Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την εξαγγελία στη ΔΕΘ για το μοντέλο της στρατηγικής εκχώρησης δημοσίων υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα (outsourcing), συνομιλώντας με τον πρόεδρο του ΣΕΒ, Θεόδωρο Φέσσα, στο πλαίσιο του συνεδρίου του ΣΕΒ με θέμα «Ψηφιακή Στρατηγική της Ελλάδας, ο δρόμος προς την Ανάπτυξη», πρόσθεσε το επιχείρημα: «Ξέρετε πόσοι υπάλληλοι ασχολούνται με τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων; Χιλιάδες. Αν αυτή η υπηρεσία εκχωρηθεί στον ιδιωτικό τομέα θα απελευθερωθούν άνθρωποι και πόροι».
Με την εκχώρηση το κράτος μεταφέρει τον έλεγχο και την ευθύνη μίας λειτουργίας, για την οποία η κυβέρνηση παραμένει υπεύθυνη απέναντι στους πολίτες και τους νόμους του σε μία εταιρία συνήθως του ιδιωτικού τομέα. Η αιτιολογία της εκχώρησης είναι συνήθως η άμεση ανάγκη μιας λειτουργίας που το δημόσιο δεν έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει, λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας, κόστους παγίων, μεγάλης περιοδικότητας, έλλειψης εξειδικευμένου λογισμικού – εξοπλισμού κ.λπ. Υποτίθεται ότι άρτιες μελέτες αποδεικνύουν ότι το συνολικό κόστος του δημοσίου είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερο από το αντίστοιχο προσφερόμενο αντίτιμο ενός εξωτερικού συνεργάτη ή τη μη δυνατότητα του δημοσίου να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις.
Με την εκχώρηση δημιουργείται ιδιαίτερο πρόβλημα όταν παραχωρούνται νευραλγικές λειτουργίες του δημοσίου, όπως η οικονομική διαχείριση ή η διοικητική υποστήριξη. Στη περίπτωση αυτή, προφανώς σκοπός του διαχειριστή δεν είναι το δημόσιο συμφέρον, αλλά η παραπέρα κερδοφορία ,την οποία μπορεί να πετύχει μέσα από τις ευκαιρίες που του παρέχει η διαχείριση, επεκτείνοντας τις δραστηριότητες του σε άλλους παράλληλους και εξαρτώμενους τομείς του δημοσίου, όπως ο έλεγχος των προμηθειών ή το στήσιμο θυγατρικών εταιριών. Για να διασφαλίσουν οι ανάδοχοι ένα μεγάλο χρονικό ορίζοντα στην εκχώρηση των υπηρεσιών, ανταποδίδουν στη διοίκηση ως δώρο τη δυνατότητα οι εργαζόμενοι να προέρχονται από την εκλογική πελατεία της διοίκησης, του υπουργείου και της κυβέρνησης. Από την άλλη οι διοικήσεις φροντίζουν να μην στελεχώνονται οι υπηρεσίες, ώστε να είναι απαραίτητος ο εργολάβος με εργαζόμενους τη πελατεία τους. Κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι, προϊστάμενοι, νομικοί, τμηματάρχες, αντιλαμβάνονται τη νέα κατάσταση, εκμεταλλεύονται τη θέση ευθύνης τους και δεν χάνουν την ευκαιρία για πλουτισμό. Όσοι υπάλληλοι αντιδρούν παροπλίζονται ή οδηγούνται σε ΕΔΕ.
Αποτέλεσμα είναι η αλληλοσύνδεση των πολιτικοοικονομικών συμφερόντων του αναδόχου, της διοίκησης και των υπαλλήλων, των προμηθευτών, και η συνύφανση ενός ισχυρού πλέγματος διαπλοκής, συνεκμετάλλευσης-συγκαταλήστευσης του δημόσιου πλούτου, απολαμβάνοντας τα αντίστοιχα οφέλη.
