Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία ΑΕ (ΕΝΚΛΩ) του Ομίλου Λαναρά. Μια εταιρεία που η μελέτη της πορείας της δίνει τη δυνατότητα στον ερευνητή να καταλάβει πώς μια επιχείρηση από το ζενίθ της δραστηριότητάς της, φθάνει στο ναδίρ, και πώς το σύστημα είναι οργανωμένο έτσι, ώστε μέσω διαπλοκής και θεσμικής θωράκισης να υπερασπίζει την αναπαραγωγή του εις βάρος της κοινωνίας και της εργασίας.
Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1929. Τη δεκαετία του 1990-2000 εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον κόσμο, στο χώρο της, με 17 εργοστάσια στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Σε μια χώρα που είναι πρώτη στην παραγωγή βαμβακιού στην Ευρώπη και όγδοη στον κόσμο, με καθετοποιημένη παραγωγή από την επεξεργασία βάμβακος έως ραφεία, αποτελούσε έναν από τους κύριους προμηθευτές μεγάλων εταιρειών ρούχων όπως η Adidas,η Nike και η Benetton. Απασχολούσε 2.500 εργαζόμενους και ενώ η ζήτηση στην Ευρώπη αυξανόταν, η εταιρεία άρχισε να παίρνει την κατιούσα. Μέσα σε μια δεκαετία μια από τις κορυφαίες στον κόσμο επιχειρήσεις καταλήγει σε πτώχευση, φεσώνοντας τράπεζες, εργαζόμενους, δημόσιο και οδηγώντας ένα μεγάλο τμήμα της τοπικής κοινωνίας σε απόγνωση. Πριν, βέβαια, την πτώχευση, είχε προηγηθεί η «φούσκα» του Χρηματιστηρίου, με την οποία είχε συνδεθεί και το όνομα του Θωμά Λαναρά που διοικούσε την εταιρεία.
Να πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά και να δούμε πώς φθάσαμε στην πτώχευση. Τα στοιχεία είναι από την «Εφημερίδα των Συντακτών», που έχει στη διάθεσή της, όπως γράφει, τους ισολογισμούς της εταιρείας. Το 2004 η εταιρεία έχει μικτά έσοδα 154,3 εκατ. ευρώ, ενώ χρωστά στις τράπεζες 118,5 εκατ. ευρώ και απασχολεί 1.769 εργαζόμενους. Το 2007 τα έσοδα έχουν πέσεις στα μισά του 2004 (74,7 εκατ.), ενώ ο δανεισμός έχει ανέβει στα 164,7 εκατ. ευρώ και οι εργαζόμενοι έχουν μειωθεί σε 1.178, ήτοι 600 περίπου λιγότεροι. Ενώ το 2009 η εταιρεία απολύει περίπου επτακόσιους εργαζόμενους και τα έσοδα συρρικνώνονται σε 3,1 εκατ. ευρώ, παίρνει άλλα 40 εκατ. δάνειο, φθάνοντας το δανεισμό στο 218,3 εκατ. ευρώ, ενώ τα ίδια κεφάλαια είναι αρνητικά κατά 111,3 εκατ. ευρώ. Το δάνειο δίνεται με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, ενώ μεταβιβάζεται στις πιστώτριες τράπεζες μετοχικό πακέτο 30%. Υπουργός ο κ. Γιάννης Παπαθανασίου.
