Νατάσσα Ρωμανού

23
10

Οι κοινωνικές διαστάσεις της κλιματικής κρίσης

Οι αιτίες της κλιματικής κρίσης, που είναι η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, το υπέρμετρο κέρδος, ο καταναλωτισμός και το καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης, πηγάζουν από κοινωνικούς αποκλεισμούς, φυλετικές και πατριαρχικές αρχές, εκμεταλλεύονται τις κοινωνικές ανισότητες και τις διαιωνίζουν –και δυστυχώς η κλιματική αλλαγή χτυπάει πρώτα εκείνους που ευθύνονται λιγότερο για τη δημιουργία αυτού του προβλήματος, τους φτωχούς, τους άπορους, τους κατοίκους σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, τις γυναίκες, τους νέους, τους ασθενείς. Όμως οι επιπτώσεις της κρίσης μεγεθύνονται και λόγω των υφιστάμενων κοινωνικών διαφορών, ενώ δημιουργούν και νέες, ακόμα βαθύτερες ετερογένειες και στρεβλώσεις. Και ταυτόχρονα, βέβαια, πολλές από τις προτεινόμενες πολιτικές αντιμετώπισης και προσαρμογής τείνουν να διατηρήσουν ή και να διογκώσουν τις υπάρχουσες ανισότητες. Απαιτείται διασφάλιση της ποιοτικής και φθηνής παραγωγής και διάθεσης τροφής, νερού και ενέργειας με δημόσιο έλεγχο. Αποφασιστική ανάπτυξη των δημόσιων μέσων σε συνδυασμό με τη σταδιακή μείωση των ιδιωτικών μέσων μεταφοράς. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στους τομείς της κοινωνικής φροντίδας, της εκπαίδευσης, των ανανεώσιμων πηγών, στη μελέτη και την κατασκευή υποδομών για τη προστασία των ακτογραμμών, των δασών, των πόλεων, στη διαχείριση του νερού, στο κατασκευαστικό τομέα, στους δρόμους, τα μέσα μαζικής συγκοινωνίας, στη βιομηχανία. Νέες μεγάλες εργατικές δυνάμεις προσφέρονται από τους κλιματικούς πρόσφυγες. Χρειάζεται ένα νομοθετικό πλαίσιο που να διασφαλίζει την επίτευξη των περιβαλλοντικών/κλιματικών στόχων ταυτόχρονα και όχι ενάντια στην προστασία του δικαιώματος στην εργασία. Η διαμόρφωση του πλάνου μετάβασης στην εποχή χωρίς άνθρακα μπορεί να γίνει με ενεργοποίηση των συνδικάτων και των εργαζόμενων, με κοινωνικό διάλογο και δημοκρατικό έλεγχο. Χρειάζεται διαφάνεια, πληροφόρηση και συμμετοχή των πολιτών στη επίτευξη των κοινωνικών συμμαχιών των αναγκαίων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Έτσι ώστε να ανατραπούν απαρχαιωμένες και ρυπογόνες πρακτικές, να απορριφθούν άτολμες πολιτικές λύσεις. Η κλιματική κρίση κρίνει τη δική μας γενιά, τη προσήλωσή μας στην ισότητα και δημοκρατία, στην παγκόσμια ειρήνη και ευημερία. Επειδή βασίζεται και επιβάλει ανισότητες, μόνο με κοινωνική σύγκλιση, τοπική και παγκόσμια, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Και ο χρόνος πιέζει.