Η Μαρία και ο Γιάννης μπορούν να αγαπιούνται. Ο Γιώργος και ο Γιάννης όχι. Η Μαρία και η Ελένη επίσης όχι. Αν την Μαρία την έλεγαν πριν Γιώργο, επειδή μπερδεύει τα μικροαστικά μας στερεότυπα και δεν μπορούμε να καταλήξουμε ποιον-α μπορεί να αγαπά, δεν μπορεί να αγαπά κανέναν και ξεμπερδεύουμε, κοκ. Γιατί; Έτσι. Ίσως επειδή δεν είναι όπως οι περισσότεροι (και αυτό για κάποιο λόγο σημαίνει κάτι…). Ίσως επειδή, σύμφωνα με τον παπά της Θεσσαλονίκης που πέρυσι είχε κάνει αγρυπνία κατά του Pride, «οι πρακτικές τους εναντιώνονται στις διδαχές της αγίας γραφής» (απ’ ό,τι φαίνεται η βίβλος είναι ένα πρώιμο κάμα σούτρα και περιγράφει σεξουαλικές πρακτικές). Ή απλά είναι πιο εύκολο να περιθωριοποιούμε ολόκληρες ομάδες ατόμων για να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας –αυτό μας έμαθε εν γένει, άλλωστε, ο κοινωνικός ανταγωνισμός και ιεραρχία- ή απλά ποτέ δεν μπήκαμε στη θέση τους.
Ζήτημα Παιδείας
Γι’ αυτό το λόγο, «με το σύνθημα “Θέμα Παιδείας”, το Athens Pride 2017 τονίζει ότι η επαφή με το βίωμα του κάθε ατόμου μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για την επαναξιολόγηση των αρχών μας, την αμφισβήτηση των κοινωνικά κατασκευασμένων εννοιών και στερεοτύπων και τη σταδιακή ηθική πρόοδο της κοινωνίας μας. Επιδιώκουμε μια κοινωνία στην οποία αξίες όπως η ενσυναίσθηση, ο σεβασμός στον συνάνθρωπο και η αλληλεγγύη, θα ιεραρχούνται ευνοϊκότερα. Μία κοινωνία που θα έχει μάθει να αποδέχεται και να σέβεται όλες τις σεξουαλικότητες, τα φύλα και τα σώματα, είναι μια κοινωνία με παιδεία», επισημαίνει στην ανακοίνωσή της η οργάνωση, που από το 2005 πραγματοποιεί την πορεία Υπερηφάνειας για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των LGBTQI ατόμων (ΛΟΑΤΚΙ: Λεσβίες – Ομοφυλόφιλοι – Αμφισεξουαλικοί – Τρανς – Κουίρ – Ίντερσεξ).
Η εξάλειψη των διακρίσεων λόγω έκφρασης φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού στην εκπαίδευση, αποτελεί ένα από τα διαχρονικά αιτήματα του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος. Χρειάζεται, όμως, χρόνο για να επιτευχθεί, όπως εξηγεί στην «Εποχή» η Μαρίνα Γαλανού, πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Τρανς (σημειώνεται πως δεν μετέχουν στο Pride, καθώς, ενώ τη θεωρούν σημαντική εκδήλωση για την ορατότητα του ζητήματος, κρίνεται ότι οι αποφάσεις παίρνονται από μία ολιγομελή επιτροπή, δίχως διαφάνεια και σαφείς στόχους, ενώ δεν λαμβάνει υπόψιν και την κοινότητα). «Μία κίνηση που μπορούμε να πούμε ότι έχει γίνει, είναι αυτή της θεματικής εβδομάδας για τις έμφυλες ταυτότητες. Δεν ξέρω, όμως, κατά πόσον έχει γίνει μία σοβαρή προετοιμασία, ώστε το προσωπικό που θα επιτελέσει αυτό το έργο να έχει ικανοποιητική γνώση των θεμάτων αυτών. Το βλέπουμε, βέβαια, καλόπιστα. Είναι μία πολύ καλή αρχή, που όμως πρέπει να έχει συνέχεια και συνέπεια στο μέλλον, με επιμόρφωση και σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς, με δράσεις στα σχολεία για την κατανόηση της διαφορετικότητας και του σεβασμού σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και έκφρασης φύλου, με συνέργειες της πολιτείας με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε αυτήν την κατεύθυνση», συμπληρώνει.