Πλέγμα διαπλοκής
Τα κυκλώματα διαπλοκής με την επινόηση άυλων, μη απαραίτητων αναγκών στα μέτρα αντίστοιχων εταιριών, την κατάτμηση αντικειμένων, τη χειραγώγηση διαγωνισμών σε περιβάλλον εικονικού-ελεγχόμενου ανταγωνισμού που ανέβαζε το τίμημα των προκηρύξεων σε υπερβολικά επίπεδα, διανέμουν στα μέλη τους τη διαφορά οικονομικού και φυσικού αντικειμένου ως υπεραξία. Δημιουργούν γύρω από κάθε τομέα του δημοσίου ένα παρασιτικό βιότοπο περιορισμένου αριθμού εργολάβων προμηθευτών και κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών που απορροφούν το σύνολο των έργων και προμηθειών. Η διοίκηση αναπτύσσει τις κλασικές πελατειακές σχέσεις με τις αντίστοιχες τοπικές εκλογικές βάσεις, διανέμει χρηματικά ποσά κατ’ εντολή γραμματέων, υπουργών. Ο ανάδοχος ελέγχει τη διοίκηση, υπαγορεύει αποφάσεις, ακόμα και ΕΔΕ, επιβάλει τη διάλυση των υπηρεσιών και την υποστελέχωσή τους με υπαλλήλους της αρεσκείας του. Καταστρατηγείται, έτσι, κάθε έννοια νομιμότητας δημοκρατικής και δημοσιονομικής. Επομένως, το μοντέλο της στρατηγικής εκχώρησης βασικών λειτουργιών διαχείρισης του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, έχει αποτέλεσμα την ανάπτυξη κυκλωμάτων διαπλοκής, διαφθοράς διοικήσεων και υπαλλήλων, με πυλώνα τον εκάστοτε ανάδοχο.
Ο βαθμός διαφθοράς (πολλαπλασιαστής διαφθοράς) μπορεί να οριστεί ποσοτικά από το λόγο (κλάσμα) δ= οικονομική αξία εκχώρησης/αξία υλοποίησης χωρίς εκχώρηση.
Εξοικονόμηση εκατομμυρίων
Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου ΠΑΣΟΚ και ΝΔ εφάρμοσαν τη μέθοδο της στρατηγικής εκχώρησης σε ιδιώτες (2011-2015). Εκτός από τη φύλαξη, καθαρισμό, σίτιση, τεχνικές υπηρεσίες, στις Κεντρικές Υπηρεσίες αλλά και στις δεκάδες δομές που λειτουργεί το Ίδρυμα (Φοιτητικές Εστίες, ΙΕΚ, Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, κτλ), είχαν εκχωρηθεί σε εταιρίες κομματικών φίλων, βασικές διοικητικές και οικονομικές λειτουργίες, έναντι υπερβολικών ανταλλαγμάτων. Αρχικά υπό την αίρεση της οργάνωσης ίδιας οικονομικής υπηρεσίας και μετά το 2013 πλήρη εκχώρηση.
Το σύστημα συλλειτουργίας (διαπλοκής) του συγκροτήθηκε με βάση τις σχέσεις της εταιρίας λογιστικής διαχείρισης, στην οποία είχε παραδοθεί ο πλήρης έλεγχος όλων των λειτουργιών του Ιδρύματος, με τη διοίκηση, πολλούς διευθυντές, τμηματάρχες προμηθειών, νομικούς και τριάντα προνομιακούς προμηθευτές. Το πρώτο ΔΣ (πρόεδρος Α. Δημητρακοπούλου, διευθύνουσα Α. Μαυρουδή) που τοποθετήθηκε από τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, στο πλαίσιο της πολιτικής του για την ανασυγκρότηση, την εφαρμογή των κανόνων του δημόσιου λογιστικού, την εξυγίανσή και εξάρθρωση της διαπλοκής στο ίδρυμα, αποφάσισε για λόγους δημοσίου συμφέροντος, τη μη υπογραφή της σύμβασης με εταιρία αυτοδιοικητικού στελέχους της ΝΔ, που είχε ήδη εισπράξει 10 εκ. ευρώ την προηγούμενη τετραετία από το Ίδρυμα, ματαιώνοντας τα αποτελέσματα φωτογραφικού διαγωνισμού που διενεργήθηκε από τη παλιά διοίκηση. Επίσης, δεν παρέτεινε ισόποση σύμβαση της ίδιας εταιρίας για τη διαχείριση των υπολοίπων έργων. Παράλληλα η νέα διοίκηση για την κάλυψη των αναγκών του λογιστηρίου εφάρμοσε εναλλακτικές λύσεις, μετακινώντας μόνιμους υπαλλήλους στο λογιστήριο, εξέδωσε πρόσκληση για αποσπάσεις, αναβάθμισε το λογισμικό και προσέφυγε σε ελάχιστου κόστους εξωτερική βοήθεια, κυρίως σε συμβουλευτικές υπηρεσίες, εκπαίδευση υπαλλήλων κ.ά. Για όλο το 2016, το συνολικό πραγματικό κόστος των εναλλακτικών λύσεων της εξωτερικής βοήθειας συμβουλευτικών υπηρεσιών στη λογιστική παρακολούθηση όλων των έργων ήταν 270.000 ευρώ έναντι 2.774.000 ευρώ που θα στοίχιζε από την εταιρεία.
