Τη συνέντευξη πήραν η Τζέλα Αλιπράντη και ο Παύλος Κλαυδιανός
Οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μεταφέρθηκαν στην Ουάσιγκτον αυτήν την εβδομάδα. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης;
Η κυβέρνηση δεν έχει κρύψει την εκτίμησή της ότι μια έξοδος από τα μνημόνια, χωρίς πιστοληπτική γραμμή στήριξης και χωρίς νέες δεσμεύσεις για τη χώρα, είναι εφικτή. Το δικαιούμαστε, γιατί η κοινωνία «αιμορραγεί» εδώ και πολλά χρόνια, όμως το δικαιούμαστε, επίσης, γιατί όλα τα οικονομικά νούμερα επιβεβαιώνουν τις κυβερνητικές θέσεις. Πιο πρόσφατο παράδειγμα, που σχετίζεται άμεσα με τις διαπραγματεύσεις στην Ουάσιγκτον: ανακοινώθηκε στις αρχές της εβδομάδας η εκτίμηση του –μονίμως απαισιόδοξου για την πορεία της ελληνικής οικονομίας– ΔΝΤ για πλεόνασμα 2,9% το 2018, μια εκτίμηση αναθεωρημένη προς τα πάνω, σε σχέση με το 2,2% που είχε προβλεφθεί από το Ταμείο το περασμένο καλοκαίρι. Την ίδια επιβεβαίωση επίτευξης των οικονομικών στόχων υποδηλώνουν και μια σειρά τοποθετήσεων ξένων αξιωματούχων. Με δεδομένο ότι εμείς έχουμε υλοποιήσει το κομμάτι των επώδυνων συμφωνιών που μας αναλογεί, είναι η σειρά των δανειστών να τηρήσουν τις δικές τους δεσμεύσεις. Η συνάντηση του, λεγόμενου, Washington Group που έγινε αυτήν την εβδομάδα στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔNT, ενδεχομένως οδηγήσει –αν όχι σε ανακοινώσεις– τουλάχιστον σε σαφείς ενδείξεις για το πού βαδίζουμε, κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 27 Απριλίου.
Είχαμε διάφορες διατυπώσεις για την έξοδο από τα μνημόνια τον Αύγουστο, από τον έλληνα πρωθυπουργό, από τον Μοσκοβισί κ.ά, αλλά και αντιδράσεις για την αλήθεια τους. Ποια είναι η πραγματικότητα, κατά τη γνώμη σας;
Από τον Αύγουστο και μετά, όπως όλα δείχνουν, η χώρα μπαίνει σε μια περίοδο με μεγαλύτερους, απ΄ ό,τι σήμερα, βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση πολιτικής. Ακόμα και η αντιπολίτευση το ομολογεί πια, όπως παραδέχθηκε και η εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ. Ποιοι ακριβώς θα είναι οι βαθμοί ελευθερίας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων σημαντικό ρόλο παίζει το ποια πορεία πρόκειται να ακολουθήσει η ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Σε ποιο βαθμό θα συναντηθούν οι απόψεις του Μακρόν με αυτές της Μέρκελ, η οποία αντιμετωπίζει αρκετά εσωκομματικά, αλλά και εγχώρια προβλήματα; Σε ποιο βαθμό ο ευρωπαϊκός νότος θα καταφέρει να οικοδομήσει μια κοινή στρατηγική; Σε ποιο βαθμό η ευρωπαϊκή Αριστερά θα καταφέρει να αναβαθμίσει το ρόλο της; Σε ποιο βαθμό η ξενοφοβία και ο συντηρητισμός, εν γένει, θα συνεχίσουν διεθνώς να φουντώνουν; Ταυτοχρόνως, όπως είναι προφανές, οι βαθμοί ελευθερίας θα εξαρτηθούν και από την αποτελεσματικότητα των δικών μας «εγχώριων» προσπαθειών στην κατεύθυνση των αξιακών μας προταγμάτων.
