«Να δώσουμε στα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών την απάντηση που τους αξίζει» ζήτησε ο Μητσοτάκης στη δήλωση με την οποία εξέφρασε τη θλίψη του για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου. Ο ίδιος πρωθυπουργός ο οποίος έχει κάνει σημαία του τη σκληρότητα απέναντι σε ανθρώπους όπως αυτοί που πνίγηκαν προχθές. Και ο οποίος παραιτήθηκε από την αξίωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ανέλαβε, έναντι μια συμβολικής στήριξης, να μετατρέψει τη χώρα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης απελπισμένων. Ο ίδιος που φωτογραφίζεται στους φράχτες για ακροδεξιές ψήφους.
Η γοητεία των φραχτών κάθε είδους
Πράγματι, τα δίκτυα των διακινητών είναι εγκληματικά και πρέπει να εξαρθρωθούν. Τι γίνεται όμως όταν κάποιος προσεγγίζει το μεταναστευτικό-προσφυγικό αποκλειστικά ως πρόβλημα διακινητών; Πρώτα απ’ όλα, απαλλάσσει τον εαυτό του από κάθε υποχρέωση ανθρωπιάς απέναντι στους μετανάστες και στους πρόσφυγες – «Δεν φταίμε εμείς για ό,τι τους συμβαίνει, είναι θύματα των διακινητών». Και οι ΜΚΟ που διασώζουν πρόσφυγες στη θάλασσα είναι τσιράκια των διακινητών. Το ίδιο και όσοι απαιτούν σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Παίζουν το παιχνίδι των διακινητών. Και δεύτερον, βρίσκει πλάγιο τρόπο να επιχειρηματολογήσει υπέρ των κάθε είδους φραχτών. Των κανονικών φραχτών, που τους βγάζουμε και φωτογραφία. Αλλά και των παράνομων επαναπροωθήσεων, των ξυλοδαρμών και των πνιγμών, των ναυαγίων – γιατί κι αυτά «φράχτες» είναι. Και όλο αυτό καταλήγει ως υπεράσπιση της πρακτικής που αντιμετωπίζει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες ως εισβολείς, χωρίς όμως να το λέει. Μιλώντας αποκλειστικά και μόνο για διακινητές.
Στην πραγματικότητα, όποιος πιστεύει ότι οι μεταναστευτικές ροές θα κοπούν με ψηλότερους φράχτες, περισσότερη αγριάδα και τραγικότερα ναυάγια στον πάτο της θάλασσας κοροϊδεύει και τον εαυτό του και τους υπόλοιπους. Αυτό που κάνουν οι φράχτες είναι να ανεβάζουν τις τιμές και να προκαλούν περισσότερους νεκρούς. Και να ασκούν γοητεία σε όσους φοβούνται μην αλλοιωθεί ο πολιτισμός μας. Οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δεν πρόκειται να αποκοπούν αν δεν εξαλειφθούν οι αιτίες που τις προκαλούν. Και οι αιτίες αυτές βρίσκονται στις χώρες προέλευσης: είναι ο πόλεμος, η φτώχεια, η βία, η ξηρασία.
Ζητούσαν βοήθεια, αλλά όχι διάσωση
Επί μία ολόκληρη μέρα τα πλοία του Λιμενικού παρακολουθούσαν το υπέρφορτο πλοιάριο να παραπαίει. Δεν τους διέσωσαν, λένε, επειδή οι διακινητές τούς είπαν ότι δεν ήθελαν διάσωση. Τους ανθρώπους που φαίνονται απεγνωσμένοι να ζητούν βοήθεια δεν τους έλαβαν υπόψη. Αφού οι διακινητές τούς είπαν ότι δεν ήθελαν συνδρομή, άφησαν το πλοίο στην τύχη του. Μέχρι που βούλιαξε.
