Μαρία Καζάντη

Οι εκπαιδευτικοί, διαπαραταξιακά και αναντίρρητα, υλοποίησαν τις δίχως υποχρεωτικότητα εντολές της υπουργού τους. Είτε διότι θεώρησαν πως πρωτοπορούν είτε διότι φοβήθηκαν κυρώσεις, είτε διότι πίστεψαν πως παιδιά και γονείς το χρειάζονταν είτε για να τσεκάρουν τις δεξιότητές τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, είτε διότι, επί της ουσίας, είχαν ανάγκη την επικοινωνία με τους μαθητές τους. Το σχολικό έτος έληξε με πλήθος προβληματισμούς. Προσγειώθηκαν, Σεπτέμβρης πια, σε μια άνευ προηγουμένου σχολική πραγματικότητα. Τι κι αν έκαναν κι εν μέσω καραντίνας κινητοποιήσεις; Τι κι αν αντέδρασαν στις κάμερες στις σχολικές αίθουσες -φευ, πολλοί τις έβαλαν στα σπίτια τους και στων μαθητών τους; Τι κι αν ζητούν ολιγομελή τμήματα, διορισμούς εκπαιδευτικών, καθαρίστριες/ες, μάσκες κι αντισηπτικά; Μαξιμαλιστικά αιτήματα θεωρούνται τα αυτονόητα. Αντ’ αυτών, η έννοια της λέξης άδεια ευτελίζεται, οι γονικές άδειες πετσοκόβονται, κάποιοι θα έχουν άδεια αλλά θα δουλεύουν εξ αποστάσεως, υπερωριακά ή, ίσως ίσως, διακτινιζόμενοι -ω ναι, η άξια υπουργός κι αυτό θα το εφεύρει. Φαίνεται να υπάρχει εξάλειψη κάθε μορφής αντίστασης, απόρριψη κάθε κοινωνικής αντιπολίτευσης. Τω όντι, για πολλούς/ές είναι πιο εύκολο να πάρουν σκούπα και σφουγγαρίστρα απ’ το να μαζευτούν στα κατά τόπους δημαρχεία και να απαιτήσουν προσλήψεις βοηθητικού προσωπικού. Στην τελική, έχουν να περιμένουν και τα παγουρίνια. Θα τα παραλάβουν με δόξες και τιμές ή θα αντέξουν να αρνηθούν τούτα τα ύψιστης αισθητικής απόλαυσης αντικείμενα; Κι αφού οι λέξεις απεργία – στάση – αποχή είναι μάλλον καυτές και δεν παίζουν, να μην δεχτεί κανένα σχολείο τους... αμφορείς, τα παγούρια δηλαδή, μπορεί να είναι μια πράξη αντίστασης. Και μια απείρου κάλλους εικαστική παρέμβαση εάν τοποθετηθούν τα απαστράπτοντα πολύχρωμα παγούρια, παρέα με κάθε λογής σκουπίδια, να κοσμούν τις εξόδους των σχολείων. Ίσως μια τέτοια πράξη να ονομαστεί η ανταρσία του παγουρίνου και να αποτελέσει την απαρχή ενός μεγάλου κοινωνικού μετασχηματισμού, όπως η ανταρσία της Σούπας στο θωρηκτό Ποτέμκιν. Υπερβολές, θα έλεγε κανείς. Σάματις δεν είναι υπερβολικά σουρεαλιστικές οι μέρες τούτες;

Δεν παραλείπει, όμως, η υπουργός να μαζεύει στοιχεία για το πόσοι συμμετείχαν, αποστέλλοντας έγγραφα στους διευθυντές των σχολικών μονάδων, δηλώνοντας χαρούμενη για την επιτυχία. Φαίνεται, επίσης, να εθελοτυφλεί στα ολοένα και αυξανόμενα παράπονα για καταπάτηση προσωπικών δεδομένων και σε φαινόμενα διαδικτυακού μπούλινγκ, ρίχνοντας το μπαλάκι για την εποπτεία στους εκπαιδευτικούς. Φιλάνθρωπα προσεγγίζει τους πένητες μαθητές δανείζοντας τάμπλετ -ω ναι, θα τα επιστρέψουν αργότερα, σε αντίθεση με τα δώρα συναδέλφων της υπουργών σε καναλάρχες και κλινικάρχες. Όπως σωστά επισημαίνουν χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, “η Κεραμέως δεν μπορεί να φανταστεί πώς είναι να μην έχεις διαδίκτυο, ο Αδωνις να μην έχεις δυο μισθούς στην άκρη, ο Κυριάκος να περνάς με 800 ευρώ”.  