Ο αριστερός πυροκροτητής
Πώς σκοπεύει να χειριστεί η κυβέρνηση τη μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων μετά την έξοδο, ώστε να στηρίξει την κοινωνία, που ακόμα θα βιώνει την κρίση και τις συνέπειες των μνημονίων;
Ας είμαστε ειλικρινείς: όσα επιτεύχθηκαν μέχρι τώρα, είναι αποτέλεσμα σκληρών, σχεδόν ηρωικών, προσπαθειών σχετικά ολιγομελών ομάδων κυβερνητικών στελεχών, που είχαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τις πιέσεις των δανειστών, αλλά και τον πόλεμο από ντόπια συμφέροντα και από μηχανισμούς συγκροτημένους με επιμέλεια χρόνων από το «βαθύ» κράτος της Δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ. Στις προσπάθειες αυτές υπήρξαν νίκες, αλλά και ήττες. Αν θέλουμε, όμως, να αποτυπώσουμε την αριστερή μας αντίληψη στο κοινωνικό γίγνεσθαι, χρειάζεται μια πιο διευρυμένη προσπάθεια για τη συνέχεια. Το κόμμα αυτή τη στιγμή παραμένει αδρανές και δεν αξιοποιείται, όσο πρέπει και μπορεί, στις μάχες που δίνονται. Χωρίς όμως ενεργό κόμμα, με οξυμένα αριστερά ανακλαστικά, η πλάστιγγα θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ισορροπήσει. Στην ίδια κατεύθυνση, χρειαζόμαστε κοινωνικές συμμαχίες πέραν των κομματικών δυνάμεων, συμμαχίες στη βάση ταξικών συμφερόντων. Υπάρχουν κοινωνικά στρώματα που καταλαβαίνουν ότι δρούμε υπέρ τους. Ας συσφίξουμε γερές σχέσεις με τα στρώματα αυτά παίρνοντας –ή συνεχίζοντας– τις απαραίτητες πρωτοβουλίες. Τέτοιες ισχυρές συμμαχίες, σε συνδυασμό με ένα ζωντανό κόμμα, θα ενδυναμώσουν τους βαθμούς ελευθερίας της επόμενης μέρας, θα αποτελέσουν όχι το αριστερό δεκανίκι, αλλά τον αριστερό πυροκροτητή της πορείας που επιθυμούμε.
Συνεπώς, προκειμένου να αξιοποιήσει, επιτυχημένα, η κυβέρνηση την ελευθερία κινήσεων, προκειμένου να προχωρήσουμε στις απαραίτητες ρήξεις, απαιτείται –και ήδη έχουμε αργήσει– στενή συνεργασία υπουργικών επιτελείων, κοινοβουλευτικής ομάδας, αντίστοιχων τμημάτων του κόμματος και εξωκομματικών δυνάμεων που αρνούνται τον νεοφιλελευθερισμό και την αυθεντία της αγοράς.
Η αντιπολίτευση και ο αντιπολιτευόμενος Τύπος προσπαθούν να φτιάξουν ένα κλοιό γύρω από την κυβέρνηση. Ποιο το σχέδιό της για να τον αποφύγει;
Η αξιωματική αντιπολίτευση, συνεχίζοντας την όλο και μεγαλύτερη πρόσδεσή της στην ακροδεξιά ρητορεία, μάλλον γύρω από τον εαυτό της δημιουργεί έναν κλοιό, παρά γύρω από την κυβέρνηση. Ελπίζω αυτός ο επικίνδυνος αυτοπαγιδευτικός κλοιός που επιλέγει ο κύριος Μητσοτάκης, να μην μετατραπεί από κλοιό σε κριό εναντίον της δημοκρατίας. Όσο για τα υπόλοιπα κόμματα, αδυνατούν να συσπειρώσουν ακόμα και όσους τα ψήφισαν στις προηγούμενες εκλογές. Το πραγματικό πρόβλημα είναι οι απογοητευμένοι πολίτες που απομακρύνονται από τα κοινά, χάρη και στη συνεχή δηλητηρίαση της κοινής γνώμης μέσω μεγάλης μερίδας των ΜΜΕ. Σε μια εποχή κυριαρχίας των fake news, είναι ανάγκη η κυβέρνηση να πάρει μέτρα υπεράσπισης του πλουραλισμού, της πολυφωνίας στο χώρο της ενημέρωσης, αλλά και μέτρα αποτροπής της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ενεργοποιηθούμε και οι επαγγελματίες του χώρου –δημοσιογράφοι και όχι μόνο– αναλαμβάνοντας σχετικές πρωτοβουλίες, όπως π.χ. για την υιοθέτηση ενός κώδικα δεοντολογίας.
