Δεν είναι η πρώτη φορά που στο άκουσμα μιας αποτρόπαιας είδησης (της γυναικοκτονίας της Καρολάιν, εν προκειμένω), «πέφτουμε από τα σύννεφα». Και μετά το αρχικό σοκ, να οι εύκολοι αφορισμοί, να τα εύκολα συμπεράσματα, να τα κοινωνικά ανακλαστικά έμπλεα ρατσισμού και ξενοφοβίας, να η –υποδόρια στην αρχή, ξεκάθαρα ξεδιάντροπη στη συνέχεια– ενοχοποίηση του θύματος (όταν ανακαλύφθηκε η ταυτότητα του συζύγου δράστη). Πόσο, ωστόσο, ξενίζει αυτού του είδους η αντίδραση; Πόσο μη αναμενόμενη είναι η διαμόρφωση ενός πλαισίου όπου κυριαρχεί ο κοινωνικός συντηρητισμός και η λογική της «κλειδαρότρυπας»; Για να δούμε…
Δεν είναι μυστικό πως τόσο στην Ευρώπη –με τις χώρες του Βίσενγκραντ (Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Πολωνία) να δίνουν τον τόνο– όσο και παγκοσμίως, επιχειρείται δυναμικά μια παλινόρθωση συντηρητικών αξιών και προταγμάτων. Συντομογραφία του «alternative right», που μεταφράζεται πρακτικά ως «εναλλακτική δεξιά», η alt right –ξεκινώντας από τις ΗΠΑ– έκανε δυναμικά την εμφάνισή της επιχειρώντας ένα rebranding στο λόγο της ακροδεξιάς, έτσι ώστε να καταστεί ελκυστικότερη και να βρει ευήκοα ώτα σε πολυπληθέστερα ακροατήρια.
Συνειδητή επιλογή
Στα καθ’ ημάς, η διάλυση της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής και η αγωνία –λόγω της αναμενόμενης κυβερνητικής φθοράς– της ΝΔ να αποκομίσει κομματικά οφέλη από το κενό που δημιουργήθηκε στα δεξιά της, απελευθέρωσε δυνάμεις στο εσωτερικό της που, επί της ουσίας, κανονικοποιούν το λόγο της ακροδεξιάς. Αν και σε θεωρητικό επίπεδο διατηρεί τη διακηρυκτική της προσήλωση στη φιλελεύθερη δημοκρατία, η ΝΔ τόσο ως αντιπολίτευση όσο και ως κυβέρνηση ανέπτυξε και αναπτύσσει –με συγκεκριμένα στελέχη της να πρωτοστατούν– μια τέτοια ρητορική που, μολονότι δεν έχει πάντα ανοιχτά alt right χαρακτηριστικά, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως συμβατή και ανεκτική προς ακροατές με τέτοιες κλίσεις. Απόψεις και θέσεις σε ζητήματα όπως το μεταναστευτικό-προσφυγικό, στο δίπολο ασφάλεια-δικαιώματα ή –και λόγω επικαιρότητας– σε θέματα που άπτονται της γυναικείας χειραφέτησης, φανερώνουν όχι μόνο τη διολίσθηση αλλά τη συνειδητή επιλογή να ενισχύσει μια ακροδεξιά ατζέντα την οποία υπηρετεί με ευλαβική συνέπεια [Πώς να ξεχάσουμε, αλήθεια, το διαβόητο συνέδριο «γονιμότητας», τη φωτογράφιση της Προέδρου της Δημοκρατίας στο φράχτη του Έβρου, τη φωταγώγηση της Βουλής με εικόνες της Παναγίας και τανκς ή την πανεπιστημιακή αστυνομία;]
Για χρόνια το νυν κυβερνών κόμμα πότιζε δηλητήριο την ελληνική κοινωνία μιλώντας για τα «δολοφονικά» ένστικτα του «άλλου» –του ξένου, του πρόσφυγα, του διαφορετικού– επένδυε στις εθνικιστικές κορόνες, όπως στην περίπτωση της Συμφωνίας των Πρεσπών και επέλεγε τη δολοφονία χαρακτήρων πολιτικών του αντιπάλων (βλ. ΣΥΡΙΖΑ) στο όνομα της εκλογικής επικράτησης. Βοηθούσης και της χρόνιας και πολυεπίπεδης (οικονομικής, πολιτικής, πολιτισμικής) κρίσης, ενθάρρυνε μηχανισμούς κοινωνικού αυτοματισμού και μπόρεσε να διαμορφώσει, αργά αλλά σταθερά, μια κοινωνική συνείδηση στη βάση της οποίας ο «ένοχος» δεν μπορεί παρά να είναι ο κάθε λογής «εισβολέας» –που…όλως τυχαίως φέρει πάντα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. (Αλίμονο όταν οι αποδείξεις διαψεύσουν το αφήγημα…)