Συμπερασματικά, γίνεται φανερό τι ακριβώς εννοεί ο κ. Μητσοτάκης όταν εξαγγέλλει μείωση κρατικών δαπανών μέσω εξωτερικών αναδόχων. Γιατί στη περίπτωση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, η πραγματικότητα αποτυπώνει υλοποιημένο κόστος το 2016 ως και 10 φορές μικρότερο από αυτό της δρομολογημένης εκχώρησης στα στελέχη της ΝΔ. Σε σχέση με το θαύμα της Καλαμάτας, που εξοικονομήθηκαν 250.000 ευρώ από το έργο της καθαριότητας του νοσοκομείου και προβλήθηκε σε πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «H Αυγή», στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ εξοικονομήθηκαν άμεσα 2,5 εκ ευρώ το 2016, 10 εκ. σε βάθος τριετίας και κτυπήθηκε η διαπλοκή στο καίριο σημείο της λογιστικής διαχείρισης, που είχε αποτέλεσμα την εξοικονόμηση δεκάδων εκατομμυρίων από τη παραπέρα καταλήστευση του ιδρύματος.
Δεύτερο Μέρος
Μετά την αποπομπή της εταιρίας λογιστικής διαχείρισης από το Ίδρυμα η συμπεριφορά της ήταν χαρακτηριστική
της ιδιοκτησιακής νοοτροπίας των εργολάβων φίλων του παλαιού κομματικού κράτους Καταφεύγει σε ασφαλιστικά μέτρα στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και στα αστικά δικαστήρια κατά της ακύρωσης του διαγωνισμού αλλά και κατά των εναλλακτικών σύννομων λύσεων λειτουργίας του λογιστηρίου ζητώντας να στραγγαλίσει όλες τις λογιστικές-διοικητικές διαδικασίες του Ιδρύματος με το επιχείρημα ότι ο ακυρωμένος διαγωνισμός της εκχωρούσε αποκλειστικά την καθολική λειτουργία του.
Απέναντι στις ενέργειες της διοίκησης για την εξυγίανση του Ιδρύματος συγκροτείται ένα μαύρο μέτωπο για την
υπεράσπιση του κυκλώματος διαπλοκής μέτωπο αποτελούμενο από το λόμπι των εργολάβων από διεφθαρμένους
υπάλληλους-διευθυντές την παλιά διοίκηση του ΠΑΣΟΚ και ένα οικονομικό εβδομαδιαίο έντυπο με κύρια αιχμή την
υπεράσπιση της εταιρίας λογιστικής διαχείρισης και την υπονόμευση των εναλλακτικών λύσεων λειτουργίας του λογιστηρίου. Η Πρόεδρος Αγγ. Δημητρακοπούλου και η Διευθύνουσα Σύμβουλος Άννα Μαυρουδή δέχονται μια συγχρονισμένη επίθεση λάσπης από το μαύρο μέτωπο αντίδρασης στην εξυγίανση συντονισμένη από κέντρο με προσβάσεις στο ΥΠΠΕΘ που συνεχίζεται αμείωτη ως σήμερα με δολοφονίες χαρακτήρων σε κάθε στιγμή που το κύκλωμα τις έχει ανάγκη.
