O λέκτορας πολιτικής επιστήμης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Χρύσανθος Τάσσης, μιλά για το αποτέλεσμα των βρετανικών εκλογών.
-Πώς κρίνετε το αποτέλεσμα των εκλογών;
Το πολιτικό αποτέλεσμα των εκλογών χαρακτηρίζεται από την εντυπωσιακή άνοδο του Εργατικού Κόμματος, κόντρα σε όλα τα «προγνωστικά» που μίλαγαν ακόμα και για 20 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές. Ωστόσο το Εργατικό Κόμμα σημείωσε εκλογική άνοδο κατά 9,5% και έφτασε πολύ κοντά στο Συντηρητικό Κόμμα (42,4% και 318 έδρες οι Συντηρητικοί - 13 έδρες λιγότερες-, 40,0% και 262 έδρες οι Εργατικοί, +30 έδρες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η διαφορά στις έδρες δεν προκύπτει από τα συνολικά εκλογικά αποτελέσματα αλλά επηρεάζεται από την κατανομή των εδρών και τον εκλογικό νόμο. Έτσι, η κατανομή των εδρών γίνεται σε μονοεδρικές περιφέρειες, όπου την έδρα την καταλαμβάνει το κόμμα που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους (first past the post).
-Ποια ήταν η ιδιαιτερότητα αυτών των συγκεκριμένων εκλογών;
Η ιδιαιτερότητα αυτών των εκλογών είναι σαφώς ο πρόωρος χαρακτήρας τους. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του πολιτικού και κομματικού συστήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι η έμφαση στον κοινοβουλευτισμό και η αργή και εξελικτική διαδικασία παγίωσης της δημοκρατίας. Έτσι, θεωρήθηκε από μια συντηρητική προσέγγιση ως «υπόδειγμα» θεσμικής λειτουργίας με σταθερές εκλογικές διαδικασίες και με εντάσεις που στόχο είχαν να «εξαντλούνται» στο κοινοβούλιο. Χαρακτηριστική είναι η μελέτη του Ralf Miliband «Κοινοβουλευτικός σοσιαλισμός, για το Εργατικό Κόμμα, που τονίζει αυτή την τάση. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε μπροστά σε ερωτηματικά για το αν το δεδομένο πολιτικό σύστημα μπορεί να αναπαράγει τη συγκεκριμένη κοινωνική διευθέτηση. Ήδη από την εποχή της M. Thatcher κυριαρχεί μια πολιτική συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους κάτι που οι κυβερνήσεις των Νέων Εργατικών μετά το 1997 δεν κατάφεραν να αντιστρέψουν, με αποτέλεσμα τη μεγάλη αβεβαιότητα για το επίπεδο των κοινωνικών παροχών. Επίσης, η τάση για αυτονόμηση κυρίως της Σκωτίας, αλλά και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπέρ του Brexit σηματοδοτούν μια πολυπαραγοντική κοινωνία με σημαντικές διαιρετικές τομές, με αποτέλεσμα την αδυναμία των πολιτικών κομμάτων να διαχειριστούν τη νέα πραγματικότητα. Για το λόγο αυτό και αντίθετα από την πολιτική και εκλογική παράδοση στο Ην. Βασίλειο η κυβέρνηση προκήρυξε έκτακτες εκλογές. Άρα δεν θα πρέπει να μιλάμε για «χρυσό κανόνα» αντιπροσώπευσης, και να προσπαθούμε να «καθολικοποιούμε» το συγκεκριμένο πρότυπο, γιατί οδηγούμαστε σε απλουστεύσεις οι οποίες συσκοτίζουν το πραγματικό μεθοδολογικό εργαλείο της πολιτικής κοινωνιολογίας αλλά και της συγκριτικής της διάστασης που είναι η σχέση των πολιτικών κομμάτων με την κοινωνία και το κράτος με βάση τις ιδιαιτερότητες κάθε κοινωνικού σχηματισμού.
-Πώς κινήθηκαν οι εκστρατείες των δύο βασικών κομμάτων;
Το Εργατικό Κόμμα έδωσε έμφαση στη στροφή από τον ατομικισμό στη διαμόρφωση μιας νέας συλλογικότητας με έμφαση την αναβάθμιση των υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους με επίκεντρο το NHS και την αφαίρεση των διδάκτρων από τα πανεπιστήμια. Αυτό που κατάφερε το Εργατικό κόμμα ήταν να καθορίσει ουσιαστικά την πολιτική ατζέντα των εκλογών. Μάλιστα, σε συνδυασμό με την έμφασή του στην πολιτική κινητοποίηση μέσω της οργανωτικής δομής του μαζικού κόμματος, κατάφερε να συνδυάσει την ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση, με το επιτυχημένο μοντέλο της πολιτική κινητοποίησης νέων κυρίως ανθρώπων που στήριξαν πολιτικά και εκλογικά το Εργατικό Κόμμα. Την ίδια στιγμή το Συντηρητικό κόμμα έθετε ως βασικό πρόταγμα την «καθαρή εντολή» ώστε να διαπραγματευτεί το Brexit, αδυνάτιζε το επιχείρημά του καθώς είχε και αυτοδυναμία και το θέμα του Brexit είχε «δρομολογηθεί» με το δημοψήφισμα, κάτι που σημαίνει μειωμένη κοινωνική δυναμική. Έτσι μπορεί να εξηγηθεί και η εκλογική κατάρρευση του UKIP αλλά και η εκλογική υποχώρηση του SNP καθώς δεν κατάφερε να πείσει ότι μπορεί να θέσει στην πολιτική του ατζέντα το κοινωνικό κράτος και όχι το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας.
-Ποια θεωρείτε ότι θα είναι η επίδραση αυτού του αποτελέσματος στις ευρωπαϊκές εξελίξεις και στο Brexit;
Η διαδικασία του Brexit έχει δρομολογηθεί και κυρίως έχει νομιμοποιηθεί μέσω της λαϊκής κυριαρχίας, όπως εκφράστηκε από το δημοψήφισμα. Εκτιμώ πως θα είναι συνάρτηση και των εξελίξεων που θα προκύψουν από τις εκλογές στη Γερμανία αλλά και από τη στάση του νέου Προέδρου της Γαλλίας. Ωστόσο, δεν είναι σίγουρο πως η πορεία προς το Brexit δεν θα συνδυαστεί με «αποσχιστικές» τάσεις στο Ην. Βασίλειο δηλαδή με τη Σκωτία να ζητά ανεξαρτησία, ώστε να ενταχθεί στην ΕΕ. Αλλά το βασικό στοιχείο που ανέδειξαν οι συγκεκριμένες εκλογές και που μπορεί να αναδειχθεί σε σημαντικό στοιχείο στην Ευρώπη είναι η πολιτική και εκλογική δυναμική του Εργατικού Κόμματος. Ο συνδυασμός της σοσιαλιστικής ρητορικής, η απομάκρυνση από τον ατομικισμό των Νέων Εργατικών του Τony Blair, η έμφαση στο καθολικό και σε υψηλού επιπέδου παροχών κοινωνικό κράτος, καθώς και η έμφαση στην οργανωτική δομή του μαζικού κόμματος φαίνεται πως αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανανέωση των Ευρωπαϊκών Εργατικών, σοσιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και την αντιστροφή της τάσης για πολιτική και εκλογική κατάρρευση που φαίνεται να είναι ο γενικός κανόνας.
Πηγή: ΕΝΑ
