Δημήτρης Παπαδημούλης, Κατερίνα Κονέτσνα, Μαρκ Μποτένγκα

Παρά τις τεράστιες επιδοτήσεις - πάνω από 12 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ - που έχουν προσφερθεί στις ιδιωτικές εταιρείες, θα εξακολουθήσουμε να αντιμετωπίζουμε σοβαρή έλλειψη εμβολίων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόσβαση στα εμβόλια Covid-19 παραμένει ανησυχητικά χαμηλή: Σήμερα, έχει εμβολιαστεί λιγότερο από το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 90% του πληθυσμού στις φτωχότερες χώρες του κόσμου δεν θα εμβολιαστεί φέτος. Επίσης, πολλοί Ευρωπαίοι δεν θα προλάβουν να λάβουν την περιζήτητη δεύτερη δόση. Η τρέχουσα αρχιτεκτονική δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας εκχωρεί όλη τη δυνατότητα επέκτασης της παραγωγής εμβολίων στους κατόχους των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Το μονοπώλιο που παραχωρήθηκε στις μεγάλες φαρμακευτικές, τους έχει επιτρέψει να αντισταθούν σε κάθε είδους διεθνή προσπάθεια ανταλλαγής επιστημονικών δεδομένων και τεχνολογίας, καθιστώντας αδύνατη την συμμετοχή άλλων παραγωγών απ’ όλο τον κόσμο. Εναπόκειται στις εταιρείες να αποφασίσουν εάν θα συνάψουν συμφωνίες αδειοδότησης ή κατασκευής με άλλες εταιρείες. Αυτό πιθανώς εξηγεί γιατί χρησιμοποιούμε σήμερα μόνο το 43% της παγκόσμιας παραγωγικής ικανότητας. Ο μόνος τρόπος για την αύξηση της παραγωγής εμβολίων, το συντομότερο δυνατό, είναι η άρση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η μεταφορά τεχνολογίας σε περισσότερους. Τα επιχειρήματα των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών για διατήρηση του μονοπωλίου των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια έχουν ήδη καταπέσει. Λοιπόν, ποιος θα είναι ο δρόμος προς τα εμπρός από τώρα και στο εξής;