Μα, εν μέσω εγκλεισμού και πολυνομοσχέδιο πρόλαβε να εκπονήσει. Με αξιολογήσεις και επιμορφώσεις σε “αδαείς” εκπαιδευτικούς , με τράπεζα θεμάτων, με νέες θεματικές ενότητες στην υποχρεωτική εκπαίδευση, με διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και άλλα πολλά. Και η συζήτηση με τους ενδιαφερόμενους, σωματεία κλπ;  Προφανώς στο γύψο. Ποιεί δε την νήσσα για το επίμαχο ζήτημα των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων -του Ιουνίου άραγε; Και όσο εμείς “μένουμε σπίτι”, η τύχη μας δουλεύει. Ακάλεστοι στη διαβούλευση για το νομοσχέδιο, θα αυτοπροσκληθούμε να απαντήσουμε. Προφανώς αγωνιστικά, εννοείται μαζικά, υπερασπιζόμενοι τα αυτονόητα που πόρρω απέχουν από ΄κείνα που έχουν κατά νου οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις. Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, θα είμαστε στο πλευρό του ενός τρίτου της κοινωνίας που, νομίμως και μονίμως, στον υπαρκτό καπιταλισμό τίθεται στην απ’ έξω. Στην τελική, και οι κακοπληρωμένοι εκπαιδευτικοί αυταπάτες δεν έχουν, μέρος τούτου του ενός τρίτου, που όσο πάει και διευρύνεται, είναι. Όπως και οι γονείς των μαθητών τους. Λεφτόδεντρα δεν φυτρώνουν στα χωράφια τους. Όσο δε η οικονομική κρίση βαθαίνει, τόσο η ταξική μεροληψία πια “δεν είναι επιλογή, είναι υποχρέωσή μας”.

Το σύστημα, την επόμενη μέρα της νέας οικονομικής κρίσης, εκ κορονοϊού προερχόμενης, θα έχει νικητές και ηττημένους. Ουαί κι αλίμονό του αν νικητές δεν είναι οι έχοντες και οι κατέχοντες. Αλίμονό του, αν δεν βάλει σε λειτουργία τον αγαπημένο του κοινωνικό αυτοματισμό, τη λατρεμένη του ενδοταξική διαμάχη. Προκομμένος δάσκαλος/α που έστειλε ηλεκτρονικά ραβασάκια, ή και χειρόγραφα που τα άφησε στο φούρνο της γειτονιάς, λες και από εκεί ο κορονοϊός απουσίαζε, ανεπρόκοπος/η ο άλλος/η που ή ο υπολογιστής του κράσαρε ή δεν δεχόταν να αφήνει μαθητές στην απ’ έξω. Στην τελική, έρχεται και η αξιολόγηση, σ’ ένα σχολείο που πώς θα είναι την επόμενη μέρα, δεν ξέρουμε. Είμαστε όμως βέβαιοι ότι στο παζάρι θα μπουν θεσμικά και εργασιακά δικαιώματα. Ο σώζων εαυτό σωθήτω, έστω και εξ αποστάσεως και αυτή η περιβόητη ατομική ευθύνη μάλλον ήρθε για να μείνει φέρνοντας σε αμηχανία μέχρι και συνδικαλιστικά σωματεία. Οι εργατικοί αγώνες της επόμενης μέρας θα είναι άραγε εξ αποστάσεως ή με συλλογικές διαδικασίες και ταξική αλληλεγγύη στους δρόμους; Ή μήπως με το να “τη βολέψω”; Σε κάθε περίπτωση, το εργαλείο των νέων τεχνολογιών ή θα