Δυστυχώς, μερίδα των εμπλεκόμενων φορέων (σύλλογοι γονέων, εκπαιδευτικοί, δημοτικές αρχές κτλ) στάθηκε ιδιαίτερα φοβικά, στην καλύτερη περίπτωση, απέναντι στο εγχείρημα, επιθυμώντας να συνεχίσει η σιωπή, η καθωσπρέπει προσποίηση πως δεν τίθεται ζήτημα διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού. Στάση που παρασάγγας απέχει από τον πραγματικό σεβασμό. Υπήρχαν βέβαια και χειρότερες αντιδράσεις, όπως, για παράδειγμα, η ρατσιστική ημερίδα με τίτλο: «Από την αποδόμηση του βιολογικού φύλου των εφήβων, στη χειραγώγηση μιας άβουλης κοινωνίας», που πραγματοποιήθηκε μάλιστα υπό την αιγίδα της δημοτικής αρχής της Κορίνθου, και αναπαρήγαγε ακόμα και στις αφίσες της εκδήλωσης λόγο μίσους, όπως «έμφυλες ταυτότητες = έκφυλες οντότητες».
Το πρόβλημα του λόγου μίσους που εκφέρεται σχετικά με αυτά τα θέματα, δεν περιορίζεται βέβαια, μόνο στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, «έχει να κάνει και με δουλειά που πρέπει να γίνει στον τομέα των ΜΜΕ, γιατί συχνά οι ΛΟΑΤΚΙ άνθρωποι κακοποιούνται από τα ΜΜΕ», τονίζεται από τη Μαρίνα Γαλανού. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή τη χρονιά το ΕΣΡ αποδέχθηκε για πρώτη φορά να προβληθεί στις τηλεοράσεις μας το σποτάκι του Pride, που μέχρι τώρα κοβόταν σαν προκλητικό, παρά το γεγονός ότι για το μόνο πράγμα που μιλάει το σποτάκι κάθε φορά είναι τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ.
Ο τομέας, πάντως, της εκπαίδευσης παραμένει ακρογωνιαίος λίθος για την καθιέρωση και το σεβασμό των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων, τόσο επειδή αποτελεί βασικό παράγοντα διαπαιδαγώγησης και εκμάθησης κοινωνικών αξιών, αλλά και γιατί είναι ένα από τα κύρια πεδία άσκησης ρατσιστικής βίας. «O ομοφοβικός και τρανσφοβικός εκφοβισμός αποτελούν ένα υπαρκτό πρόβλημα με σοβαρές επιπτώσεις για τα θύματα. Έρευνες στο εξωτερικό δείχνουν πως χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι απουσίες, αλλαγή σχεδίων για περαιτέρω πορεία στην εκπαίδευση, κοινωνικός αποκλεισμός, ακόμα και αυτοκτονία», περιγράφεται στην ανακοίνωση.
Ατιμωρησία της βίας
Η βία λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ασκείται κατά κύριο λόγο σε δημόσιους χώρους, συγκεκριμένα το 51,48% των καταγραμμένων επιθέσεων στην Αττική, βάσει της έρευνας «Πες το σ’ εμάς», του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας (1/4/14-30/11/15), καταδεικνύοντας πως επικρατεί η κοινωνική ανοχή της και η ατιμωρησία. Αυτό το συμπέρασμα της έκθεσης ενισχύεται και από το γεγονός ότι από τα 101 γνωστοποιημένα περιστατικά (140 θύματα), μόνο τα 5 καταγγέλθηκαν από αυτόπτες μάρτυρες, παρά το δημόσιο χαρακτήρα των επιθέσεων, οι οποίες μάλιστα είναι στην πλειονότητά τους ομαδικές (52,47%). Στην πραγματικότητα τα περιστατικά βίας είναι πολύ περισσότερα από αυτά που εμφανίζονται στις εκθέσεις, αλλά τα περισσότερα θύματα δεν προβαίνουν σε καταγγελία στις αρμόδιες αρχές, όπως συμπεραίνεται από την έκθεση.
«Παρ’ ότι ο αριθμός των καταγραφών των περιστατικών ρατσιστικής βίας γενικότερα όσον αφορά όλες τις ομάδες πληθυσμού έχουν μειωθεί σε σύγκριση με πέρσι, από τα συνολικά 95 περιστατικά ρατσιστικής βίας με περισσότερα από 130 θύματα, σε 57 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI άτομα ή και άτομα που συνδέονται με κάποιο άτομο ΛΟΑΤΚΙ. Άρα, λοιπόν, οι ρατσιστικές επιθέσεις μίσους κατά ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, συγκριτικά με το γενικό αριθμό, είναι δυσθεώρητα μεγάλος», επισημαίνει η Μαρίνα Γαλανού για τα φετινά δεδομένα. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια, οι καταγραφές δείχνουν ότι τα περισσότερα περιστατικά συνδέονται με το γεγονός ότι τα έγγραφα ταυτοποίησης για τους τρανς ανθρώπους, που δεν έχουν κάνει επαναπροσδιορισμό φύλου χειρουργικά, δεν βρίσκονται σε συμφωνία με την ταυτότητα ή έκφραση φύλου των θυμάτων. Καθιστώντας, δηλαδή, ως παράγοντα των φαινομένων βίας την απουσία νομοθεσίας για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Πρόοδος, αλλά όχι αρκετή
Παρόλα αυτά, η Ελλάδα φαίνεται να έχει σημειώσει βελτίωση στο ζήτημα των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έρευνα «Rainbow Map» για το 2017, αν και ακόμα παραμένει μακρύς ο δρόμος προς τον πραγματικό σεβασμό τους. Η χώρα μας βρίσκεται στην 17η θέση στην κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών για το ζήτημα και βαθμολογείται με 47%. Πιο συγκεκριμένα, μέσα στις θετικές κινήσεις της πολιτείας για το σεβασμό των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων περιγράφεται η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια, ο αντιρατσιστικός νόμος, το πρόγραμμα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) για την «πρόληψη και αντιμετώπιση του σεξισμού και των έμφυλων διακρίσεων», διαπαιδαγωγώντας τους δημοσιογράφους στο πώς να καλύπτουν ΛΟΑΤΚΙ θέματα και ο σχεδιασμός νομοσχεδίου για την ταυτότητα φύλου.