Αλλά ακόμα κι αν δεχτούμε ότι έγιναν έτσι τα πράγματα, είναι προφανές ότι οι Αρχές δεν φαίνεται να διακρίθηκαν από κάποια όρεξη να σώσουν ανθρώπους. Γιατί η λογική με την οποία είναι διαποτισμένη η στάση τους είναι η αποτροπή: καλύτερα να πνιγούν σε διεθνή ύδατα, παρά να μπουν στα δικά μας και να έχουμε υποχρεώσεις έναντι του Διεθνούς Δικαίου. Για τις ζωές των προσφύγων και των μεταναστών δεν ισχύουν αυτά που ισχύουν για τις ζωές των υπόλοιπων ανθρώπων στη θάλασσα. Οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν έχουν υποχρέωση να εξηγήσουν πώς βρέθηκαν εκεί και ποιος τους κάλεσε όταν οι ζωές τους κινδυνεύουν.
Θλιβερό, αλλά ποιος τους κάλεσε;
Το χειρότερο είναι ότι ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διαποτισμένο από την ίδια λογική ακριβώς. Αν επρόκειτο για ένα κρουαζιερόπλοιο ή ένα φέρι με τουρίστες, το σοκ για ένα ναυάγιο τέτοιας κλίμακας θα ήταν εφιαλτικό. Τώρα, σε ένα συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας βλέπεις εμφανή τη δυσφορία για το τριήμερο πένθος και τις επίσημες δηλώσεις θλίψης.
Και το κλίμα αυτό δεν έχασαν την ευκαιρία κάποιοι να το εκφράσουν. «Πόσο μας κοστίζει η διάσωση αυτών των ανθρώπων;» αναρωτιέται ο Ανδριανόπουλος. «Γιατί δεν τους βάζουμε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και γιατί πήγε να τους δει η Σακελλαροπούλου; Τους κάλεσε κανείς; Και γιατί δεν υπάρχει χριστιανός ανάμεσά τους;» – αυτό δεν ξέρουμε πώς το πληροφορήθηκε ο σεβάσμιος φιλελεύθερος πολιτικός. «Πώς τους στέλνουμε τόσα ασθενοφόρα ενώ έχουμε έλλειψη;» ρώτησε η Τατιάνα Στεφανίδου. «Από πού κι ως πού εθνικό πένθος η βύθιση ενός πλοίου από τη Λιβύη σε διεθνή χωρικά ύδατα;» αναφώνησε ο Μπογδάνος. «Δεν είχε υποχρέωση να ασχοληθεί με το περιστατικό η ελληνική Πολιτεία» δηλώνει ο Κυρανάκης των χοιρινών σουβλακίων. «Δεν πειράζει, ας πνιγούν μερικοί, να το βλέπουν οι υπόλοιποι να κάθονται στ’ αυγά τους» απαντάνε εν χωρώ διάφορα διαδικτυακά καφενεία.
Η ανθρωπιά είναι η απάντηση
Ας σταθούμε ολόψυχα στην απέναντι πλευρά, δίπλα σ’ αυτούς που αρνούνται να χάσουν την ανθρωπιά τους. Το προσφυγικό-μεταναστευτικό δεν είναι πρόβλημα που μπορεί να το λύσει μία χώρα μόνο ούτε αντιμετωπίζεται με φράχτες και στρατόπεδα. Η διαχείρισή του είναι ζήτημα ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ευθύνες της οποίας για τραγωδίες σαν την προχθεσινή είναι βαρύτατες. Ας υπερασπιστούμε την αξία της ανθρώπινης ζωής κι ας απαιτήσουμε από την Ευρώπη, μαζί με όλους τους προοδευτικούς πολίτες της, ένα ανθρωπιστικό και αλληλέγγυο σχέδιο για τη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού. Αυτή είναι η σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Κι ας θυμόμαστε, επίσης, ότι στις εκλογές δεν ψηφίζουμε μόνο για προγράμματα, συλλογικές συμβάσεις, στήριξη του κοινωνικού κράτους, αναδιανομή του πλούτου. Ψηφίζουμε και για το ποιοι είμαστε. Είμαστε αυτοί που πιστεύουν ότι η ανθρωπιά πρέπει πάντα να είναι μέρος της απάντησης. Όσο πολύπλοκο και κυνικό κι αν είναι το ερώτημα.
Άγγελος Τσέκερης