Αδιαπέραστο δίχτυ ασφαλείας
Σε αυτή την προσπάθεια φυσικά και δεν ήταν μόνη. Το έχουμε ξαναγράψει: η ΝΔ είναι το μοναδικό κόμμα το οποίο απολαμβάνει τέτοιας απλόχερης –με το αζημίωτο, φυσικά– προστασίας από τα ΜΜΕ. Το δίκτυ ασφάλειας γύρω από την κυβέρνηση και το κόμμα φαίνεται αδιαπέραστο και οι όποιες ρωγμές εμφανίζονται είναι, δυστυχώς, οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ο ρόλος εκδοτών, συγκεκριμένων προβεβλημένων δημοσιογράφων και της πλειονότητας των τηλεοπτικών καναλιών, πόρρω απέχει από το δημοσιογραφικό λειτούργημα το οποίο εξακολουθεί να κατασυκοφαντείται και να βουλιάζει καθημερινά στην ανυποληψία. Όπως έλεγε ο Λουί Αλτουσέρ, οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους –με τον Τύπο να αποτελεί έναν από τους πλέον ισχυρούς– αποβλέπουν στην υποταγή των πολιτών μέσω της πειθούς, του πειθαναγκασμού. Γι’ αυτό και είναι πολυτιμότεροι στις κυρίαρχες ελίτ απ’ ό,τι οι κατασταλτικοί μηχανισμοί – τα σώματα ασφαλείας, τα δικαστήρια, κλπ. Και μπορεί φυσικά να αναφερόμαστε σε ιδιωτικά ΜΜΕ, οι σχέσεις ωστόσο απροκάλυπτης διαπλοκής και εξάρτησης από την κυβέρνηση δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας ως προς το στόχο. Που δεν είναι άλλος από τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης προς μία συγκεκριμένη ιδεολογικοπολιτική κατεύθυνση («αρένα» στην οποία, δυστυχώς, παίζει ανερυθρίαστα και η ΕΡΤ ξεχνώντας ποιος είναι ο ρόλος που η δημόσια ραδιοτηλεόραση οφείλει να έχει).
Εδραίωση, λοιπόν, και ενίσχυση ενός κοινωνικού συντηρητισμού –με εμφανείς, συχνότατα, ακροδεξιές επιρροές– είναι ο διακηρυγμένος στόχος της Δεξιάς. Ούτε τον κρύβει, ούτε αισθάνεται άσχημα για αυτόν. Για την επίτευξή του χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, στην ιεράρχηση των οποίων η καλλιέργεια ενός συλλογικού υποσυνείδητου απαλλαγμένου από «επικίνδυνες» ιδεολογικές «στρεβλώσεις», αξιολογείται πολύ ψηλά. Γι’ αυτό και το συστηματικό ξήλωμα κατακτήσεων του παρελθόντος, γι’ αυτό και η (στα όρια της εμμονής) προσπάθεια απαξίωσης αιτημάτων του παρόντος –με χαρακτηριστικό παράδειγμα, και λόγω τραγικής συγκυρίας, τη δυσανεξία να εισαχθεί ο όρος γυναικοκτονία στο Ποινικό Δίκαιο (καθώς κάτι τέτοιο «απειλεί» συγκεκριμένες δομές και νόρμες)- γι’ αυτό και η μύηση των πολιτών στο «ασφαλές», στο «πικάντικο», στο «εύκολο», στο «δήθεν», γι’ αυτό και η ανοχή – αν όχι η υποδαύλιση – σε ό,τι δυναμιτίζει τη διεκδίκηση, νεκρώνει την ενσυναίσθηση, συκοφαντεί τη συλλογικότητα. Γιατί αν κάτι μπορεί να αντικρούσει τη σχεδιασμένη επίθεση της Δεξιάς, αν κάτι μπορεί να αποτελέσει το αντίβαρο στην αποδυνάμωση των κοινωνικών αντιστάσεων, αυτό δεν είναι παρά η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Που για να πραγματωθεί, ωστόσο, χρειάζεται προσήλωση – ασχέτως κομματικού ρίσκου και κόστους – σε αρχές, ιδέες και αξίες. Έτσι ώστε στην επόμενη ανατριχιαστική είδηση, να μην ξαναψάχνουμε…σύννεφο να πέσουμε.
Αννέτα Καββαδία
Πηγή: Η Εποχή
