Γιώργος Μπάλιας

Σήμερα, κάνουμε μια εξαίρεση ως προς τα κείμενα που συνήθως δημοσιεύονται στις Ιδέες, φιλοξενώντας ένα…

Η σύγκλιση Αριστεράς και Οικολογίας δεν είναι κάτι που αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια. Στο θεωρητικό…

Δύο είναι τα νέα που μάς έρχονται από την ΕΕ σχετικά με τα φυτοφάρμακα. Το…

Άρχισαν σήμερα οι εργασίες της COP27 μέσα σε ένα κλίμα απαισιοδοξίας σχετικά με την επιτυχία…

Ακούσαμε στη βουλή τον υπουργό περιβάλλοντος να δηλώνει ότι αποσύρει τις διατάξεις του ν/σ σχετικά…

Το τελευταίο διάστημα είμαστε μάρτυρες εκβιαστικών κινήσεων εταιριών εναντίον πολιτών που υπερασπίζονται το περιβάλλον σε…

Καθοριστικής σημασίας είναι η προώθηση μιας συνολικής πολιτικής για το κλίμα, στην οποία η ανάπτυξη ΑΠΕ θα είναι σε συνάρτηση με την προαγωγή και άλλων τομεακών στόχων. Τέτοιοι στόχοι αφορούν την αντιμετώπιση των εκπομπών στους τομείς των κτιρίων, των μεταφορών, της γεωργίας, των αποβλήτων, που η επίτευξη τους θα επιφέρει μείωση κατά 40% των εκπομπών. Περαιτέρω, η ανάπτυξη ΑΠΕ θα πρέπει να σέβεται την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρέπει να προκαλεί σημαντική βλάβη στη βιοποικιλότητα, εφαρμόζοντας παράλληλα την αρχή της προφύλαξης. Ο σεβασμός της αρχής της μη πρόκλησης βλάβης αποτελεί νομικό κανόνα της ΕΕ και κατ’ επέκταση της χώρας μας, οι δε παράμετροί της ορίζονται σαφώς στη νομοθεσία. Η διοίκηση, λοιπόν, είναι υποχρεωμένη να τηρεί τον κανόνα αυτό, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να αρθεί το καθεστώς των πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων και να επανέλθει η διαδικασία ΕΠΕ για όλες τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Η εν λόγω συνολική πολιτική θα πρέπει να αποτυπωθεί στο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα που πρόκειται να αναθεωρηθεί, δεδομένου ότι το υπάρχον είναι επικεντρωμένο στην ανάπτυξη ΒΑΠΕ (μεγάλης κλίμακας αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκά) και προσανατολισμένο προς την αναδιάρθρωση της αγοράς ενέργειας προς όφελος ενός μικρού κύκλου μεγάλων εταιρειών, καθόσον δεν εντάσσει την κοινωνία στην εξυπηρέτηση αυτού του στόχου, αφού δεν υπάρχει αναφορά στις ΜΜΕ, στις ενεργειακές κοινότητες ή στην τοπική αυτοδιοίκηση, πράγμα που επιβάλλεται να γίνει άμεσα. Ειδικότερα, η εγκατάσταση ΑΠΕ, ιδίως Α/Γ, δεν θα πρέπει να γίνεται σε δάση και δασικές εκτάσεις, δεδομένου ότι η διατήρηση και, κυρίως, η ενίσχυσή τους αποτελεί στόχο της πολιτικής της ΕΕ για τα δάση, καθώς λειτουργούν ως καταβόθρες του διοξειδίου του άνθρακα. Επομένως, η εθνική νομοθεσία που επιτρέπει την εγκατάσταση στα δάση θα πρέπει να καταργηθεί, διότι διαφορετικά δεν υπάρχει η επιβαλλόμενη από τη νομοθεσία της ΕΕ συνεκτική πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει τα δικαστήρια να εφαρμόζουν το σύνολο της νομοθεσίας για το κλίμα και να ακυρώνουν κάθε επέμβαση στα δάση, πράγμα που γίνεται σε άλλες χώρες (Γαλλία, Βέλγιο κλπ). Τέλος, στο πλαίσιο της αλλαγής της διαδικασίας αδειοδότησης των Α/Γ, θα πρέπει να περιλαμβάνεται η υποχρέωση ολικής εκσκαφής των θεμελίων τους και η ανακύκλωση του συνόλου των στοιχείων που τις συνθέτουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Όπως είναι γνωστό μπαίνουμε στη φάση υλοποίησης των δράσεων της πράσινης μετάβασης σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αυτό το στάδιο είναι καίριας σημασίας διότι η υλοποίηση του έχει να κάνει με την επιλογή των δράσεων και του τρόπου εφαρμογής τους, που σύντομα θα δουν το φως της δημοσιότητας. Εδώ, λοιπόν, θα πρέπει να επικεντρωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στη βάση, κυρίως, των προβλέψεων του κανονισμού για την ταξινόμηση. Π.χ. η ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε περιοχές του δικτύου Νatura 2000 ή στις κορυφές των βουνών είναι μια επιλογή αποδεκτή από το κόμμα; Η προστασία της βιοποικιλότητας κατέχει έμπρακτα σημαντική θέση στις προτεραιότητες του κόμματος; Η θέση του θα πρέπει να είναι απολύτως σαφής: απαγόρευση εγκατάστασης ανεμογεννητριών σε τέτοιες περιοχές και ενίσχυση του καθεστώτος προστασίας της βιοποικιλότητας. Μια πρόταση θεσμικού χαρακτήρα θα ήταν η ριζική αναθεώρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας με πρώτο βήμα τη θέσπιση ανεξάρτητης περιβαλλοντικής αρχής η οποία θα διεξάγει τις διαβουλεύσεις κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και θα υποβάλει, αφού αξιολογήσει αιτιολογημένα τις απόψεις των πολιτών, την πρότασή της στην αδειοδοτούσα αρχή. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι απαιτείται ένα συνολικό συνεκτικό σχέδιο που θα προσδιορίζει επακριβώς το μίγμα ενέργειας και την εξοικονόμηση της, σχέδιο που θα είναι εξακτινωμένο σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Π.χ. θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη του πράσινου υδρογόνου σε κάθε συγκεκριμένη περιφέρεια για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, έτσι ώστε να πέσει στο κενό η προσπάθεια των μεγάλων εταιρειών να χρησιμοποιηθούν οι αγωγοί φυσικού αερίου για τη μεταφορά του υδρογόνου. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, τα περισσότερα από τα οποία είναι πολύ παλαιά και απαιτείται, για το λόγο αυτό, ένας συνολικός επαναπροσανατολισμός προς ριζικές ενεργειακές ανακαινίσεις και μεγάλες αλλαγές θεσμικού χαρακτήρα. Επίκεντρο της αναβάθμισης θα πρέπει να είναι οι ενεργειακά υποβαθμισμένες κατοικίες και τα φτωχά στρώματα που υποφέρουν από ενεργειακή φτώχεια, με την πρόβλεψη το κόστος της αναβάθμισης να το καλύψει πλήρως η πολιτεία.