Το απεργιακό κύμα στη Γαλλία συνεχίζεται με τους εργαζόμενους στο σιδηροδρομικό δίκτυο να συνεχίζουν τις απεργίες τους αύριο Δευτέρα και Τρίτη, μετά τις συναντήσεις τους με κυβερνητικά κλιμάκια την περασμένη εβδομάδα. Κομμάτι ευρύτερων αγώνων στους οποίους συμμετέχουν φοιτητές, αντιφασίστες και κόσμος αυτόνομων κοινοτήτων, και τμήμα της γενικευμένης επίθεσης που επιχειρεί ο Μακρόν, κατά τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, σε μια περίοδο που νιώθει πιεσμένος και διεθνώς, η ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου συναντά την αντίσταση των εργαζομένων σ’ αυτό. Με αφορμή την πίεση που δέχονται για να σταματήσουν την απεργία, αλλά και την αλληλεγγύη που βιώνουν (ήδη ένα αλληλέγγυο, απεργιακό ταμείο έχει διαθέσει 1 εκατ. ευρώ στους απεργούς) απηύθυναν τρεις ερωτήσεις στον Ετιέν Μπαλιμπάρ, περί κοινωνικού αυτοματισμού, μορφών πάλης και του ρόλου των διανοούμενων.
Α: Πώς μπορεί ένας διανοούμενος σήμερα να δείξει την αλληλεγγύη του σε μια απεργία;
Υπάρχουν δύο αλλελεπικαλυπτόμενοι λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι οι σιδηροδρομικοί που σήμερα υπερασπίζονται βασικά κοινωνικά δικαιώματα παλεύουν επίσης ενάντια στην αποδιάρθρωση των σιδηροδρόμων. Δεν πρόκειται για μια απλή εταιρεία. Πρόκειται για μια ουσιώδη δημόσια υπηρεσία που επιχειρείται να ιδιωτικοποιηθεί (ανοίγοντάς την πόρτα στον ανταγωνισμό και εφαρμόζοντας ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια στη λειτουργία της). Αυτό είναι τμήμα μιας γενικότερης νεοφιλελεύθερης επίθεσης. Μετά την επίθεση στα ταχυδρομεία και τις τηλεπικοινωνίες, τώρα προσπαθούν να απαλλαγούν από μια σημαντική δημόσια υπηρεσία, με άλλες να περιμένουν τη σειρά τους.
Ο δεύτερος λόγος συνδέεται μ’ αυτό. Σαν δάσκαλος και ερευνητής ξόδεψα όλη μου τη ζωή εργαζόμενος για τους πολίτες και όχι για να βγάλει κέρδος μια επιχείρηση. Οι σιδηρόδρομοι και η εκπαίδευση δεν είναι το ίδιο, αλλά αποτελούν τμήματα ενός ευρύτερου συνόλου. Και τώρα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια αξιολόγησης και διαχείρισης διεισδύουν και στο εκπαιδευτικό σύστημα. Καλωσορίζω, επομένως, την απεργία των σιδηροδρόμων, γιατί οι απεργοί αποτελούν την πρώτη γραμμή μιας συλλογικής αντίστασης στην κοινωνική οπισθοχώρηση.
Β: Λέγεται ότι είμαστε προνομιούχοι μιας εποχής που έχει παρέλθει. Κατα την άποψή σου τι είναι σήμερα δικαίωμα και τι προνόμιο;
Πρόκειται για μια ουσιαστική ερώτηση! Η χρήση του όρου «προνόμιο» γίνεται για προπαγανδιστικούς λόγους. Γίνεται για να απαξιώσουν την αντίσταση των σιδηροδρόμων απέναντι στην προσπάθεια της αποδιάρθρωσης των δικαιωμάτων τους (ή την καταδίκη τους σε μελλοντικό αφανισμό). Η κατάσταση τους παρουσιάζεται σαν αρχαϊκή, αλλά και σαν να εκμεταλλεύεται τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Πρόκειται για υπέρτατη ανοησία, αν δούμε τους μισθούς και τις συνθήκες όσων εργάζονται στους σιδηροδρόμους. Αναμφίβολα, υπάρχουν προνομιούχοι στην κοινωνία μας, στην οποία βλέπουμε εκθετική αύξηση των ανισοτήτων. Αλλά αυτοί οι προνομιούχοι δεν δουλεύουν στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Θα έπρεπε να τους ψάξουμε στο χρηματιστήριο ή στη γειτονιά του Νεϊγί (πλούσια συνοικία στα δυτικά του Παρισιού).
