδη βρίσκονται στη χώρα. Η αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν σηματοδοτεί τον τερματισμό της πρώτης μεταψυχροπολεμικής περιόδου, όταν η υπερδύναμη μπορούσε να επιβάλλει το δικό της μοντέλο οργάνωσης του κόσμου ακόμη και με την άμεση στρατιωτική επέμβαση και κατοχή μεγάλων περιοχών της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Η δεύτερη περίοδος αναδεικνύει πολλαπλά μοντέλα διεθνούς οργάνωσης, με το δυτικό να παραμένει το ισχυρότερο αλλά όχι το μοναδικό. Αυτή η αποδυνάμωση του δυτικού μοντέλου οργάνωσης του κόσμου είναι ο λόγος που ο Economist, το Carnegie και άλλοι ιδεολογικοί Ηρακλείς του μοντέλου αυτού αντιδρούν στην αμερικανική αποχώρηση.
12
11

ΣΥΡΙΑ: Τρία «μεταπολεμικά» σενάρια

Καθώς η στρατιωτική ήττα του «Ισλαμικού Κράτους» είναι πια γεγονός, ανοίγει η πραγματική συζήτηση για το μέλλον της Συρίας. Θα δούμε τρεις διαφορετικές εκδοχές συγκρότησης του συριακού κράτους μιας και όλοι, ακόμη και οι πιο στενοί σύμμαχοι του ασαντικού καθεστώτος παραδέχονται ότι δεν είναι δυνατόν η Συρία να επανέλθει στο status quo ante. Καθεμία από τις εκδοχές αυτές εξυπηρετεί τα συμφέροντα συγκεκριμένων διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων και βρίσκει αντίθετα τα συμφέροντα άλλων.
21
10

Η δυναμική του συριακού εμφυλίου

Bρισκόμαστε σε μια εποχή που το παγκόσμιο σύστημα, όχι μόνο αντέχει, αλλά και εμμέσως ενθαρρύνει την υβριδικότητα και την πολιτική «ασυναρτησίας». Το «Ισλαμικό Κράτος» για παράδειγμα αποτελεί την ίδια στιγμή ένα κρατικό μόρφωμα που έχει χαρακτηριστικά αντίστοιχα με αυτά ενός λειτουργούντος κράτους, αλλά και έναν μη κρατικό δρώντα. Το χάος στη Συρία μπορεί να παράγει την προσφυγική τραγωδία, αλλά για διάφορους λόγους δεν έχει απειλήσει τη σταθερότητα των γειτονικών κρατών, με εξαίρεση ίσως της Τουρκίας. Η κρίση στη Μέση Ανατολή και ο πόλεμος στη Συρία λειτουργεί, ηθελημένα ή μη, ως ένα τεράστιο αιματοβαμμένο εργαστήριο, που «ελέγχονται» νέες μορφές κράτους και κοινωνικής θέσμισης.