«People have the power» (οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη), τραγουδούσε το 1988 η Πάτι Σμιθ σε ένα τραγούδι – ύμνο στη συλλογικότητα, στην αλληλεγγύη, στο «μαζί». Δεν μπορούμε, φυσικά, να γνωρίζουμε τις μουσικές προτιμήσεις των μελών της κυβέρνησης, ούτε τη σχέση τους με τη ροκ σκηνή, αυτό που μπορούμε, ωστόσο, με σιγουριά να εικάσουμε είναι πως το συγκεκριμένο τραγούδι προφανώς και δεν (μπορεί να) συγκαταλέγεται -ως προς το πνεύμα, τουλάχιστον- στα αγαπημένα τους top 10. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, όταν είναι γνωστή η… αλλεργική αντίδραση της ΝΔ απέναντι σε κάθε τι φέρει τη σφραγίδα μιας οποιασδήποτε κοινότητας, ή είναι αποτέλεσμα συλλογικής δράσης και όχι μεμονωμένων «άριστων» υποκειμένων.
Η περίπτωση του ΚΕΘΕΑ -όπου μετά την ΠΝΠ του 2019, με την οποία αντικατέστησαν βίαια το εκλεγμένο και άμισθο ΔΣ του οργανισμού, διορίζοντας «ημετέρους», η κυβέρνηση επιχειρεί σήμερα να καταργήσει τον πλέον πετυχημένο φορέα απεξάρτησης- δεν είναι μοναδική. Ξεχωρίζει, ωστόσο, γιατί συνοψίζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά στα οποία η Δεξιά στέκεται ανέκαθεν απέναντι. Ευάλωτες ομάδες, απεξάρτηση, οργάνωση «από τα κάτω», εθελοντική δράση, άμισθο ΔΣ, κοινοτική και κοινωνική σύνδεση, επανένταξη, αποδοχή. Ένα μωσαϊκό λέξεων και εννοιών τόσο ξένες και τόσο μακρινές στον αξιακό κώδικα των κυβερνώντων και γι’ αυτό τόσο πρόθυμα εξοβελιστέες.
Αναμενόμενη δεξιά ιδεοληψία
Γνώριζαν καλά τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε η απόπειρα αντικατάστασης ενός φορέα με 38 χρόνια ιστορίας, από ένα γραφειοκρατικό, αναχρονιστικό μόρφωμα. Οι αντιδράσεις αυτές δεν τους απασχολούν. Όχι γιατί αισθάνονται τη σιγουριά και την ασφάλεια μιας λαοπρόβλητητης κυβέρνησης -το αντίθετο. Αλλά γιατί η συγκεκριμένη κατηγορία συνανθρώπων μας -οι τοξικοεξαρτημένοι- η προστασία, η ασφάλεια και η μέριμνα γι’ αυτούς μέσα από το συγκεκριμένο μοντέλο λειτουργίας που το ΚΕΘΕΑ προσέφερε, προσκρούουν στην ιδεοληψία της ΝΔ.
Γράφαμε στην Εποχή στις 15/11/2020, με αφορμή την πανδημία: «Μόνο εντύπωση δεν προκαλεί η επίδειξη μηδενικής μέριμνας για ανθρώπους που ήταν, ούτως ή άλλως για τους κυβερνώντες, ουσιαστικά “αόρατοι”. Οι “παρίες της κοινωνίας” που συνιστούν τις πλέον απροστάτευτες και, ως εκ τούτου, τις πλέον εκτεθειμένες στον κίνδυνο πληθυσμιακές ομάδες, αφού καμία, μέχρι τώρα, σοβαρή κοινωνική μέριμνα δεν έχει προβλεφθεί, κάτι που μάλλον εντείνει την υποψία ότι έχουν απλά αφεθεί στην “ανοσία της αγέλης”. Πρόσφυγες, φυλακισμένοι, τοξικοεξαρτημένοι, άστεγοι, Ρομά, σεξεργάτριες περνούν κάτω από τα ραντάρ της όποιας κρατικής φροντίδας, αφού η κυρίαρχη αντίληψη δεν… επιτρέπει τέτοιου είδους ευαισθησίες. Καμία έκπληξη, βέβαια.. Γιατί όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με απόλυτη φυσικότητα, χαρακτήριζε τις ανισότητες σαν “φυσικό φαινόμενο” ή όταν “ανακάλυπτε” πως “υπάρχουν άνθρωποι εξαρτημένοι από το μισθό τους”, δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μιλά με βάση το ιδεολογικό του υπόβαθρο».