Παράλληλα, βέβαια, περιγράφονται και ακραίες συμπεριφορές και ομιλίες δημόσιων προσώπων κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, όπως του Αμβρόσιου που τα χαρακτήριζε «ανώμαλους που θα μας καταπνίξουν», ή του βουλευτή Κ. Κατσίκη των ΑΝΕΛ, που αναρωτιόταν κατά πόσο είναι σωστό να έρχονται σε επαφή με παιδιά. Προκειμένου τέτοιες αισχρές στάσεις να αποτελέσουν παρελθόν, η ευρωπαϊκή οργάνωση «ILGA-Europe» που κατάρτισε την έρευνα, προτείνει την άμεση θεσμοθέτηση νόμου κατά των διακρίσεων στον τομέα της εκπαίδευσης με βάση το σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου, όπως και τη θεσμοθέτηση διαδικασίας για τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου, με βάση την αρχή του αυτοπροσδιορισμού.
«Θα πρέπει να πούμε ότι καλωσορίζουμε τη θέση σε διαβούλευση του σχεδίου νόμου, καθώς ανοίγει το ζήτημα. Αν θέλαμε να βάλουμε έναν τίτλο θα ήταν ένα βήμα εμπρός, και κάποια βήματα πίσω. Ξεκινώντας από τα θετικά: βασικό συστατικό του σχεδίου είναι το γεγονός ότι δεν απαιτούνται χειρουργικές επεμβάσεις, οποιεσδήποτε ιατρικές παρεμβάσεις, ούτε ψυχιατρικές διαγνώσεις. Δυστυχώς όμως υπάρχουν και βήματα προς τα πίσω, αφού αποκλείονται οι ανήλικοι, ενώ το πρόσωπο πρέπει να μην είναι έγγαμο. Γενικά θα λέγαμε ότι το σχέδιο νόμου, πάσχει από υπερρύθμιση, από πολλούς περιορισμούς. Ένα άλλο σημείο είναι ότι το υπουργείο θα έπρεπε να δει αυτό το σχέδιο νόμου ως μία μεγάλη ευκαιρία να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, να μην είναι χρονοβόρες, να είναι απλές, και να μην προκαλούν πιθανές παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής. Δεν την εκμεταλλεύεται, όμως, αυτήν την ευκαιρία, καθώς διατηρείται η δικαστική διαδικασία, ενώ ακόμη και μετά απ’ αυτή, δεν δίνεται μία φόρμουλα αυτοματισμού για το πώς θα αλλάζουν, πλην της καταχώρισης στο ληξιαρχείο, τα λοιπά έγγραφα. Διότι, μετά την αλλαγή της καταχώρισης του φύλου και του μικρού ονόματος στο ληξιαρχείο, ξεκινά άλλος ένας γολγοθάς για τα τρανς πρόσωπα. Πρέπει να αλλάξουν τα πάντα που μπορεί να έχουν στην κατοχή τους: καταχώριση στα δημοτολόγια, στα μητρώα, στην εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία, διπλώματα οδήγησης, διαβατήριο, τίτλοι σπουδών, τίτλοι ιδιοκτησίας, λογαριασμοί ΔΕΚΟ. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει μία σειρά θεμάτων που αφορούν θέματα διακρίσεων, θέματα τρανς προσφύγων και μεταναστών, θέματα πλήρους πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας συμπεριλαμβανομένης της ασφαλιστικής κάλυψης της διαδικασίας επαναπροσδιορισμού φύλου, θέματα διασφάλισης ασφαλούς σχολικού περιβάλλοντος και σεβασμού της ταυτότητας φύλου, και πολλά ακόμη θέματα», καταλήγει η Μαρίνα Γαλανού για το νομοσχέδιο της ταυτότητας φύλου.
Τζέλα Αλιπράντη
Πηγή: Η Εποχή