Η διαπλοκή παραμένει πολυπλόκαμη
Η Επιτροπή της Βουλής αποφάσισε, εν μέσω όμως σφοδρών αντιδράσεων, την παραπομπή της υπόθεσης Novartis τελικά πίσω στη δικαστική εξουσία. Υπάρχει σύγχυση στον κόσμο με αυτήν την ιστορία. Πότε αναμένεται να ξεκαθαρίσει;
Τα μέλη της Επιτροπής αποφάνθηκαν ότι η Βουλή δεν έχει την αρμοδιότητα να διώξει πράξεις νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές πράξεις, που φέρονται ότι τελέστηκαν από τα δέκα πολιτικά πρόσωπα στην υπόθεση Novartis. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία της Επιτροπής αναγνωρίζει την αρμοδιότητα της τακτικής δικαιοσύνης. Με την απόφαση αυτή ανοίγει ο δρόμος για να διερευνηθεί δικαστικά το σκάνδαλο, καθώς διαφορετικά θα παραγραφόταν. Δυστυχώς, προηγήθηκε το σόου της αντιπολίτευσης και η απαξιωτική, προς τη Βουλή, στάση των εμπλεκομένων. Θα δούμε πολλές τέτοιες συμπεριφορές στο μέλλον, καθώς τα στοιχεία που συγκεντρώνονται, φέρονται συντριπτικά για πολλούς στυλοβάτες του παλαιού συστήματος, το οποίο βεβαίως δεν προτίθεται να παραδοθεί αμαχητί. Δεν θα είναι μια εύκολη μάχη, καθώς η διαπλοκή παραμένει πολυπλόκαμη. Όμως, είναι μια μάχη που δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να την κερδίσουμε.
Η προάσπιση των εθνικών δικαίων δεν γίνεται με κραυγές
Πώς μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να επηρεαστεί η ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά την προκήρυξη εκλογών στη γείτονα χώρα, έως τις εκλογές, αλλά και μετά από αυτές;
Οι πρόωρες τουρκικές εκλογές, όπως και το δημοψήφισμα του 2017 που ενίσχυσε τις προεδρικές εξουσίες, θα πραγματοποιηθούν σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, το οποίο παραμένει εν ισχύ από το καλοκαίρι του 2016, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Επιπλέον, ο εκλογικός νόμος που άλλαξε το Μάρτιο, στοχεύει αποκλειστικά στη διατήρηση του πολιτικού status quo στην Τουρκία. Σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, οι πρόωρες εκλογές προκηρύσσονται για να «προλάβουν», μια σειρά ζητημάτων: τα διογκούμενα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και το ανοιχτό πολεμικό μέτωπο στη Συρία, που φαίνεται να οδηγείται σε στασιμότητα, αφού –μετά την κατάληψη της Αφρίν– η επόμενη συριακή πόλη Μανμπίτζ υποστηρίζεται από δυνάμεις των ΗΠΑ. Επιπλέον, η προεκλογική συμμαχία του AKP με το ακροδεξιό κόμμα του MHP, επιτείνει την ακροδεξιά ρητορεία, τον ιστορικό αναθεωρητισμό και τις ακραίες δηλώσεις του τούρκου προέδρου. Ο αντιευρωπαϊσμός του προέδρου Ερντογάν, τέλος, μετά και τη σαφή απόρριψη των χειρισμών του από την ΕΕ, συνιστά άλλον ένα λόγο για την ένταση, που συστηματικά προκαλείται από την Τουρκία στο Αιγαίο. Λειτουργώντας ως μοχλός πίεσης στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας, αυτές οι εντάσεις και οι προκλήσεις ενδεχομένως να εκτονωθούν, σε ένα βαθμό, με τις εκλογές. Η εικόνα που θα έχουμε στη συνέχεια, θα εξαρτηθεί από τα διακυβεύματα της μετεκλογικής περιόδου, αλλά και του εκλογικού αποτελέσματος, το οποίο –αν και φαίνεται μέσα από όλες τις περιχαρακώσεις του κρατικού μηχανισμού να εξασφαλίζει τη νίκη Ερντογάν– δεν θα μπορέσει, εκτιμώ, να καταπνίξει απολύτως τη λαϊκή αντίδραση.