Έτσι και τώρα. Χωρίς αιδώ, σε μια αλαζονική επίδειξη ισχύος και με απροκάλυπτη τη διάθεση εξυπηρέτησης ιδιωτικών δομών απεξάρτησης -ναι, είναι πολλά τα λεφτά- η κυβέρνηση προχωρά σε μια από τις πιο ταξικές, και ταυτόχρονα τοξικές, πράξεις της. Χτυπά τη δωρεάν παροχή φροντίδας, σε μια εποχή μάλιστα που η λαίλαπα των εξαρτήσεων ολοένα και φουντώνει. Είναι ενδεικτικά τα ευρήματα του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών στα λύματα της Αττικής, σύμφωνα με τα οποία, η αύξηση στη χρήση ψυχοτρόπων και ναρκωτικών ουσιών που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του πρώτου λοκντάουν, μετατράπηκε σε «έκρηξη» κατά τη διάρκεια του δεύτερου πανδημικού κύματος, με τη χρήση κοκαΐνης να αυξάνεται, το περασμένο φθινόπωρο, κατά 80% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Απόλυτα συνειδητό χτύπημα
Αυτή, λοιπόν, τη στιγμή, του αυξημένου στρες και των ψυχολογικών αδιεξόδων της πανδημίας, αποφασίζει η κυβέρνηση να χτυπήσει. Αποφασίζει πως δεν χρειάζονται καν προσχήματα, πως θα επιτεθεί σε ό,τι μπορεί να στέκεται όρθιο και να θυμίζει πως δικαίωμα στη ζωή, δικαίωμα στη δεύτερη ευκαιρία έχουν όλοι. Αποφασίζει να γκρεμίσει ό,τι συμβάλλει στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στην καταπολέμηση του στίγματος. Και το κάνει απολύτως συνειδητά. Όχι γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, αλλά γιατί δεν θέλει. Σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής της, και ενώ η πανδημία σαρώνει τα πάντα, διακρίνουμε μια κατά μέτωπο επίθεση στον «εχθρό λαό», που βρίσκεται σε καραντίνα. Μια επίθεση που ισχύει στο πολλαπλάσιο για τους «αόρατους» ανθρώπους -έτσι όπως αυτοί περιγράφηκαν πιο πάνω- και οι οποίοι αν κάνουν το… λάθος να διεκδικήσουν τη ζωή τους ξανά, μέσα μάλιστα από δημοκρατικές διαδικασίες, όπου το «μαζί» και το «εμείς» είναι η κινητήρια δύναμη, όπως στην περίπτωση του ΚΕΘΕΑ, οδηγούνται και πάλι στο περιθώριο.
Και αυτό ακριβώς είναι ο ορισμός της πολιτικής χυδαιότητας. Η εφαρμογή, ωστόσο, από την κυβέρνηση του δόγματος «το κάνω γιατί μπορώ», με έκδηλη μάλιστα την περιφρόνηση και την αφ’ υψηλού προσέγγιση μιας δύσκολης πραγματικότητας, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται στους κόλπους των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, δεν πρέπει να μας ξενίζει. Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας πολιτικής κάστας εμφορούμενης από τις αρχές και τα ιδεώδη της Δεξιάς. Χαρακτηριστικό, δε, της απαξίας με την οποία αντιμετωπίζουν το όλο θέμα, είναι το γεγονός ότι «διάψευση» στα όσα κατά κόρον γράφονται για τις επιχειρούμενες αλλαγές στο ΚΕΘΕΑ -μετά και το θόρυβο που προκλήθηκε- έβγαλε το Παρατηρητήριο Fake News της ΝΔ και όχι το εποπτεύον υπουργείο Υγείας!
Κι αν η κυβέρνηση «το κάνει γιατί μπορεί», οι υπόλοιποι ας ξαναεμπνευστούμε από την Πάτι Σμιθ και ας πράξουμε αναλόγως:
We can turn the world around /Μπορούμε να γυρίσουμε τον κόσμο
We can turn the earth’s revolution / Μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που γυρίζει η γη
We have the power / Έχουμε τη δύναμη People have the power / Οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη
