Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία πως ένα από τα αιχμηρότερα αγκάθια στο μονοπάτι που οδηγεί στην έξοδο από την άμεση επιτροπεία του Μνημονίου είναι το θέμα των πλειστηριασμών. Και ακριβώς επειδή καίει πολλά από τα θύματα της μνημονιακής πολιτικής, που βρέθηκαν σε αδυναμία να πληρώσουν δόσεις δανείων, φόρους ή ασφαλιστικές εισφορές, θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: δεν βγαίνουν στο σφυρί μόνο βίλες και ακίνητα «στρατηγικών κακοπληρωτών» (από πότε άραγε αυτή η έκφραση ανήκει στο λεξιλόγιο της Αριστεράς;), αλλά και πρώτες κατοικίες.
Μισή αλήθεια
Αυτό βέβαια δεν γίνεται επειδή έτσι θέλει η κυβέρνηση, αλλά επειδή έτσι επιβάλλει η συνθηκολόγηση με τους δανειστές. Έχει μεν δίκιο ο Δ. Μάρδας όταν επισημαίνει πως η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου δεν κυνήγησε τους κακοπληρωτές τα προηγούμενα χρόνια, ώστε να μη σκάσουν στα χέρια της σημερινής κυβέρνησης τα κόκκινα δάνεια. Αλλά αυτή είναι η μισή αλήθεια. Όπως αναγνωρίζεται και σε επίσημο έγγραφο της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους «η οριζόντια προστασία πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς έληξε τον Δεκέμβριο 2014» και ήταν απαίτηση των δανειστών να αναμορφωθεί ο «νόμος Κατσέλη» επί το ελαστικότερο. Είναι επίσης γεγονός πως «το αναθεωρημένο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, που ολοκληρώθηκε με νέες πρόνοιες από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης το 2015» δεν αποκατέστησε αυτήν την οριζόντια προστασία. Ο «νόμος Σταθάκη» πράγματι περιέχει προϋποθέσεις για την προστασία των δανειοληπτών, αλλά δεν συνιστά οριζόντια προστασία. Επιπρόσθετα, η ισχύς του λήγει στις 31/12/2018. Αν το σημερινό νομικό πλαίσιο εξασφάλιζε πράγματι την οριζόντια προστασία έως τα 300.000 ευρώ ποιος ο λόγος να επικαλείται η κυβέρνηση την άτυπη συμφωνία με τις Τράπεζες επί του θέματος; Και με ποιο κύρος ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών θα διέψευδε δημοσίως τη σύναψη μιας τέτοιας συμφωνίας μπροστά μάλιστα στον πρόεδρο της Βουλής, Ν. Βούτση, που του έθεσε εμμέσως πλην σαφώς το θέμα;
Πλειστηριασμοί γίνονται, και στον «κουβά» των Ειρηνοδικείων μπαίνουν και οφειλές πολιτών στο Δημόσιο ή και σε ασφαλιστικά Ταμεία που δεν έχουν ταυτόχρονα —όπως προϋποθέτει ο νόμος Σταθάκη— χρέη προς τις Τράπεζες και χρωστούν μικρά ποσά, όπως 1.319,10 ευρώ (το ποσό αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Δ. Τερζή την περασμένη Παρασκευή στην «Εφημερίδα των Συντακτών»). Μια δεύτερη εξίσου κρίσιμη προϋπόθεση για ένταξη στις διατάξεις του «νόμου Σταθάκη» είναι η χωρίς καμιά καθυστέρηση καταβολή των δόσεων. Τι γίνεται αν ο δανειολήπτης είναι μακροχρόνια άνεργος ή ο εργοδότης έχει να τον πληρώσει ακόμη και πάνω από έξι μήνες;. Εκεί δεν υπάρχει νομική προστασία, αλλά μόνο δικαστική. Πράγματι, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου δικαστήρια έχουν διαγράψει οφειλές πολιτών που βρίσκονται σε προφανή αδυναμία να πληρώσουν. Αλλά αυτό δεν είναι αποτέλεσμα πολιτικής βούλησης.
Ευνοϊκό περιβάλλον για τις τράπεζες
Είναι επίσης γεγονός πως το ποσοστό των πλειστηριασμών που έχουν πραγματοποιηθεί δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα της αποχής των συμβολαιογράφων και του γεγονότος πως Τράπεζες και fund περιμένουν τη δεύτερη φάση που ήδη έχει εξαγγελθεί. «Η κυβέρνηση μελετά το ζήτημα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών», επανέλαβε το πρωί της Παρασκευής στο κανάλι της Βουλής ο Σταύρος Κοντονής, γιατί όπως είπε «δίνεται η δυνατότητα μεγαλύτερου ελέγχου ασφάλειας και διαφάνειας και ταυτόχρονα δίνουν τη δυνατότητα συμμετοχής πολύ περισσότερων στη διαδικασία του πλειστηριασμού. Τουλάχιστον, έτσι ο πολίτης που βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να εκπλειστηριάζεται ένα ακίνητό του θα έχει την ικανοποίηση ότι το ακίνητο δεν το έχασε για ένα κομμάτι ψωμί, όπως συμβαίνει τώρα».