Η στάση της ΝΔ για τα ελληνοτουρκικά είναι σε μια συνεχή ταλάντωση. Η τελευταία εκδοχή της ήταν αυστηρή, αλλά ασαφής κριτική προς την κυβέρνηση. Πώς κρίνεις αυτή τη στάση;
Η ΝΔ αδυνατεί –και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής– να επιδείξει μια υπεύθυνη εποικοδομητική στάση, θυσιάζοντας τα πάντα στο βωμό του βραχυπρόθεσμου μικροκομματικού συμφέροντος. Ορμώμενη από έναν, άκρως κοντόφθαλμο και αντιπαραγωγικό, αντιπολιτευτικό οίστρο, κατηγορεί την κυβέρνηση ότι, δήθεν, δεν κάνει όσα πρέπει –χωρίς, ωστόσο, ποτέ να εξηγεί τι είναι ακριβώς αυτό που δεν γίνεται– και αρκείται σε καταγγελίες και υψηλούς τόνους. Απτό παράδειγμα η «διεθνοποίηση» της υπόθεσης των δύο ελλήνων στρατιωτικών: αφού έγινε κριτική στο γιατί επιχειρήθηκε κάτι τέτοιο, στη συνέχεια επικρίθηκε η κυβέρνηση ότι δεν επικοινωνεί αρκετά το θέμα στα διεθνή φόρα. Ας το ξαναπούμε: η προάσπιση των εθνικών δικαίων δεν γίνεται με κραυγές και μεγαλοστομίες, αλλά με επιχειρήματα και σχέδιο. Και, δυστυχώς, για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πως οι λιγότερο πατριώτες είναι ακριβώς εκείνοι που νυχθημερόν, υποκριτικά, ορκίζονται στον πατριωτισμό.
Ταξιδέψατε στην Τουρκία για το συνέδριο του HDP. Πώς φαντάζεστε να διαμορφώνεται το κλίμα τώρα εκεί;
Το θεσμικό έλλειμμα και η καταστρατήγηση πολιτικών ελευθεριών είναι μια πραγματικότητα στην Τουρκία, με εμβληματική την περίπτωση του HDP, καθώς πολλοί βουλευτές και επικεφαλής του, με πρώτο τον Σελαχατίν Ντεμιρτάς, παραμένουν στη φυλακή. Η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, η επικοινωνιακή της αξιοποίηση στο εσωτερικό της χώρας από την κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς και η κατάληψη συριακών πόλεων όπως η Αφρίν, τόνωσαν τον εθνικισμό στο εσωτερικό της, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την πολιτική ύπαρξη του φιλοκουρδικού HDP και το διάλογό του με την τουρκική κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται, πιθανότατα, και η δήλωση του Ντεμιρτάς στην, προ ημερών, απολογία του ότι η φαινομενική στήριξη του HDP στην προσπάθεια αστικής εξέγερσης του PKK το 2015/16 –μετά την αποτυχία της προηγούμενης ειρηνευτικής διαδικασίας– ήταν λάθος. Το μήνυμα, φυσικά, δεν προοριζόταν για τους τούρκους δικαστές, αλλά για τους τούρκους πολίτες. Το HDP, παρά τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις, αποπειράται να αποκαταστήσει, ως αριστερό κόμμα, τους δεσμούς του με την κοινωνία, περιφρουρώντας την αμιγώς πολιτική του εκπροσώπηση. Και όπως φαίνεται, τα καταφέρνει, καθώς μέσα σε ένα τόσο αρνητικό περιβάλλον, οι δημοσκοπήσεις το εμφανίζουν σταθερά στο 10%. Θεωρώ ότι η συνεχής κοινοβουλευτική του παρουσία είναι καθοριστική για την ύπαρξη πολιτικού πλουραλισμού στην Τουρκία και συνιστά μια θετική παρακαταθήκη για το μέλλον της χώρας.
Πηγή: Η Εποχή
