Κυριάκος Πιερίδης

Μήπως ο Χριστοδουλίδης επιχείρησε να περάσει «προειδοποιητικό» μήνυμα; Αν είναι έτσι, το έκανε με τον…

Το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα και η μέθοδος για την επίλυσή του είναι εντελώς διαφορετική…

Μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά η κυβέρνηση Ερντογάν μεθόδευσε πλήρως τον εξοβελισμό Ακιντζί για…

Δεδομένου ότι δεν ηγείται κόμματος, ο Χριστοδουλίδης προσπαθεί να χτίσει πάνω στη συντηρητική κοινωνία (Εκκλησία,…

Ο Χριστοδουλίδης δεν κρίνεται με την προσχηματική διπλωματία και τις ανώφελες επιλογές του. Στην Ε.Ε.…

Ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς υπενθυμίζει στην Κύπρο ότι παραμένει…

Με την απομάκρυνση Νετανιάχου και την εγκατάλειψη του αγωγού East Med συνεθλίβη ο κόσμος των ψευδαισθήσεων που έφτιαξε τόσα χρόνια ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης με τον επιστήθιο φίλο του, Νετανιάχου, πρωτοστατώντας στην «πολιτική των τριμερών» για να παραμερίσουν από τα ενεργειακά σχέδια την Τουρκία. Οι 8 στο σύνολο τριμερείς Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ, οι πολλαπλάσιες διμερείς και σωρεία από υπουργικές συναντήσεις τι απέδωσαν τελικά; Ποιος ξεχνά τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ με τις πανηγυρικές διακηρύξεις των ηγετών γύρω από τον East Med; Τα γεγονότα βοούν! Το διπλωματικό φιάσκο των τριμερών άρχισε να ξηλώνεται με το τέλος της εποχής Τραμπ - Πομπέο και την ανάληψη της διακυβέρνησης στις ΗΠΑ από τους Δημοκρατικούς. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανασυντάσσει όσο μπορεί την πολιτική του στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή βλέποντας τα προβλήματα να σωρεύονται. Η δημοσιοποίηση τον περασμένο Ιανουάριο της εγκατάλειψης του αγωγού East Med σχετίζεται με την επιλογή των ΗΠΑ για εκτόνωση των αντιδράσεων της Τουρκίας. Ταυτόχρονα αφαίρεσε ένα σοβαρό εμπόδιο στην επαναπροσέγγισή τους με το Ισραήλ. Τέλος στα χατίρια σε κάθε απαίτηση που είχε ο Νετανιάχου (αναγνώριση Ιερουσαλήμ, πλάτες για την προσάρτηση των υψωμάτων Γκολάν) για να τα έχει καλά ο Τραμπ με το εβραϊκό λόμπι. Ολοι κινούνται στην περιοχή, μόνο η Λευκωσία και η Αθήνα μένουν στον δικό τους εικονικό κόσμο. Η Τουρκία δουλεύει εδώ και μήνες βελτιώνοντας θεαματικά τις σχέσεις της και με συνιστώσες των «τριμερών», όπως είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και με άλλους δύσκολους συνομιλητές στον αραβικό κόσμο όπως είναι η Σαουδική Αραβία. Πιο αργή είναι η διαμόρφωση λειτουργικών σχέσεων με την Αίγυπτο του προέδρου Σίσι. Οι ΗΠΑ πρωτοστατούν επίσης στην επίλυση της διαφοράς οριοθέτησης των ΑΟΖ Ισραήλ - Λιβάνου. Μέχρι και η Χεζμπολάχ δεν έφερε ενστάσεις για κατάληξη σε συμφωνία με διαμεσολάβηση του Αμερικανού απεσταλμένου Αμος Χόχσταϊν («Πολίτης», 18/2). Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα ακολουθήσουν στο εξής μια ξεκάθαρα ισορροπημένη πολιτική για τα στρατηγικά συμφέροντά τους στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, χωρίς τις παλιές υπερβολές, ο πρόεδρος του Ισραήλ σχεδιάζει να επισκεφθεί την Κύπρο στις 2 Μαρτίου ενώ νωρίτερα, στις 24 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιήσει επίσκεψη και στην Ελλάδα. Oι «τριμερείς» καθόρισαν την εξωτερική πολιτική της Κύπρου για παραπάνω από 6 χρόνια. Ο Ν. Αναστασιάδης έπεισε δύο ελληνικές κυβερνήσεις να συμπορευθούν μαζί του και τώρα ορισμένοι στην Αθήνα δικαιολογούν τη στάση τους λέγοντας ότι «δεν ήθελαν να αφήσουν την Κύπρο μόνη». Ομως, ούτε αγωγοί 7 δισ. ευρώ που θα διέσχιζαν τη Μεσόγειο θα κατασκευαστούν ούτε συμμαχίες εναντίον του «κοινού εχθρού» υπάρχουν. Απλούστατα, αυτοί οι ηγέτες που πρωταγωνίστησαν είχαν δική τους ατζέντα: πότε για να κερδίζουν εκλογές περιχαρακώνοντας την κοινή γνώμη σε ευσεβείς πόθους και πότε για να παραπλανήσουν και να αποφύγουν τις κατηγορίες για διαφθορά. Οι υπόλοιποι, ΥΠΕΞ και άλλοι, εκτελούσαν εξωτερική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση. Είναι οδυνηρή η διαπίστωση του πόσο εύκολα η Κύπρος εφάρμοσε την τυχοδιωκτική αυτή διπλωματία και η Αθήνα συμπορεύτηκε μαζί της. Με επιπόλαιους υπολογισμούς εργάζονταν τόσο καιρό πάνω σε αβάσιμα σενάρια, αφήνοντας την εντύπωση ότι άλλαξαν τους όρους του παιχνιδιού («game changer»). Στην πραγματικότητα, όμως, η Κύπρος εγκλωβίστηκε στους προσωπικούς σχεδιασμούς και τις «φιλίες» της ηγεσίας της, αγνοώντας τους πραγματικούς συσχετισμούς και αδιαφορώντας για τις συνέπειες στο Κυπριακό.