Δηλαδή; Θα υπάρχουν περισσότερα «κτυπήματα» στην ηλεκτρονική δημοπρασία και το αντίτιμο θα πλησιάζει περισσότερο από ό,τι σήμερα την εμπορική αξία του ακινήτου. Προς όφελος των Τραπεζών, όμως, και όχι του οφειλέτη, που έτσι κι αλλιώς θα χάσει το ακίνητο και θα μείνει με την ικανοποίηση.
Επιπλέον, ήδη οι Τράπεζες μεταβιβάζουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε εταιρίες είτε για είσπραξη είτε για πώληση. Το αναγνωρίζει και αυτό το έγγραφο της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Διαβεβαιώνει, ταυτόχρονα, πως «ο Νόμος υποχρεώνει τις τράπεζες σε διαπραγμάτευση ρύθμισης με το δανειολήπτη, με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών. Ακόμα και αν δεν αποφέρει καρπούς η διαπραγμάτευση με την τράπεζα και το δάνειο μεταβιβαστεί, το fund έχει εκ νέου την υποχρέωση να αναδιαπραγματευτεί με τους κανόνες του ΚΔΤ». Πώς θα καρποφορήσει, όμως, η διαπραγμάτευση με το fund που προσβλέπει το κέρδος από την πώληση, όταν ήδη η τράπεζα έχει απορρίψει κάθε διακανονισμό;
Την ίδια στιγμή ο Γ. Σταθάκης σε δηλώσεις του αυτήν την εβδομάδα απέρριψε το ενδεχόμενο να γίνεται προσφορά στους ιδιοκτήτες σε τιμές ανάλογες των fund πριν από τους πλειστηριασμούς. «Αν και ακούγεται δίκαιο», είπε, «στην πραγματικότητα ανοίγει τον δρόμο για την κακόβουλη χρήση του θεσμικού πλαισίου και άρα την υπονόμευσή του. Κι’ αυτό επειδή, εάν κάποιος γνωρίζει ότι η μη εξυπηρέτηση ενός δανείου οδηγεί σε “κούρεμα”, τότε θα πάψει να το εξυπηρετεί».
Ούτε και αυτή η εκλεπτυσμένη εκδοχή του αφηγήματος του «στρατηγικού κακοπληρωτή» μπορεί να γίνει αποδεκτή. Αν μετά τη σεισάχθεια, αρχίσουμε να ξορκίζουμε και το «κούρεμα» τότε για το κακό το ριζικό μας δεν θα φταίει μόνο η ΛΑΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τα συμφέροντα.
Εδώ και καιρό
Εξάλλου, αν πράγματι δεν εκποιείται καμία πρώτη κατοικία κάτω από 300.000 ευρώ, τότε τι είναι αυτά που λένε ακόμη και υπουργοί της κυβέρνησης, όπως ο Π. Σκουρλέτης; «Εάν δούμε πως δεν διασφαλίζεται η πρώτη κατοικία στο ύψος που έχει προσδιοριστεί από την κυβέρνηση και δούμε ότι το πράγμα ξεφεύγει», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών, «θα πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες εκείνες παρεμβάσεις, έτσι ώστε να γίνει πράξη. Ακόμα κι αν δεν είναι κατανοητό από την πλευρά των δανειστών».
Συνοψίζοντας: η μονομερής νομοθετική ενέργεια που υπονοεί ο Πάνος Σκουρλέτης έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό. Αν είχε γίνει δεν θα έπεφταν χημικά στα Ειρηνοδικεία και θα είχαν ξεχωρίσει οι βίλες των στρατηγικών κακοπληρωτών από τη λαϊκή κατοικία που βγαίνει στο σφυρί κάτω και από την αντικειμενική της αξία.
Αν είχε ψηφιστεί ένας νέος νόμος για την οριζόντια προστασία της πρώτης κατοικίας ούτε η Δημοκρατική Συμπαράταξη της κυρίας Γεννηματά θα μπορούσε να κουνάει ανέξοδα το δάχτυλο με την πρόταση νόμου που κατέθεσε. Μια πρόταση που προβλέπει προστασία μόνο μέχρι 31.12.2018 «σε δανειολήπτες και εγγυητές με α΄ κατοικία με αντικειμενική αξία που δεν υπερβαίνει τις διακόσιες χιλιάδες».
Δεν θα συμφωνούσε η κυβέρνηση —με βάση την Τεχνική Συμφωνία με τους δανειστές— να συνεχιστούν και να επεκταθούν οι πλειστηριασμοί και για χρέη προς το Δημόσιο και τις τράπεζες. Τότε, βέβαια, ίσως να μην έκλεινε η τρίτη αξιολόγηση. Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων και η δέσμευση της κυβέρνησης για «επέκταση του μηχανισμού των e-auctions και στους πλειστηριασμούς που γίνονται από τις φορολογικές αρχές» (σελ. 6 της τεχνικής συμφωνίας) είναι ακόμη ένα γραμμάτιο της ήττας του Αυγούστου 2015 που ήρθε η ώρα να εξοφληθεί.
Πηγή: Η Εποχή