Εξάλλου, η ίδια η ιδέα της δημοκρατίας (από τη γαλλική επανάσταση και μετά) ανέκαθεν βασιζόταν στην εξάλειψη των προνομίων —που έχουν ταξικά χαρακτηριστικά— και στην αναγνώριση των δικαιωμάτων —που από θέση αρχής είναι οικουμενικά. Τα δικαιώματα ανήκουν σε όλους. Το 19ο και περισσότερο τον 20ό, αυτά άρχισαν να περιλαμβάνουν πολιτικά δικαιώματα, κοινωνική ασφάλιση και μέτρα υπεράσπισης των εργαζομένων. Αυτό δεν ήταν αποτέλεσμα της καλής θέλησης της άρχουσας τάξης, αλλά μεγάλων και επίπονων αγώνων και δραματικών συγκυριών. Τα σημερινά δικαιώματα των σιδηροδρόμων κερδήθηκαν σε δύο φάσεις μετά τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό δεν είναι σύμπτωση! Οι σιδηροδρομικοί υπερασπίζονται σήμερα την ιστορική κληρονομιά και την μεταβίβασή της στις επόμενες γενιές, που κινδυνεύουν να ζήσουν σε μια κοινωνία γενικευμένης επισφάλειας.
Γ: Η απεργία μπορεί να σκληρύνει συν τω χρόνω. Μιλούν εναντίον μας, σαν να κρατάμε ομήρους. Ποια η γνώμη σου γι’ αυτό;
Πρώτον να πω ότι δεν εύχομαι να συνεχιστεί επί μακρόν ο αγώνας, αλλά να νικήσει, με δεδομένο το γενικό συμφέρον που συμβολίζει. Αλλά η σταθερή στάση της κυβέρνησης συνηγορεί στο ότι η απεργία θα σκληρύνει και θα διαρκέσει πολύ, αν θέλουμε να είναι νικηφόρα. Πρέπει, επομένως, να κερδηθεί η μάχη της κοινής γνώμης, να εξασφαλιστεί η κατανόηση και ει δυνατόν η ενεργός υποστήριξη των χρηστών (που είναι κατά κύριο λόγο εργαζόμενοι). Με δεδομένη τη ταλαιπωρία που δημιουργεί μια απεργία στις μεταφορές, δεν είναι σίγουρο ότι η κοινή γνώμη θα τη στηρίξει.
«Διανοούμενοι» σαν κι εμάς πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συμβάλουμε, στο βαθμό που μπορούμε να επηρεάσουν την κοινή γνώμη (μια ακόμα γαλλική παράδοση που χρειάζεται προστασία). Είναι προπαγάνδα οι κατηγορίες περί ομηρίας των χρηστών και «προνομιούχων» εργαζόμενων. Είναι, δε, τόσο υπερβολική προπαγάνδα που θα μου έκανε εντύπωση αν είχε αποτέλεσμα Δεν γνωρίζουμε όμως τι θα κάνει η κοινή γνώμη, και η κυβέρνηση δεν θα σταματήσει πουθενά για να παρουσιάσει τους απεργούς σαν «εγωιστές», «τρομοκράτες», «σκληρoπυρηνικούς». Πολλά θα εξαρτηθούν από την ισχύ του κινήματος που πρέπει να μείνει ενωμένο, ψύχραιμο, δημοκρατικό και ξεκάθαρο στους στόχους του. Εδώ, επίσης, οι διανοούμενοι μπορούν να παίξουν ένα ρόλο.
Μετάφραση: Πέτρος Κοντές
Πηγή: Η Εποχή