Το 2010 η νέα υπουργός, κ. Λούκα Κατσέλη, ακυρώνει την εγγύηση και αποφασίζεται να γίνει αναδιάρθρωση με νέο διοικητικό συμβούλιο. Δρομολογείται διευθέτηση των παλαιών δανείων, υπάρχει πρόβλεψη χρηματοδότησης 27 εκατομμυρίων από το τραπεζικό σύστημα, ενώ η ενέχυρη περιουσία της εταιρείας θα πήγαινε στο Ελληνικό Δημόσιο. Τελικά, οι τράπεζες με πρόσχημα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΕΑ) αρνούνται να δώσουν οτιδήποτε. Έδωσαν στο Λαναρά 190 εκατ. ευρώ χωρίς να υπάρχει πρόβλημα, δεν έδωσαν όμως ούτε ευρώ για να σωθεί μια εταιρεία. Το 2012 η ΕΕΑ, μετά από καταγγελίες ανταγωνιστών, έκανε έρευνα και συμπέρανε ότι οι δανειοδοτήσεις της εταιρείας παραβίαζαν τους κανονισμούς περί ανταγωνισμού. Κατόπιν τούτου και αφού οι κυβερνήσεις Σαμαρά – Παπαδήμου δεν αμφισβήτησαν την απόφαση, η ΕΕΑ κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να ανακτήσει ποσό 35 εκατ. ευρώ από την εταιρεία, που εν τω μεταξύ είχε οριστικά πτωχεύσει. Η αποτίμηση της εταιρείας εν λειτουργία το 2010 ανερχόταν σε 150 εκατ. ευρώ. Σήμερα οι υποχρεώσεις φτάνουν τα 345 εκατομμύρια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2011 ένα αμερικάνικο fund, θεωρώντας την εταιρεία βιώσιμη, ζητά από τις τράπεζες να αγοράσει την εταιρεία, πληρώνοντας μεγάλο μέρος των οφειλών προς το Δημόσιο, εργαζόμενους και προμηθευτές. Η συμφωνία χαλάει την τελευταία στιγμή μετά από επιπλέον απαιτήσεις της ΑΤΕ από την αρχική συμφωνία. Ο επενδυτής υποχωρεί, ενώ το ΔΣ της εταιρείας παραιτείται και προκηρύσσονται εκλογές.
Το Ελληνικό Δημόσιο, από τους βασικούς πιστωτές, δεν στέλνει κανέναν αντιπρόσωπο. Αρχές του 2012 γίνεται γνωστή η απόφαση της ΕΕΑ που καταγγέλλει τις δανειοδοτήσεις, γίνεται αποδοχή της πτώχευσης από το δικαστήριο και ορίζεται σύνδικος πτώχευσης που χειρίζεται την υπόθεση μέχρι σήμερα.
Οι εργαζόμενοι στο προσκήνιο
Ενώ η υπόθεση έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο και έχουν αρχίσει οι πλειστηριασμοί με το κομμάτι, μετά την εκλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι εργαζόμενοι αναθαρρούν και παίρνουν την υπόθεση στα χέρια τους. Παρουσιάζουν στην κυβέρνηση ένα σχέδιο επαναλειτουργίας ενός μέρους των εγκαταστάσεων της ΕΝΚΛΩ, που προβλέπει την επανάκτηση των 35 εκατ. ευρώ από το Ελληνικό Δημόσιο. Προτείνουν τη δημιουργία συνεργατικής επιχείρησης με μετόχους τους βασικούς πιστωτές ως εξής: 22% στους εργαζόμενους, 37% στο Ελληνικό Δημόσιο και 41% στις τράπεζες. Το σχέδιο μελετάται από την κυβέρνηση και ανεξάρτητο εκτιμητή και καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Το σχέδιο είναι βιώσιμο.
Η κυβέρνηση έχει ήδη αναστείλει τους πλειστηριασμούς και ετοιμάζεται να κάνει αποδεκτή την πρόταση. Έλα, όμως, που η σύνδικος είχε φροντίσει να ενημερώσει την ΕΕΑ για τα σχέδια περί αυτοδιαχείρισης. Η ΕΕΑ δεν δέχτηκε το σχέδιο των εργαζομένων και απείλησε με εκατομμύρια πρόστιμο τη χώρα, αν προχωρούσε η επαναλειτουργία, παραπέμποντας τη χώρα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το όνειρο της αυτοδιαχείρισης έμεινε όνειρο. Η κυβέρνηση φοβούμενη το κόστος υπαναχώρησε. Σύνδικος, ανταγωνιστές, ΕΕΑ άνοιξαν πάλι το δρόμο της εκποίησης με το κομμάτι.
