Εισήγηση Α. Ξανθού για την εκδήλωση “Δικαιοσύνη Παντού, Δικαιοσύνη για Όλ@”
Καθολική κάλυψη υγείας: Ισότιμη κάλυψη όλων των αναγκών και όλων των ανθρώπων, χωρίς οικονομική επιβάρυνση την ώρα της ανάγκης. Μόνο ένα ισχυρό και σύγχρονο δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να εκπληρώσει τον παγκόσμιο στόχο της καθολικής κάλυψης και να εγγυηθεί όχι μόνο τη Δικαιοσύνη στην Υγεία αλλά και το σεβασμό των δικαιωμάτων και την αξιοπρέπεια των ασθενών. Στο πλαίσιο της καθολικής κάλυψης απαιτείται διευρυμένη προσέγγιση των νέων υγειονομικών αναγκών, με έμφαση σε άτομα που είτε συστηματικά υπόκεινται σε διακρίσεις και αντιμετωπίζουν εμπόδια πρόσβασης στο σύστημα υγείας, είτε έχουν εξειδικευμένες ακάλυπτες ανάγκες, όπως τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.
Ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πήραμε πρωτοβουλίες για την ισότιμη πρόσβαση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στο δημόσιο σύστημα υγείας. Ξεκινήσαμε, με δική μας πρωτοβουλία και για πρώτη φορά, μια διαδικασία θεσμικού διαλόγου με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, προκειμένου να αποτυπώσουμε τις ειδικές ανάγκες και να συμφωνήσουμε σε μια κοινά αποδεκτές λύσεις. Δημιουργήσαμε μια Ομάδα Εργασίας με το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, νομικούς και υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου Υγείας ώστε να ταυτοποιηθούν τα άμεσα ζητήματα και να προταθούν εφαρμόσιμες πολιτικές, κυρίως ως προς τα Trans άτομα. Το πόρισμα της Ομάδας Εργασίας, συνιστά μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρόταση για την Υγεία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, που περιλαμβάνει πολλές επιμέρους προτάσεις πολιτικής, όπως την απαγόρευση των χειρουργικών επεμβάσεων στα intersex άτομα ή την ενσωμάτωση της φυλομετάβασης στις υπηρεσίες που καλύπτει το ΕΣΥ και ο ΕΟΠΥΥ. Δυστυχώς οι ρυθμίσεις αυτές δεν πρόλαβαν να νομοθετηθούν, λόγω πρόωρης λήξης του πολιτικού χρόνου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Πέρα όμως από τις σημαντικές διαπιστώσεις του πορίσματος, η όλη διαδικασία ήταν η πρώτη επιτυχημένη απόπειρα θεσμικής συνεργασίας του Υπουργείου Υγείας με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, γεγονός που μας κάνει ιδιαίτερα περήφανους. Το εγχείρημα δεν θα είχε επιτυχία χωρίς την καθοριστική συμβολή των εκπροσώπων του ΣΥΔ και ειδικά της αείμνηστης προέδρου του, Μαρίνας Γαλανού.
Η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετωπίζει το θέμα των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων κυρίως με επικοινωνιακά χαρακτηριστικά. Διακηρύξεις, επίδειξη ευαισθησίας, αλλά ελάχιστη ουσία και πρακτικό αποτέλεσμα. Ακόμα και στα θέματα που σωστά νομοθέτησε η κυβέρνηση, συχνά το έκανε άτολμα και χωρίς να επιλύει οριστικά τα προβλήματα, προκαλώντας την αντίδραση πολλές φορές των οργανώσεων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απαγόρευση των «θεραπειών μεταστροφής», η οποία έχει το «παραθυράκι» της «προσωπικής συναίνεσης», ενώ οι προβλεπόμενες κυρώσεις αφορούν μόνο τους επαγγελματίες υγείας, όταν είναι γνωστό ότι πολλές από αυτές τις βάναυσες και τραυματικές ψευδοθεραπείες αποτελούν πρακτική διαφόρων «τσαρλατάνων» μη υγειονομικών.
Πολιτικές προτεραιότητες για την επόμενη προοδευτική κυβέρνηση
Πλήρης εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον HIV, με έμφαση στην αποζημίωση της PrEP. Ο στόχος εδώ είναι αφενός να μειωθούν σημαντικά τα νέα κρούσματα λοιμώξεων HIV και αφετέρου υπηρεσίες ολοκληρωμένης φροντίδας, ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής και η αξιοπρέπεια των ανθρώπων που ζουν με τον HIV.
Ενίσχυση των Μονάδων Ειδικών Λοιμώξεων των Νοσοκομείων με εξειδικευμένο προσωπικό και επιπλέον πόρους. Ανάπτυξη νέων μονάδων ώστε να αρθεί η γεωγραφική ανισότητα .
Υλοποίηση του πορίσματος της Ομάδας Εργασίας για την Υγειονομική Κάλυψη των Διεμφυλικών Ατόμων. Βασικό θέμα εδώ είναι η συμπερίληψη των υγειονομικών αναγκών των trans ατόμων στο δημόσιο σύστημα υγείας.
Επιμόρφωση των επαγγελματιών υγείας, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού, χαρακτηριστικών και ταυτότητας φύλου. Αλλαγή ιατρικών πρωτοκόλλων και ενσωμάτωση της νέας ταξινόμησης του ΠΟΥ (ICD-11) για απαλοιφή στιγματιστικών όρων και απο-ψυχιατρικοποίηση των trans ταυτοτήτων. Ενίσχυση των γραφείων προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών, με στόχο την εμπέδωση μιας “δικαιωματικής κουλτούρας” στα νοσοκομεία και τη διασφάλιση ειδικής μέριμνας για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και άλλες ομάδες που αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις και προβλήματα ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας.
Συστηματικός θεσμικός διάλογος με την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Εκτός από απαραίτητο συστατικό για τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και συναινέσεων, ο διάλογος αυτός συμβάλλει αποφασιστικά στην επιλογή βέλτιστων λύσεων. Αυτό είναι ένα ριζικά διαφορετικό μοντέλο διακυβέρνησης από αυτό της ΝΔ, όπου η νομοθέτηση και η προώθηση λύσεων ήταν υπόθεση προσωπικών παρεμβάσεων και επιρροών στο «σύστημα Μαξίμου», το οποίο «τροφοδοτούσε» με διατάξεις τα συναρμόδια Υπουργεία.
Στο πρόγραμμα που έχουμε επεξεργαστεί ως ΕΠΕΚΕ και Τμήμα Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, υπάρχει η δέσμευση της θεσμοθέτησης μηχανισμού εκτίμησης των αναγκών υγείας του πληθυσμού και συστηματικής παρακολούθησης των ανισοτήτων στην Υγεία. Είναι προφανές ότι αυτή είναι μια «δικλείδα ασφαλείας» για «Δικαιοσύνη στην Υγεία-Υγεία για Όλ@».
Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η ισοτιμία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων είναι ζήτημα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπερίληψης και αλληλεγγύης προς ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, είναι ζήτημα Ισότητας στην Υγεία και Κοινωνικής Δικαιοσύνης, δηλαδή είναι ζήτημα Δημοκρατίας.
Aνδρέας Ξανθός