Τον Απρίλιο του 2016 το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών αποδέχεται τους νομικούς ισχυρισμούς της Διοίκησης και με
μια γενναία απόφαση απορρίπτει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων του εργολάβου αναγνωρίζοντας το δημόσιο συμφέρον έναντι του μεγάλου κόστους και της μεθόδου της εκχώρησης τονίζοντας την υποχρέωση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών διοικητικών από δημόσιους λειτουργούς. Το ίδιο απορριπτικές ήταν και οι αποφάσεις των αστικών δικαστηρίων στα οποία συνέχισε να καταφεύγει ο εργολάβος.
Ερωτηματικά για τη στάση του υπουργείου
Απέναντι στην πολιτική της διοίκησης για την εξυγίανση του ιδρύματος και στην επίθεση που δέχθηκε από τα κυκλώματα των εργολάβων η στάση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας προκαλεί πολλά ερωτηματικά. Γιατί δεν κράτησε αποφασιστική στάση συμπαράστασης στις ενέργειες της διοίκησης για εξυγίανση του ιδρύματος στην αποβολή εργολάβων στην είσοδο εισαγγελέων διαφθοράς αφού ήταν γνωστές από την εποχή της αντιπολίτευσης οι μεγάλες διαστάσεις της διαπλοκής στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ; Γιατί ποτέ δεν ανακοινώθηκε η απόφαση ακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού των 5,6 εκατομμυρίων 30 δυνατότητα προσαύξησης οικονομικού και φυσικού αντικειμένου και η απόφαση δικαίωσης της ακύρωσης από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών; Πώς διαφεύγει ένα γεγονός που θα προσέφερε τα μέγιστα στον επικοινωνιακό αγώνα εναντίον της ΝΔ αφού ήταν άμεσα εμπλεκόμενα επιφανή στελέχη της; Γιατί κρατά επί μήνες στα συρτάρια της πορίσματα ελέγχων δρομολογημένες
προσλήψεις ΙΔΟΧ και άλλες ενέργειες για τις οποίες υπήρχε θεωρητικά κοινή γραμμή και οι οποίες προωθούνταν
για την αναδιάρθρωση του Ιδρύματος; Γιατί αντί να επιβραβευθεί το Δ.Σ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ
που τίμησε τις αξίες της Αριστεράς έλαβε και υλοποίησε γενναίες αποφάσεις κάθαρσης με τις οποίες το Δημόσιο
θα εξοικονομούσε δεκάδες εκατομμύρια την τριετία διαπομπεύτηκε από συγκεκριμένο ΜΜΕ-κατά τα λοιπά φίλιο
και είτε εξωθήθηκαν κάποια μέλη σε παραίτηση είτε τιμωρήθηκαν τελικά με απόλυση από τον υπουργό της δεύτερης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ;
Ενέργειες με σκοπό
Το νέο Δ.Σ που τοποθετήθηκε με απόλυτη ευθύνη του υπουργού και του γενικού γραμματέα της ΓΤΔΒΜ&ΝΓ χωρίς διευθύνοντα σύμβουλο επί 7μηνο με τη δράση του άρχισε σταδιακά να δίνει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα:
• Αναστέλλει τις ενέργειες του προηγούμενου ΔΣ για εξυγίανση και διακόπτει το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του
ιδρύματος. Παγώνει τα δρομολογημένα μέτρα της σύννομης λειτουργίας του λογιστηρίου. Διευκολύνει την πληρωμή των μεγαλοεργολάβων της διαπλοκής για έργα με πλημμελή εκτέλεση.
• Ανακαλεί τη δικαιωμένη από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών απόφαση του προηγούμενου Δ.Σ αυτήν της ακύρωσης του διαγωνισμού που προέβλεπε την αποπομπή της εταιρίας λογιστικής διαχείρισης και κάνει δεκτή χωρίς αιτιολόγηση την επαναφορά της με συμβατικό αντάλλαγμα ίσο με το 50% του αρχικού το οποίο μέσα σε ένα μήνα επανασυμφωνείται αυξανόμενο στο 77% του αρχικού.