Η μοναδική ελπίδα για τους εργαζόμενους ήταν πλέον να βρεθεί ένας επενδυτής που να αποδεχθεί το σχέδιό τους. Ο επενδυτής βρέθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 2016. Το επενδυτικό ταμείο AIGLON ελληνικών συμφερόντων εκδηλώνει στη σύνδικο το ενδιαφέρον του για την εξαγορά μέρους ή όλης της εναπομείνασας περιουσίας για τη δημιουργία νέας κλωστοϋφαντουργικής μονάδας. Η σύνδικος κάνει πως δεν καταλαβαίνει και του υπενθυμίζει την απόφαση της ΕΕΑ σχετικά με τη μη επαναλειτουργία της εταιρείας. Ο επενδυτής ζητά να επιθεωρήσει τις εγκαταστάσεις και συνάντηση με τη σύνδικο. Η συνάντηση συνεχώς αναβάλλεται, ενώ η σύνδικος έχει χρόνο να παρευρεθεί σε επίσκεψη μεταπρατών. Ταυτόχρονα, ζητά να αποκλειστεί από την επίσκεψη επιθεώρησης των εργοστασίων της Κομοτηνής η πρόεδρος των εργαζομένων και μέλος του συμβουλίου πιστωτών.
Τα νέα όνειρα των εργαζομένων
Το ΙΚΑ κάνει αίτημα ανακοπής των πλειστηριασμών, η σύνδικος απαντά πως είναι μόνη χωρίς υποστήριξη, έχει χρόνο όμως για τη συνέχιση των πλειστηριασμών. Όλα τα σφυριά υπέρ της εκποίησης και των «κορακιών» των πλειστηριασμών που έχουν όλες τις πληροφορίες και εξυπηρετήσεις. Είναι αυτοί που έχουν μέχρι τώρα οφέλη από τις πτωχευτικές διαδικασίες.
Το κυριότερο, όμως, όλων είναι πως για να συμμετάσχει κάποιος σε πλειστηριασμό πρέπει να έχει γίνει αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και να έχει οριστεί τιμή εκκίνησης. Η σύνδικος, όμως, ασχολείται με πλειστηριασμούς με το κομμάτι, δεν έχει ακόμα κάνει αποτίμηση της περιουσίας εδώ και πέντε χρόνια λένε οι εργαζόμενοι και ανησυχούν.
Ποιο είναι όμως το σχέδιο που έχει αποδεχτεί ο επενδυτής; Το σχέδιο προβλέπει συμμετοχή στην υπό ίδρυση εταιρεία συνεταιρισμού των εργαζομένων με 20% πέραν των εσόδων που θα έχουν με την εξαγορά. Θα λειτουργήσουν δύο εργοστάσια στη Ροδόπη και δύο στην Ημαθία με 330 θέσεις εργασίας που θα γίνουν 680 σε τρία χρόνια. Η συμφωνία προβλέπει επίσης μισθό 750 ευρώ. Οι εργαζόμενοι φοβούνται ότι, εάν το αίτημα δεν γίνει αποδεκτό μέχρι 30-6-017 θα φύγει ο επενδυτής.
Ο κ. Γ. Μουσολίδης εκπρόσωπος των εργαζομένων δήλωσε πως «η παρούσα κυβέρνηση έδωσε χώρο και χρόνο. Υποστήριξε από την αρχή το σχέδιό μας και πλέον περιμένουν από το πτωχευτικό δικαστήριο να προχωρήσει γρήγορα στην επόμενη φάση».
Αυτή η πικρή ιστορία της «ΕΝΚΛΩ» δείχνει πόσο έχει δέσει το σύστημα ο νεοφιλελευθερισμός και το έχει κάνει Λερναία Ύδρα. Δείχνει πόσο βαθύς πρέπει να είναι ο διοικητικός και νομοθετικός εκδημοκρατισμός. Πόσο δυνατό και επίμονο πρέπει να είναι το λαϊκό κίνημα. Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του κόμματος στην ανάδειξη και οργάνωση κινημάτων, στην εργασία, στο περιβάλλον, στα δικαιώματα, παντού όπου υπάρχει ανάγκη για να σπάσουμε τους μηχανισμούς να λειτουργήσει η δημοκρατία, να απελευθερωθεί η κοινωνία.
Να γιατί τα μνημόνια δεν είναι μόνο υπόθεση διακανονισμού ενός άδικου χρέους, αλλά επεκτείνονται σε προσπάθεια επιβολής του νεοφιλελευθερισμού. Να γιατί μεταξύ των άλλων ζητούν την εξυπηρέτηση των κοινωνικών ομάδων που εκπροσωπούν. Να γιατί λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία που κρατούν σταθερά τη στάθμη των συμφερόντων που εξυπηρετούν χωρίς να επιτρέπουν ανατροπές.
Πέτρος Ζούνης
Πηγή: Η Εποχή