Για σχεδόν 5 χρόνια η κυπριακή κυβέρνηση συζητεί με τις άλλες χώρες που συμμετέχουν στα τριμερή σχήματα μαζί με την Κύπρο και την Ελλάδα για τη συγκρότηση κοινής Γραμματείας. Ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης, που θεωρεί το όλο εγχείρημα δική του έμπνευση -η αρχική ιδέα ήταν του Ν. Κοτζιά-, διόρισε τον γνωστό αντι-ομοσπονδιακό πρώην ΥΠΕΞ Γιώργο Λιλλήκα στη θέση του επικεφαλής της «Γραμματείας των Τριμερών». Τώρα ψάχνει κτίριο για να στεγάσει τη Γραμματεία. Ολα γίνονται από κονδύλι του κυπριακού ΥΠΕΞ. Η Γραμματεία, όμως, δεν είναι κοινή των τριμερών, ούτε έχει τριμερή ή πολυμερή σύνθεση. Καμία, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, δεν ανέλαβε να διορίσει εκπροσώπους σε αυτήν. Ούτε υπάρχει δέσμευση να εξελιχθεί σε τέτοια. Δύσκολα πλέον κρύβεται η πραγματικότητα γύρω από τη στρατηγική των «τριμερών». Η εικόνα δυναμικής περιφερειακής δραστηριότητας (Ισραήλ, Αίγυπτος, Λίβανος, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) με εξοβελισμό της Τουρκίας δεν είναι αληθής. Τα περιφερειακά ανοίγματα δεν επιβραβεύτηκαν με συμμαχίες και μεγαλόπνοα ενεργειακά σχέδια που ήταν το βασικό αντικείμενό τους. Συνεχίζονται μόνο με διακηρυκτικές συναντήσεις κορυφής και υπουργικές διασκέψεις. Στο απόγειό τους, τον Ιανουάριο του 2020 έγινε η υπογραφή πολιτικής διακήρυξης Αναστασιάδη – Μητσοτάκη – Νετανιάχου για την κατασκευή του East Med. Ο «αγωγός-όνειρο» σπάνια αναφέρεται πλέον. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η όλη σύλληψη γύρισε μπούμερανγκ για την Κύπρο. Χωρίς την επίλυση του Κυπριακού, οι «τριμερείς» προκάλεσαν την αντίδραση της Τουρκίας σε πολλαπλά επίπεδα. Η Τουρκία έχει «διεισδύσει» διπλωματικά, βελτιώνοντας τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ. Οι τριμερείς βρήκαν απροσπέλαστο εμπόδιο το άλυτο Κυπριακό και το έκαναν πολύ χειρότερο. Το φυσικό αέριο έγινε «game changer» αλλά σε βάρος της Κύπρου, αφού η Τουρκία σάρωσε την κυπριακή ΑΟΖ με τον πολεμικό, ερευνητικό και τον γεωτρητικό στόλο και τα drones της, ενώ αλωνίζει και στην υπόλοιπη Ανατολική Μεσόγειο. Εφτασε μέχρι την Κρήτη, τη Ρόδο και το Καστελόριζο, κάτι που πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση Μητσοτάκη αν επιλέξει να προκαλέσει θερμό επεισόδιο. H Κύπρος έγινε πιο στρατιωτικοποιημένη ύστερα από μια 20ετία: βάση drones στο Λευκόνοικο, σχεδιασμός ναυτικής βάσης στην Καρπασία, μεταφορά αρμάτων μάχης. Ο ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδης μιλά για τις τριμερείς, όχι για τα αποτελέσματά τους, που περιορίζονται σε συνεργασίες χαμηλής πολιτικής και κάποιες κοινές ασκήσεις. Τα υπόλοιπα είναι ένας ατέλειωτος ανεξόφλητος λογαριασμός με τη διάλυση του τοπίου για τη λύση του Κυπριακού…