• Προχωρά σε εξωδικαστικό συμβιβασμό με αποπεμφθείσα από θέση ευθύνης υπάλληλο αναστέλλοντας έκδοση δικαστικής απόφασης η οποία θα αποτελούσε άλλο έναν κρίκο στην αλυσίδα της εξυγίανσης επιταχύνοντας τις εξελίξεις προς αυτήν την κατεύθυνση.
• Παραδίδει πλήρως και εν λευκώ το καθοριστικό σημείο του λογιστηρίου στον ίδιο εξωτερικό ανάδοχο αυτοδιοικητικό στέλεχος της ΝΔ. Όταν μάλιστα οι λογιστικές υπηρεσίες του συγκεκριμένου αναδόχου έχουν αξιολογηθεί από το ΓΛΚ με κάκιστο βαθμό. Με τον αποκλεισμό των έντιμων δημόσιων λειτουργών δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον να επιβιώσει και να αναπτυχθεί ξανά η διαπλοκή.
Νέα ερωτήματα
Συγχρόνως οι ενέργειες του νέου Δ.Σ οι οποίες υπερβαίνουν κάθε λογική χρηστής δημόσιας διοίκησης δημιουργούν
μια νέα σειρά ερωτημάτων όπως για παράδειγμα: Γιατί αναθέτει στον ανάδοχο λογιστικών υπηρεσιών να αξιολογήσει το ανταγωνιστικό για εκείνον μοντέλο δημόσιας λειτουργίας με ελάχιστη συμβουλευτική εξωτερική βοήθεια που του στέρησε τη στρωμένη δουλειά για ένα έτος με αποτέλεσμα βέβαια να το κρίνει απολύτως ανεπαρκές; Όταν μάλιστα ο ίδιος επί ένα έτος παρεμπόδιζε τη λειτουργία του ασκώντας ασφαλιστικά μέτρα εναντίον του; Ποιος δίνει το δικαίωμα στον εξωτερικό ανάδοχο να αναδιαμορφώνει το οργανόγραμμα με τοποθετήσεις και επαναφορές εμπίστων έμπειρων υπαλλήλων στις καίριες θέσεις; Να επιβάλει αποφάσεις στο Δ.Σ και να ελέγχει τη σωστή λήψη τους; Με ρεβανσιστική διάθεση να επιβάλει διώξεις ακόμα και ΕΔΕ στους δημόσιους υπαλλήλους που πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση και λειτουργία του δημόσιου λογιστηρίου το 2016 και στην εξυγίανση του ιδρύματος; Με ποιο σχέδιο προεξοφλείται η μη συγκρότηση επί τριετία δημόσιου λογιστηρίου ώστε να θεωρείται απαραίτητος ο εξωτερικός ανάδοχος για το διάστημα αυτό; Ποιος ευθύνεται για τη μεγάλη ζημία του δημοσίου από τη πληρωμή του τιμήματος όλης της συμβασιοποιημένης τριετίας δεδομένου ότι τουλάχιστον οι ήδη δρομολογημένες αλλά και οι σχεδιαζόμενες τεχνολογικές αλλαγές στα μηχανογραφικά συστήματα λογιστικής διαχείρισης σε βάθος τριετίας ελάττωναν κατά πολύ το κόστος λειτουργίας;
Ο κάθε καλόπιστος πολίτης με κοινό νου μπορεί να βρει τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα στις καθημερινές εξελίξεις και να τις επαληθεύσει στη διαύγεια στις εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του κράτους του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης ΣΕΕΔΔ των εσωτερικών ελέγχων και σε αποφάσεις δικαστηρίων; Όμως το βασικότερο ερώτημα ποιος οργάνωσε την επιστροφή των εξωτερικών αναδόχων που οδηγούν στην αναβίωση και συντήρηση της διαπλοκής και ποιος σκοπεύει να επωφεληθεί από αυτήν μένει να απαντηθεί έγκαιρα από τη κυβέρνηση της αριστεράς; Οι ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ για τη στάση του στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ
θα πρέπει να σχολιαστούν σε ιδιαίτερο άρθρο.
Μ. Φραγκίσκος, Μ. Σπαθής
Πηγή: Η Εποχή