δίνει ίσες ευκαιρίες στους πάντες ανά την επικράτεια στη δημόσια και δωρεάν παιδεία ή μπάζει από παντού, κρίνεται ανεπαρκές και απορρίπτεται. Πόσα, αλήθεια, από τα κονδύλια που θα δοθούν λόγω κρίσης αναλογούν στην παιδεία; Μήπως το περιβόητο 15% το έχουμε πια ξεχάσει; Και την ψυχολογική στήριξη της εκπαιδευτικής κοινότητας – μαθητές, δάσκαλοι, γονείς- ευγενική χορηγία τίνος θα είναι; Κάποιου ιδρύματος ενδεχομένως; Φιλολογικές, ξανά μανά, οι ερωτήσεις. Έτσι κι αλλιώς, οι κονδυλοφόροι του νεοφιλελευθερισμού, ονόματα δεν λέμε, δεν τους διαφημίζουμε, έπιασαν δουλειά. “Οι ταπεινοί γύρω μας έριξαν λόγια βδελυρά και μας εμίσησαν, αλίμονο αν δεν μας μισούσαν, αυτό θα σήμαινε πως συγγενεύουμε με την ταπεινή και πρόστυχη ψυχή τους” λέει ο Μίλτος Κουντουράς. Προσυπογράφω και εξαιρετικά τους το αφιερώνω.

Στο σημερινό, σκληρότερο από ποτέ, υπαρκτό καπιταλισμό, «το χρήμα εξουσιάζει την κυβερνητική πολιτική, οι ηγέτες συνδέονται στενά με ένα δίκτυο πολυδισεκατομμυριούχων ολιγαρχών που θεωρούν ότι ο κόσμος είναι το οικονομικό τους παιχνιδάκι». Και αυτοί οι πολυδισεκατομμυριούχοι ολιγάρχες είναι οι ίδιοι κάτοχοι των ιδρυμάτων, που, ενώ κατ’ επίφαση ανακουφίζουν τους προλετάριους, στην πραγματικότητα πρωτοστατούν «στην αναπτυσσόμενη παγκόσμια κίνηση προς τον αυταρχισμό, την ολιγαρχία, την κλεπτοκρατία». Βαθύνουν έτσι την ταξική ανισότητα, σταθεροποιούν τη σχέση εξουσίας με τους αναξιοπαθούντες εργαζόμενούς τους, αποδεικνύοντας έτσι πως τα ιδρύματά τους είναι ακραία νεοφιλελεύθερα μορφώματα. Τι κι αν χαρίζουν υπολογιστές σε -λίγα- σχολεία; Τι κι αν παραδίδουν -ολίγα- ασθενοφόρα στα νοσοκομεία; Τι κι αν σπονσοράρουν θεατρικές παραστάσεις; Είναι βέβαιο πως αν πλήρωναν τους φόρους τους κανονικά, τα κράτη δεν θα είχαν ανάγκη την -υποτιθέμενη- κοινωνική τους ευαισθησία. Και ούτε θα ένιωθαν την ηθική υποχρέωση να βαφτίζουν με τα ονόματα «λαμπρών ευεργετών» δρόμους, λιμάνια, πλατείες, νοσοκομεία. Εάν πράγματι οι «ιδρυματούχοι» οραματίζονταν «την ενίσχυση της δημοκρατίας, την ισότητα, την οικονομική, κοινωνική, φυλετική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη», θα ήταν οι πρώτοι που θα υπεραμύνονταν των συλλογικών συμβάσεων, της εφαρμογής του 35ωρου, της αύξησης του κατώτατου μισθού στα 1.200 ευρώ -άραγε με ολιγότερα ζει κανείς αξιοπρεπώς;-, του σεβασμού των δικαιωμάτων των εγκύων και των γονιών κάθε φύλου, της ισχύς των συνδικάτων. Θα υπεραμύνονταν επίσης, όπως οι εστεμμένες των καλλιστείων, όσο κλισέ κι αν ακούγονται, της παγκόσμιας ειρήνης, της καταπολέμησης της πείνας, της προστασίας του περιβάλλοντος. Αξίες από τις οποίες διαπνέονται τα σχολικά εγχειρίδια, ενώ πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων βασίζονται σ’ αυτές.