H Κύπρος καταβάλλει σήμερα το πιο ακριβό τίμημα. Το φυσικό αέριο μετατράπηκε από καταλύτης συνεργασίας σε πηγή διαρκούς σύγκρουσης με άνισους όρους. Τώρα, οι Ευρωπαίοι αναζητούν συμβιβασμό καλώντας την κυπριακή κυβέρνηση να δει ρεαλιστικά την πράσινη μετάβαση, καθώς τα χρονικά περιθώρια εξαντλούνται. Τα στοιχεία ενός εφικτού συμβιβασμού επαναλαμβάνονται συνεχώς από τον ΟΗΕ και η Ε.Ε. τα ασπάζεται πλήρως: συνολική επίλυση, ομοσπονδιακές αρμοδιότητες πάνω στους φυσικούς πόρους και κατανομή εσόδων, όπως συμφωνήθηκαν. Τι γίνεται όμως στον ενδιάμεσο χρόνο; Εν γνώσει του ΟΗΕ και της Ε.Ε. είναι επίσης η γραπτή πρόταση που κατέθεσε το ΑΚΕΛ και συζήτησε πρόσφατα με την Ε.Ε. στις Βρυξέλλες ο νέος γενικός γραμματέας του, Στέφανος Στεφάνου. Η διαφοροποίηση ΑΚΕΛ από τη γραμμή Αναστασιάδη είναι ξεκάθαρη γιατί συνδέει την κοινή διαχείριση του φυσικού αερίου με την επαναφορά στις ράγες της επίλυσης του Κυπριακού. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΚΕΛ εισηγείται τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη διαχείριση του φυσικού αερίου υπό την προϋπόθεση της υπογραφής στρατηγικής συμφωνίας για το Κυπριακό – τα 6 σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες. Σε ορατό χρόνο, ακολούθως, να καταλήξουν σε συνολική συμφωνία επίλυσης για να επωφεληθούν από το φυσικό αέριο.