Laura Basu

Η επανεξέταση του ρόλου της εργασίας είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό θέμα για τη δημιουργία «καλών κοινωνιών». Κατά τον ίδιο τρόπο που ο ιός έκανε σαφές με οδυνηρό τρόπο ποιοι είναι οι «βασικοί εργαζόμενοι», έχει επίσης αποδειχθεί ότι πολλές από τις εργασίες που κάνουμε δεν είναι αναγκαίες ή ευχάριστες – τις κάνουμε αποκλειστικά για να έχουμε κάποια λεφτά να ζήσουμε. Αυτή η εργασία που σπαταλιέται δεν είναι μόνο κοινωνικά άχρηστη αλλά και πραγματικά καταστροφική, τόσο για την ευζωία μας όσο και για το φυσικό περιβάλλον. Πρέπει να τα καταφέρουμε να απαλλαγούμε από τις άχρηστες δουλειές, χωρίς όμως να πέσουν στη φτώχεια εκατομμύρια άνθρωποι. Το ενιαίο βασικό εισόδημα, παράλληλα με την παροχή καθολικών υπηρεσιών και τη μείωση της εργάσιμης εβδομάδας, είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης. Ίσως το σημαντικότερο θέμα είναι η ανάγκη να εγκαταλείψουμε το στόχο της μεγέθυνσης του ΑΕΠ, στρεφόμενοι σε οικονομίες που θα βασίζονται περισσότερο στη φροντίδα. Αυτό σημαίνει να μειώσουμε την κατανάλωση και τη σπατάλη εκείνων που βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, και να γίνουμε πιο εφευρετικοί ως προς το τι και πόσο να παράγουμε παγκοσμίως. Μπορούμε να είμαστε πολύ πιο αποδοτικοί στη χρήση των διαθέσιμων πόρων χρησιμοποιώντας αποκεντρωμένα εργαλεία σχεδιασμού, όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές εταιρείες. Το πιθανότερο είναι ότι η θυσία που θα υποστούν οι περισσότεροι από εκείνους που θα χρειαστεί να τους μειώσουμε την κατανάλωση δεν θα είναι τόσο μεγάλη. Η επιδίωξη της διαρκούς συσσώρευσης κερδών έχει ως αποτέλεσμα να φορτωνόμαστε, μέσω της διαφήμισης, περιττά σκουπίδια που είναι φτιαγμένα να απαξιώνονται πολύ γρήγορα, προϊόντα που στην πραγματικότητα ούτε θέλουμε, ούτε χρειαζόμαστε. Δημιουργώντας πράγματα που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και προβλέποντας να υπάρχουν κοινωνικοί χώροι όπου δεν είναι υποχρεωτικό να καταναλώνουμε, θα κάνουμε καλύτερη τη ζωή μας. Από όλα αυτά προκύπτει ότι ο βασικός στόχος είναι να πετάξουμε έξω το κέρδος από ένα σημαντικό αριθμό οικονομικών δραστηριοτήτων και να φέρουμε μέσα τη δημοκρατία. Η οικονομική μεγέθυνση δεν είναι αυτή που ευθύνεται για την περιβαλλοντική καταστροφή και την ανισότητα. Την ευθύνη φέρει η επιδίωξη που βρίσκεται πίσω από την οικονομική μεγέθυνση: η συσσώρευση κεφαλαίου και το κίνητρο του κέρδους. Αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαία η μετάβαση από τον καπιταλισμό σε μετακαπιταλιστικές κοινωνίες. Η επιστροφή της δημόσιας ιδιοκτησίας είναι ψηλά στην ατζέντα, αλλά η διαχείρισή της πρέπει να γίνεται με έναν πιο δημοκρατικό, αποκεντρωμένο τρόπο από αυτόν που γνωρίσαμε στο παρελθόν. Ειδικότερα, η οικονομία των βασικών αγαθών πρέπει να τεθεί υπό δημοκρατικό έλεγχο. Ξέρουμε ποια είναι αυτά τα βασικά αγαθά, μάς τα αποκάλυψε ο ιός – η υγεία, η τροφή, το νερό, η ενέργεια, η εκπαίδευση, η στέγαση, η φροντίδα. Οι «καλές κοινωνίες» μας θα είναι επίσης απελευθερωμένες από την τυραννία του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου – με τη δημιουργία δημόσιων και συνεταιριστικών τραπεζών, καθώς και με την απαγόρευση του μεγαλύτερου μέρους των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων, και το κλείσιμο των φορολογικών παραδείσων. Η δημιουργία χρήματος μπορεί να τεθεί υπό δημόσιο και δημοκρατικό έλεγχο.