Για το ΕΑΜ, η επανάσταση του 1821 αποτελεί σημείο αναφοράς. Ήταν εύκολη η δημιουργία αναλογιών και παραλληλισμών ανάμεσα στην επανάσταση ενάντια σε ένα ξένο δυνάστη και τον αγώνα για την απελευθέρωση της χώρας από τους κατακτητές. Κοινός παρονομαστής ήταν ο πατριωτισμός, ο αγώνας για ελευθερία και ανεξαρτησία. Στα χρόνια του Εμφυλίου ήταν πιο δύσκολο να δημιουργηθούν αναλογίες με το 1821. Ωστόσο, και σε αυτήν την περίπτωση το ΚΚΕ και ο ΔΣΕ θα επιδιώξουν να κατασκευάσουν μια συνέχεια στη βάση του αγώνα για εθνική ανεξαρτησία. Στα κείμενα και τις διακηρύξεις της εποχής, η Ελλάδα εμφανίζεται ως υποδουλωμένη στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, άρα με αυτό το ερμηνευτικό σχήμα κατασκευάζονται συνέχειες και αναλογίες με τον αγώνα του 1821. Πάντως, εάν το ΕΑΜ στη διάρκεια της Κατοχής κατάφερε να πείσει την ελληνική κοινωνία για τις αναλογίες με το 1821, δεν συνέβη το ίδιο με το ΚΚΕ στον Εμφύλιο. Παρά τις αναφορές στο 1821 και τους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου που έγιναν στην ελεγχόμενη από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση επικράτεια, λίγοι μπορούσαν να δουν ομοιότητες ανάμεσα στην Επανάσταση και τον Εμφύλιο.