(i) Οι Ζοντερκομάντος (Sonderkommandos) ήταν ειδικές ομάδες εργασίας στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, που συγκροτούνταν αναγκαστικά, με την απειλή της εκτέλεσης, από κρατούμενους, κυρίως Εβραίους, στους οποίους είχε ανατεθεί από τα Ες Ες η διαχείριση των κρεματορίων.
«Σ’ αυτούς ανήκε η διατήρηση της τάξης μεταξύ των νεοαφικνουμένων… και η εισαγωγή τους στους θαλάμους αερίων· η εξαγωγή των νεκρών από τους θαλάμους· η απόσπαση των χρυσών δοντιών· η κοπή των μαλλιών των γυναικών· η διαλογή και η ταξινόμηση των ενδυμάτων, των υποδημάτων και του περιεχομένου των αποσκευών· η μεταφορά των νεκρών στα κρεματόρια και η επίβλεψη της λειτουργίας των φούρνων· η απομάκρυνση της τέφρας…», γράφει ο Πρίμο Λέβι στο «Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν».
Ο Λέβι δεν βιάζεται να καταδικάσει τους ανθρώπους αυτούς, που συνεργάστηκαν με τους δήμιους στα στρατόπεδα θανάτου, θύτες και θύματα οι ίδιοι, αφού οι περισσότεροι θανατώθηκαν στη συνέχεια: «Ζητώ να συλλογιστούμε την ιστορία των “κορακιών των κρεματορίων”, με ευσπλαχνία και αυστηρότητα», λέει, «αλλά η κρίση γι’ αυτούς να ανασταλεί…».
Γι’ αυτή καθαυτή όμως τη συγκρότηση των Ζοντερκομάντος είναι κατηγορηματικός: «Έπρεπε να είναι Εβραίοι αυτοί που θα οδηγούσαν στους φούρνους τους Εβραίους, έπρεπε να αποδείξουν ότι οι Εβραίοι, υπάνθρωποι, κατώτερη φυλή, λυγίζουν σε κάθε ταπείνωση, μέχρι του σημείου να εξοντώνουν εαυτούς… Η σύλληψη της ιδέας και της οργάνωσης των Ομάδων υπήρξε το δαιμονικότερο έγκλημα του εθνικοσοσιαλισμού».
(ii) Η πολύμηνη έρευνα, που έγινε από δημοσιογράφους πέντε ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης (Monde, Guardian, Spiegel, Lighthouse Reports, γερμανική δημόσια τηλεόραση ARD) και δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες, επιβεβαίωσε με αδιάσειστα τεκμήρια (μαρτυρίες μεταναστών και κατοίκων της μεθορίου, αστυνομικές πηγές, φωτογραφίες κ.λπ.) αυτό που η έκθεση της Human Rights Watch, μιας από τις μεγαλύτερες οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κόσμο, αποκάλυψε τον Απρίλιο του 2022: ότι δηλαδή, όχι μόνο γίνονται παράνομες επαναπροωθήσεις (pushback) στην Τουρκία προσφύγων και μεταναστών που επιχειρούν να περάσουν τα σύνορα, αλλά και ότι οι ελληνικές αστυνομικές αρχές στον Έβρο, σε συνεργασία μάλιστα με δίκτυο διακινητών στην Τουρκία, χρησιμοποιούν, είτε με απειλές είτε με υποσχέσεις ή και με τα δύο, κάποιους από τους εξαθλιωμένους αυτούς ανθρώπους, τους οποίους έχουν συλλάβει στην προσπάθειά τους να περάσουν τον ποταμό, στις επιχειρήσεις βίαιης επαναπροώθησης άλλων προσφύγων και μεταναστών, συχνά μετά από κακοποίηση και καταλήστευσή τους. Το αντάλλαγμα είναι να μην επαναπροωθηθούν οι ίδιοι στην Τουρκία, αλλά να αφεθούν ελεύθεροι ύστερα από κάποιες εβδομάδες, παίρνοντας ένα υπηρεσιακό σημείωμα, το οποίο τους επιτρέπει να φύγουν από τον Έβρο και να κινηθούν ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια για ορισμένο χρονικό διάστημα πριν επιστρέψουν στην πατρίδα τους, πρακτικά όμως για να μπορέσουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τη βόρεια Ευρώπη.
Προφανώς το θέμα δεν είναι η συμπεριφορά των «σκλάβων» αυτών, όπως αποκαλούν οι ίδιοι τον εαυτό τους, απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες που προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα, αλλά οι πρακτικές του ελληνικού κράτους. Γιατί είναι βέβαιο πως η όλη επιχείρηση γίνεται αν όχι με τις οδηγίες της ελληνικής κυβέρνησης, πάντως με την πλήρη κάλυψή της, αφού όχι μόνο δεν έχει διατάξει έρευνα για τις εγκληματικές αυτές μεθόδους και αρνείται με γενικόλογα τις συγκλονιστικές αποκαλύψεις, αλλά επαινεί την τοπική συνοριοφυλακή για την αποτελεσματικότητά της, οδηγώντας έτσι τη χώρα μας σε διεθνή διασυρμό.
(iii) Το Ολοκαύτωμα τον Εβραίων είναι ένα «μοναδικό γεγονός μέσα στην καθολικότητά του» (Στ. Ζουμπουλάκης) και οι συγκρίσεις με άλλα ιστορικά γεγονότα είναι όχι μόνο απρόσφορες αλλά και ανίερες.
Η σύλληψη, όμως, της ιδέας και η χρησιμοποίηση από τα Ες Ες των Ζοντερκομάντος κατά των συγκρατουμένων τους στα στρατόπεδα εξόντωσης δεν έχει κάποια ανατριχιαστική ομοιότητα με τη σύλληψη της ιδέας και τη χρησιμοποίηση από την ΕΛ.ΑΣ προσφύγων και μεταναστών εναντίον ομοιοπαθών τους;
Θέμης Αχτσιόγλου
