Το εγώ, το εμείς και η Αριστερά
Το να διαχειρίζεσαι εξουσία δεν σημαίνει μόνο να παίρνεις πολιτικές αποφάσεις. Σημαίνει ότι έχεις εξουσιοδοτηθεί να διαχειριστείς την ύπαρξη και την αξιοπρέπεια μιας μικρής ή μεγαλύτερης συλλογικότητας, ενός κόμματος ή και ενός ολόκληρου λαού στην περίπτωση της ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών.
Και όπως έκανε σαφές ο Νίκος Πουλαντζάς στην συνέντευξη του στην εφημερίδα Rinascita τον Οκτώβριο του 1979, τα εργατικά (αριστερά) κόμματα είναι χώροι του συνόλου και της σύνθεσης. Δηλαδή, δεν έχουν θέση σε αυτά προσωπικές πολιτικές αποφάσεις μονοπρόσωπων οργάνων παρά μόνο συλλογικές διαδικασίες καθολικών συναινέσεων.
Από την άλλη μεριά, η διαδικασία απώλειας του δημοκρατικού περιεχομένου ενός εργατικού-αριστερού κόμματος είναι μια διαδικασία αργή μεν και ανεπαίσθητη, αλλά αποτελεσματική και για αυτό εξαιρετικά επικίνδυνη. Και ένας από τους παράγοντες που καθιστούν την προσωπολατρία φαινόμενο ανεπαίσθητο και επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι κανένα από τα στοιχεία που το αποτελούν δεν είναι από μόνο του επικίνδυνο. Ο κίνδυνος δημιουργείται από τη σύζευξη και τη συλλειτουργία όλων αυτών των στοιχείων.
Στο συγκεκριμένο σημείο ίσως αναρωτηθεί ο καλοπροαίρετος αριστερός αναγνώστης αν υπάρχει χώρος στον λόγο του όποιου αριστερού ηγέτη κάθε κομματικής βαθμίδας για τη χρήση του πρώτου ενικού προσώπου. Η απάντηση του γράφοντα είναι σαφώς καταφατική, αν πρόκειται για έναν λόγο αυτοκριτικής και προσωπικής ανάληψης ευθυνών, οι οποίες εκ των πραγμάτων αναλογούν στον πρώτο τη τάξει υπεύθυνο κάθε αριστερής προσπάθειας.