Donatella della Porta

Εκτός από τη διεκδίκηση κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα που δραστηριοποιούνται στην πανδημία προτείνουν επίσης ο δρόμος για την επίτευξή των στόχων τους να μην είναι μέσω του συγκεντρωτισμού της λήψης πολιτικών αποφάσεων, πολλώ δε μάλλον μέσω τεχνοκρατικών κινήσεων, αλλά μάλλον μέσω την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών. Η εποχή της πανδημίας ήταν καιρός όπου αναζητήθηκαν αποδιοπομπαίοι τράγοι, οι άλλοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες, που κατηγορούνται από τους δεξιούς πολιτικούς για τη διάδοση του ιού. Αυτές ήταν εποχές έλλειψης διαφάνειας και χαμηλής λογοδοσίας, με τις διακηρύξεις κατάστασης έκτακτης ανάγκης να χρησιμοποιούνται, σε διάφορες μορφές και βαθμούς, για τον περιορισμό της διαφωνίας. Ξενοφοβικές κυβερνήσεις αύξησαν τον αναγκαστικό επαναπατρισμό και έκλεισαν τα σύνορα ακόμη και στους πρόσφυγες. Μέσα από αυτοκινητοπομπές (όπως στο Ισραήλ) ή τις ποδηλατικές πορείες (όπως στη Σλοβενία), προοδευτικές ομάδες διαμαρτυρήθηκαν για τις κυβερνητικές προσπάθειες εκμετάλλευσης της κρίσης για τον περιορισμό της πολιτικής συμμετοχής και των δικαιωμάτων των πολιτών. Σε αυτήν την κατεύθυνση, τα κινήματα μπορούν να χτίσουν πάνω στις δημοκρατικές καινοτομίες που αναπτύχθηκαν ως απάντηση στην οικονομική κρίση την τελευταία δεκαετία. Μέσω διαβουλευτικών πειραμάτων, άμεσης δημοκρατίας, συνταγματικών διαδικασιών που προέρχονται από πλήθος, καθώς και της οικοδόμησης κινηματικών κομμάτων, οι ιδέες των κοινών αναπτύσσονται και στρέφονται προς τα δημόσια αγαθά που πρέπει να τα διαχειριζόμαστε μέσω της ενεργού συμμετοχής των πολιτών, των χρηστών και των εργαζομένων. Επομένως, οι καιροί βαθιάς κρίσης μπορούν (βεβαίως όχι αυτόματα) να προκαλέσουν την επινόηση ενός εναλλακτικού, αλλά πιθανού μέλλοντος. Καθώς η πανδημία αλλάζει την καθημερινή ζωή, τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα δημιουργούν τους απαραίτητους χώρους για προβληματισμούς σχετικά με έναν κόσμο μετά την πανδημία, έναν κόσμο που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός ως η συνέχεια του προ της πανδημίας κόσμου.